Nieuws

Nieuwe kennis over zee-ijs in de poolgebieden

Published on
16 oktober 2020

Zee-ijs speelt een essentiële rol in het wereldwijde klimaat. Fysica Giulia Castellani (Alfred Wegener Instituut, Duitsland) publiceerde in het wetenschappelijk tijdschrift ‘Frontiers in Marine Science’ een nieuwe studie naar eigenschappen van zee-ijs in zowel de Zuidelijke als de Noordelijke ijszee.

Wetenschappelijke kennis van de eigenschappen van het zee-ijs is belangrijk om grootschalige zee-ijs modellen te valideren, zodat er een goed beeld ontstaat van de hoeveelheid zee-ijs op aarde en de eventuele veranderingen die hierin plaatsvinden. Ook kunnen met deze kennis verschillende zee-ijs habitatten in kaart worden gebracht die van belang zijn voor bijvoorbeeld bepaalde diersoorten. Met deze publicatie is een basis gelegd voor onderzoek naar mogelijke veranderingen door de opwarming van de aarde.

Verschillende typen zee-ijs in de poolgebieden (door Jan Andries van Franeker en Fokje Schaafsma)
Verschillende typen zee-ijs in de poolgebieden (door Jan Andries van Franeker en Fokje Schaafsma)

Sensoren meten omgevingsfactoren

Zee-ijs en het onderliggende water onderzoeken is niet gemakkelijk omdat het ijs zelf een barrière vormt. Onderzoekers van Wageningen Marine Research en het Alfred Wegener Instituut (AWI) gebruiken al jaren de “Surface and Under Ice Trawl” (SUIT) om organismen te onderzoeken die in het oppervlaktewater -onder het ijs - van de poolzeeën leven. Tijdens het vissen met SUIT worden met behulp van sensoren omgevingsfactoren zoals temperatuur, licht en diepte gemeten. Dit soort metingen zijn belangrijk om verschillen in verspreiding van dieren te kunnen relateren aan specifieke omgevingsfactoren. De metingen gedaan met behulp van SUIT zijn ook belangrijk om meer inzicht te krijgen in het zee-ijs zelf. Hoe en wanneer vormt het ijs zich? Hoe dik is het? Hoe verandert het met de tijd? Daarnaast geeft deze methode inzicht in de verspreiding van algen in het zee-ijs. Deze algen vormen, naast de algen in het water, een extra voedselbron voor kleine dieren. Met behulp van de verzamelde gegevens kan de voedselbeschikbaarheid voor deze dieren gekwantificeerd worden.

Het SUIT ligt op zijn zij aan dek. De naar boven wijzende lichtsensoren zijn rechtsboven op het frame te zien (door Jan Andries van Franeker)
Het SUIT ligt op zijn zij aan dek. De naar boven wijzende lichtsensoren zijn rechtsboven op het frame te zien (door Jan Andries van Franeker)

Metingen op een ‘middelmatige’ schaal leveren toegevoegde waarde

Wetenschappers onderzoeken het ijs vaak op kleine schaal door het boren van ijskernen met een diameter van ongeveer 10-20 cm. Op deze manier komen ze  meer te weten over eigenschappen van ijs en het leven dat erin zit, maar kunnen ze maar enkele punten op de gehele ijsvlakte bekijken. Op grote schaal (honderden vierkante kilometers) wordt er zee-ijs onderzoek gedaan met behulp van satellieten en elektromagnetische instrumenten. Zo wordt er kennis opgedaan over de verspreiding en de dikte van het ijs in het algemeen, maar kunnen details in de structuur niet worden bekeken. Met behulp van de gegevens gemeten met de sensoren op SUIT kan er op een ‘middenschaal’ van kilometers informatie worden verkregen van bijvoorbeeld ijsdikte en de hoeveelheid algen in het ijs. Over een aantal kilometers kan de variatie in ijsdikte en algengroei groot zijn, wat met metingen op kleine of hele grote schaal moeilijk te zien is.

Giulia Castellani heeft de sensoren klaargemaakt voor installatie in het net frame (door Jan Andries van Franeker)
Giulia Castellani heeft de sensoren klaargemaakt voor installatie in het net frame (door Jan Andries van Franeker)