Nieuws
Vissen observeren in troebel water
De Nederlandse kustwateren zijn zeer rijk aan levende organismen, waaronder veel jonge soorten. De wateren van de Waddenzee in het bijzonder dienen als kraamkamer voor verschillende vissoorten. Deze zoutwaterdelta’s zijn verbonden met de Noordzee via verschillende smalle inhammen, die jaarrond door grote aantallen vissen worden gebruikt. Maar het gedrag en de biomassa van de vis in de inhammen en de rol die de getijden en de dagelijkse en de seizoensgebonden ritmes spelen worden nog nauwelijks begrepen.
Als onderdeel van haar promotieproject richt Margot Maathuis zich op het vinden van antwoorden op deze vragen met behulp van vaste echoloodapparatuur op de zeebodem. Dit onderzoek wordt gefinancierd door het project ‘Waddentools Swimway Waddenzee’.
Onderwaterinstallaties
Echolood is een effectieve manier om organismen in het water te observeren door middel van geluidsgolven. De echolood genereert ultrasone geluidsstralen die door de gehele waterkolom bewegen. Hoe troebel het water ook is, het geluid dat door de levende organismen weerkaatst wordt levert altijd een helder plaatje op. Normaal gesproken worden deze systemen door Wageningen Marine Research gebruikt op varende schepen gedurende een beperkte tijd om zo de bestandsomvang van commerciële vissoorten zoals haring in kaart te brengen en hun ecologie te bestuderen. Echter, in dit project worden vaste installaties gebruikt om gedurende één jaarcyclus het Marsdiep, een van de belangrijkste Waddenzee-inhammen, te monitoren. Op 18 maart 2021 werden vier installaties geplaatst en de eerste data kwam medio april beschikbaar.
Deze onderwaterinstallaties, WBAT’s geheten, werken autonoom. Elke negentig minuten worden ze automatisch geactiveerd om gedurende enkele minuten hoge-resolutie beelden te nemen, waarna ze weer in stand-by modus gaan om de accu te sparen. De data toont zowel de individuele vissen als de scholen. Deze beelden bevatten belangrijke informatie over de zwemsnelheid, richting, omvang, diepte en hoeveelheid vis. Omdat het moeilijk is om de soort te bepalen aan de hand van de akoestische beelden, voert Margot een parallelle studie uit waarbij zij met een ankerkuilnet monsters neemt aan boord van de ZK1 om de soorten en samenstelling van scholen vis te bepalen.
Data uitlezen
De zware installaties op de zeebodem moeten regelmatig worden opgehaald voor het uitlezen van data en onderhoud. De vraag is hoe men de installaties, die 30 meter diep liggen, kan ophalen. Het bevestigen van drijvers was, vanwege de scheepvaart, geen optie. In de plaats daarvan, zijn de drijvers via een lang touw aan de installatie verbonden. Wanneer het tijd is om het apparaat op te halen, worden de drijvers middels een akoestisch signaal losgekoppeld en verschijnen aan de wateroppervlakte. De sonarinstallaties worden door de ervaren bemanning van een betonningsvaartuig, de “Terschelling”, uitgezet en opgehaald. Ondanks de problemen die de zeer actieve zeebodem in deze regio veroorzaakt, zorgt de toewijding van Arjen Ponger en zijn Rijkswaterstaat-team ervoor dat de apparatuur intact wordt opgehaald. Het verzamelen van data gaat gedurende 2021 door.
