
Nieuws
Column Zwier van der Vegte - Innovatie van denken en doen
Zwier van der Vegte is projectmanager bij Agro-innovatiecentrum De Marke. Hieronder deelt hij zijn column met u.
Het ontwikkelen en toepassen van innovaties lijkt momenteel de heilige graal voor het oplossen van veel problemen, of het nu gaat over lucht- of waterkwaliteit, broeikasgassen of biodiversiteit. Daarnaast willen we de ‘boer aan het roer’ die via doelsturing vrijwillig de gewenste doelen realiseert.
Beide zijn belangrijk en waar, en bieden veel mogelijkheden. Maar met het kiezen van een aanpak en werkwijze begint het pas, en dat is belangrijk te beseffen. Of een innovatie of aanpak überhaupt leidt tot resultaat, is vooral afhankelijk van de intrinsieke overtuiging van de persoon of personen die het boerenbedrijf runnen. Met andere woorden wanneer we het management of de productiewijze aanpassen en nieuwe technieken inzetten, omdat anderen dat vragen, dan gaat het niet werken. We moeten zelf overtuigd raken van nut en noodzaak. Dit geldt voor zowel de doelen alsook de te nemen maatregelen.
Emissiearme stalsystemen zijn hiervan het meest aansprekende voorbeeld. Veel van deze vloersystemen kunnen doen wat ze beloven en kunnen de emissie verminderen, zoals verwacht. Toch blijkt uit metingen in de praktijk dat ze de verwachte reductie niet halen. Dit wordt vooral veroorzaakt, doordat het doel van de gebruiker veelal niet het reduceren van ammoniakemissie is. Veel emissiearme systemen werken mits ze op de juiste wijze worden gebruikt en onderhouden. En ik durf te stellen dat dit voor veel veranderingen opgaat. Wanneer we er zelf niet achterstaan, gaat het niet werken.
Wanneer we kiezen voor doelsturing, krijgen we weliswaar meer vrijheid, maar ook meer verantwoordelijkheid. Wat we binnen doelsturing moeten doen, zal in eerste instantie verrassend weinig verschillen van de maatregelen die we nu opgelegd krijgen. Pas na het realiseren van de gestelde doelen kan er ruimte ontstaan. Het begint met verandering in ons denken. Wellicht raken we intrinsiek gemotiveerd of anders via het principe ‘If you can’t beat them, join them’. Verzet heeft geen zin en verpest alleen je werkplezier.
Op dit moment staat het paard van duurzaamheid regelmatig achterstevoren achter de wagen. De huidige regelgeving is grofmazig en heel vaak niet effectief of zelfs contraproductief. Juridisch houden we elkaar in de houdgreep. Dit leidt ertoe dat de agrarische wereld al jaren op slot zit en we vrijwel geen vooruitgang boeken.
Om resultaat te boeken, moet de inzet op verduurzaming financieel haalbaar zijn. Daarbij werkt belonen beter dan bestraffen. Kennis, kunde en vakmanschap moeten leiden tot de gewenste resultaten, en dit zal de ruimte en mogelijkheden bepalen die de agrariër krijgt. Hij of zij moet het bewijzen en verdienen. De beloning moet komen uit het werken met bedrijfseigen normen, meer ruimte voor inzet van eigen mest, meer mogelijkheden in gewaskeuze en teeltmethode, enz. Ook zal de afnemer meer moeten betalen voor duurzaam geproduceerde producten, kan de bank de rente verlagen en het waterschap korting geven op de waterschapsbelasting.
En voor de boer: er is nog laaghangend fruit te oogsten met goed bodembeheer, optimale gewaskeuze, efficiënte bemesting, strakke voederwinning en scherp voeren. Kortom zet in op innovatie van denken en doen en excelleer op vakmanschap, dan zijn we tot veel in staat.