Studentenblogs over aquatisch onderzoek op Marker Wadden en in de Oostvaardersplassen
Wageningen Marine Research is inmiddels begonnen aan het zevende seizoen visbemonstering op de Marker Wadden. In het kader van het Kennis- en Innovatieprogramma Marker Wadden (KIMA 2.0) onderzoeken we hoe het aquatische ecosysteem op de eilanden zich ontwikkelt. Nieuw dit jaar is dat we ook visonderzoek uitvoeren in de Oostvaardersplassen, waar recent een vispassage is aangelegd en delen van het rietmoeras zijn drooggelegd om het ecosysteem een impuls te geven.
Studentenonderzoek biedt nieuwe inzichten
Samen met twee studenten van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en de Universiteit Utrecht (UU), zet Wageningen Marine Research deze onderzoekslijn dit seizoen voort, met bijzondere aandacht voor moerasgebieden die via geulensystemen in verbinding staan met het open water van het Markermeer (Marker Wadden), of daar juist grotendeels van zijn afgesloten (Oostvaardersplassen), om een nog beter beeld te krijgen van hoe vissen moerasgebieden benutten. Door hun eigen ervaringen te delen in deze blogreeks, brengen de studenten hun onderzoek op een toegankelijke manier onder de aandacht.
Wie onderzoekt wat?
Kyra Beeftink (UvA) – Vergelijking tussen Marker Wadden en Oostvaardersplassen
Kyra onderzoekt hoe de mate van verbinding met open water invloed heeft op het functioneren van moerasgebieden voor verschillende vissoorten. Zijn er verschillen tussen gebieden met open geulen, een vispassage, of juist afgesloten moerassen?
Matthijs Ledder (UU) – Habitatkeuze van vissen in moerasgebieden
Matthijs kijkt naar welke habitats – zoals zandoevers, rietkragen of wilgenopslag – door vissen worden benut. Welke rol spelen deze structuren in de geulensystemen en ondiepe delen van het moeras?
Marker Wadden: nieuwe natuur met een missie
Marker Wadden zijn in 2016 aangelegd om het verslechterde ecosysteem van het Markermeer te herstellen, met als doel het verbeteren van onder andere de visstand. Sindsdien volgen onderzoekers de ontwikkelingen op en rond de eilanden nauwgezet. Dat gebeurt onder andere met fuiken, zegens en larvennetten, in samenwerking met onder andere de Radboud Universiteit en de UvA.
Oostvaardersplassen: kansen voor vis en vogels
De Oostvaardersplassen ontstonden op de voormalige zeebodem van Flevoland. Het uitgestrekte rietmoeras is aantrekkelijk voor vogels, maar wordt mede beïnvloed door begrazing en waterbeheer. Om het moeras te herstellen, zijn delen drooggelegd, met als doel een rijkere rietvegetatie. In 2023 werd een vispassage aangelegd om vismigratie mogelijk te maken. Ook hier volgen we met fuiken, zegens en schepnetten of deze maatregelen bijdragen aan een betere visstand en aantrekkelijkere leefomgeving voor visetende vogels zoals reigers en lepelaars.
Volg Kyra en Matthijs op hun ontdekkingstocht langs vispassages, moerassen en meer – hier in deze blogreeks!
Blog 0: Nieuwe geulen, nieuwe fuiken, door Joep de Leeuw
Dit seizoen breiden we ons fuikenonderzoek op Marker Wadden uit naar de geulen tussen de eilanden. Deze geulen zijn 1 à 2 meter diep en 100 tot 150 meter breed – aanzienlijk breder dan de 10 tot 20 meter brede geulen op het bezoekerseiland. Voor dit nieuwe gebied hebben we twee grotere fuiken ontworpen: ze zijn 1 meter hoog en uitgerust met lange ‘vangarmen’ van 12 meter.Lees meer
23 april 2025
Blog 1: Onderzoek naar trekkende vissen
In het voorjaar van 2023 werd een vispassage aangelegd tussen de Lage Vaart en de Kitstocht in de Oostvaardersplassen. Deze bekkenstuwpassage moet vissen in staat stellen de natte graslanden en diepe poelen bij de Waterlanden te bereiken. Vooral voor soorten als de driedoornige stekelbaars is dit ondiepe water een ideale paaiplaats. Visetende vogels zoals lepelaar, zilverreiger en dodaars profiteren op hun beurt van het toegenomen voedselaanbod.Lees meer
2 mei 2025
Blog 2: Eerste kennismaking met Marker Wadden, door Kyra en Matthijs
Het zevende seizoen van het onderzoek op Marker Wadden is begonnen. Dit jaar zijn wij – Kyra en Matthijs – onder begeleiding van Joep en Joey hier om studentenonderzoek te doen naar de visecologie in en rond de eilanden. In deze blog delen wij onze eerste ervaringen met Marker Wadden!Lees meer
22 mei 2025
Blog 3: Druk programma, door Kyra
Afgelopen week was het alweer de tweede keer veldwerk op Marker Wadden. Ook dit keer namen we weer een hele hoop spullen mee om over te zetten op de Nieuwe Horizon, de boot die ons naar Marker Wadden brengt. Eenmaal aangekomen bij de Nederzetting bespreken we, onder het genot van een kop koffie of thee, eerst het plan van aanpak. Het programma is druk! We willen deze keer namelijk niet alleen fuiken uitzetten, maar ook vissen met de zegen. Dat is, in tegenstelling tot het zetten van fuiken, een actief vistuig. Hiermee kun je bepalen welke vissoorten er op dat moment op een bepaalde plek aanwezig zijn, terwijl je met fuiken juist beter inzicht krijgt in welke soorten zich tussen habitats verplaatsen.Lees meer
13 juni 2025
Blog 4: Verwondering in het moerasgebied – mei, door Matthijs
Op 12 en 13 mei namen wij weer nieuwe bemonsteringen in de Oostvaardersplassen, en deze keer ging onderzoeksassistent Jort van Wageningen Marine Research mee. We begonnen de dag bij het kantoor van Staatsbosbeheer, waar we ons plan doornamen.Lees meer
23 juni 2025
Blog 5 - Zomerse vangsten op Marker Wadden, door Matthijs
Met zomerse temperaturen zijn we alweer van start gegaan met ons derde veldwerkbezoek aan Marker Wadden. Lees meer
5 september 2025
Blog 6 - Fuiken, filmploeg en volop vis, door Kyra
Na Marker Wadden was het tijd voor nieuwe bemonsteringen in de Oostvaardersplassen. We begonnen zoals altijd bij Staatsbosbeheer, waar boswachter in opleiding Rick ons opwachtte. Lees meer
8 september 2025
Blog 7 - Op weg en aan de slag, door Kyra
Het is alweer de vierde keer dat we onderweg zijn naar Marker Wadden voor veldwerk. Dit keer varen we niet, zoals de voorgaande twee keer, met de Nieuwe Horizon, maar met de Marker Wadden I. Lees meer
8 september 2025
Blog 8 - Laatste keer Oostvaardersplassen, door Matthijs
Dit was alweer ons laatste veldwerkbezoek aan de Oostvaardersplassen voor dit seizoen. De afgelopen maand was het erg warm en dat heeft zijn sporen nagelaten. Het waterpeil staat bijzonder laag, waardoor wat voorheen verbonden was nu een beetje geïsoleerd lijkt. Dit heeft ook invloed op de vispassage en de vistrap, die door het lage water niet of nauwelijks te passeren zijn voor de vissen. Bovendien zijn de planten in het gebied hard gegroeid, wat het nog uitdagender maakt voor de vissen om zich te kunnen verplaatsen.Lees meer
29 september 2025
Blog 9: Vissen in de waterplanten, door Joep de Leeuw
Ons veldseizoen op Marker Wadden ronden we af met een extra krachtsinspanning om zo goed mogelijk in beeld te krijgen hoe vissen aan het eind van het groeiseizoen Marker Wadden benutten. Hoewel Kyra en Matthijs inmiddels hun stage hebben afgerond, gaat Kyra toch nog graag een laatste ronde mee.Lees meer
Blog 1: Eerste rondje Marker Wadden, door Rosa Kuiken
10 april 2024 - Het project Marker Wadden, een initiatief van Natuurmonumenten, is in 2016 van start gegaan. In de jaren die volgden is er veel onderzoek gedaan op Marker Wadden. Onder andere met als doel inzicht te krijgen in hoe Marker Wadden bijdragen aan het ecologische herstel van het Markermeer, en de duurzame ontwikkeling van Marker Wadden zelf. Lees meer
22 april 2024
Blog 2: Nieuwe soorten voor Marker Wadden, door Hymke Meijer
Twee weken na ons eerste bezoek aan Marker Wadden is het weer zover! Dit keer iets minder bepakt en bezakt, ons onderzoeksmateriaal konden we stallen op Marker Wadden. Het scheelt een boel, maar toch krijgen we het voor elkaar om de Marker Wadden II weer aardig vol te laden met onze eigen spullen. Camera’s en telescopen kunnen namelijk niet ontbreken tijdens een trip naar deze mooie plek. Omdat we aan het eind van de dag aankomen, gaan we vrijwel meteen van start met het zetten van de fuiken. Lees meer
6 mei 2024
Blog 3: Sample methodes slim combineren, door Gijs van Beilen
Nu dit ons derde bezoek aan Marker Wadden is, voelt het op het moment dat de eilanden aan de horizon verschijnen echt als thuiskomen. Zoals altijd liggen de futen, die inmiddels jongen hebben gekregen, weer te rusten in de havenkom. Lees meer
22 mei 2024
Blog 4: Bemonsteren in het veld en identificatie in het lab, door Cédulie Chapot
Bij dit bezoek aan Marker Wadden bleven we maar één nacht, wat betekende dat we heel efficiënt en georganiseerd moesten werken. Om alles te kunnen doen wat we wilden. Dus vol spanning en energie namen we de boot.Lees meer
28 mei 2024
Blog 5: Op stap met Vroege Vogels, door Hymke Meijer
Een extra bezoek aan Marker Wadden deze week. Gewoonlijk zijn we er elke 2 weken, maar deze week komt Vroege Vogels met ons meekijken! Met wat gezonde spanning stappen we op de Marker Wadden II. Zodra we voet op het eiland zetten staan er al camera’s op ons gericht. Dat is wel even anders aankomen.Lees meer
19 juni 2024
Blog 6: Mee met de A-toomkuil, door Rosa Kuiken
In de vroege ochtenduurtjes bevinden wij ons alweer in Bataviahaven, wachtend op ditmaal niet de pont naar Marker Wadden, maar kotter HK-61 en zijn bemanning. Ruim drie maanden zijn we al bezig het systeem Marker Wadden in kaart brengen, en het beeld van het eiland begint steeds completer te worden. Lees meer
3 juli 2024
Blog 7: Thuisvoelen, door Gijs van Beilen
Afgelopen week vond het voorlopig laatste veldwerk plaats met een (bijna) volledig team. De Marker Wadden zijn in deze periode in zekere zin een beetje als ons thuis gaan voelen. Lees meer
31 juli 2024
Blog 8: Marker Wadden-ontgroening, door Hymke Meijer
Het is alweer even geleden dat we voor het laatst op Marker Wadden zijn geweest, dus we staan te popelen om er weer heen te gaan!Lees meer
19 september 2024
Blog 9: Voor de laatste keer veldwerk op Marker Wadden, door Hymke Meijer
Daar gaan we dan, voor de laatste keer naar Marker Wadden voor veldwerk. Door het slechte weer van vorige week gaan we een weekje later dan gepland. Dat komt mooi uit, want de lucht is blauw en er schijnt een heerlijk zonnetje nu! Lees meer
