Nieuws
Diëten met ijs: hoe werkt de voedselketen onder het ijs van de poolzeeën?
Door de opwarming van de aarde staat het leven in de poolzeeën onder druk. Marien bioloog Fokje Schaafsma ging op expeditie naar de Noord- en Zuidpool om organismen onder het zee-ijs te bestuderen – daar waar tot voor kort alleen op kleine schaal onderzoek werd gedaan. Met haar proefschrift draagt ze bij aan de kennis over de voedselketen in deze gebieden.
Drijvend ijs bedekt grote delen van de zeeën rond de Noord- en Zuidpool. Om de voedselketens en ecosystemen van het poolgebied goed te begrijpen verzamelen onderzoekers er monsters onder het zee-ijs. Dat is niet eenvoudig, want het is een moeilijk bereikbare plek. Met een speciaal ontworpen visnet, het Surface and Under Ice Trawl (SUIT), vangen Fokje Schaafsma en collega’s nu kleine diertjes vlak onder het ijs. Vervolgens analyseren ze onder andere de maaginhoud en de energie-inhoud om een beter beeld te krijgen van bijvoorbeeld de voedselpatronen van hun vangst.
Leven onder het ijs
Algen, eencellige organismen, roeipootkreeftjes en vlokreeftjes komen in of onder het zee-ijs voor. Deze soorten blijken een essentiële voedselbron te zijn voor bijvoorbeeld Arctische kabeljauw (bij de Noordpool) en Antarctische krill (bij de Zuidpool), die beide een sleutelrol spelen in de voedselwebben van de poolgebieden. Antarctische krill en Arctische kabeljauw vormen op hun beurt een voedselbron voor vogels, zeehonden en walvissen in de poolgebieden. Verder dient het zee-ijs voor veel diersoorten als platform voor voortplanting en als beschutting tegen predatoren en zeestroming.
Met de bevindingen van haar promotieonderzoek draagt Schaafsma bij aan het begrijpen van het leven in de met ijs bedekte oceanen. Haar onderzoek onderstreept de essentiële rol van ijs voor organismen in de poolzeeën. De opwarming van de aarde vormt dan ook een mogelijke bedreiging voor het ecosysteem in die regio’s.
Ook benadrukt Schaafsma in haar onderzoek de noodzaak van duurzaam beleid voor natuurbescherming en visserij rond de Noord- en Zuidpool: ”In het Noordpoolgebied is het zee-ijs snel aan het smelten, waardoor sommige vissoorten zich meer naar het noorden verplaatsen. Daarnaast kunnen ze steeds makkelijker bevist worden in noordelijke gebieden omdat het verdwijnende zee-ijs geen belemmering meer vormt voor schepen. Het is dus belangrijk dat we meer te weten komen over de rol van klimaatverandering.”
Op 16 november verdedigde dr. Fokje Schaafsma haar proefschrift 'Life in the polar oceans: the role of sea ice in the biology and ecology of marine species' aan Wageningen University & Research