Koeien & Kansen-ondernemers nemen concrete maatregelen

Doelen

Binnen het project Koeien & Kansen zijn verschillende doelen op het gebied van milieu, klimaat, efficiëntie, opbrengst en maatschappelijk ondernemen vastgesteld. Een aantal doelen zijn bedrijfsspecifiek omdat ze afhankelijk zijn van de structuur van het bedrijf, de grondsoort en/of de bedrijfsvoering. Sommige doelen zijn voor alle bedrijven gelijk. Het gaat dan om ruw eiwit in het rantsoen, percentage eiwit van eigen land en de broeikasgasemissie per kilogram meetmelk. Welke doelen voor het gemiddelde Koeien & Kansen-bedrijf gelden, laat tabel 1 zien.

*Het doel bij de thema’s ammoniak, methaan en stikstofoverschot is bedrijfsspecifiek en afhankelijk van grondsoort, en eventuele andere kenmerken in de bedrijfsvoering.

Naast de algemene projectdoelen hebben de Koeien & Kansen bedrijven ook bedrijfsspecifieke doelen opgesteld.

Hierbij kun je denken aan: BEX winst voor N en P (%), voer efficiëntie (kg FPCM/kg ds), grasopbrengst (kg ds /ha), Snijmais opbrengst (kg ds/ha), overschot P2O5(kg/ha) en beweiding melkkoeien (uren/jaar) Deze doelen worden jaarlijks met hun eigen adviseur opgesteld. De doelen kunnen per bedrijf erg verschillen. Zo zijn er bijvoorbeeld bedrijven die niet of nauwelijks beweiden en bedrijven die streven naar meer dan 2000 uur beweiden.

75 Maatregelen genoemd

Er is een breed scala aan maatregelen (75) genoemd om de gestelde doelen te halen. Deze plannen zijn onderverdeeld in drie categorieën; vee-management, bodem en gewas en overige. Het grootste deel van de genoemde plannen valt onder de categorie bodem en gewas (39). Voor de andere categorieën, vee management en overige werden resp. 17 en 19 maatregelen genoemd.

Maatregelen veemanagement

In figuur 1 staan de maatregelen op het gebied van veemanagement die de Koeien & Kansen-bedrijven willen nemen om hun bedrijfsdoelen te halen. De meeste maatregelen zijn eenmaal genoemd. Maar er zijn een aantal maatregelen die vaker worden genoemd. Zo willen 3 bedrijven de vruchtbaarheid van de koeien verbeteren.

Maatregelen bodem en gewas

Evenals in 2021 vallen de meest genoemde maatregelen in de categorie Bodem en gewas. In figuur 2 is een overzicht van de genoemde maatregelen weergegeven. Het jaar 2021 was een groeizamer jaar dan de paar jaar daarvoor. Waarschijnlijk is dat de reden dat de maatregel “verbeteren van de grasopbrengst” in de BOP van 2022 minder vaak is genoemd dan in 2021 (resp. 2 en 6 keer). Opvallend is dat bijna de helft (7) van de veehouders aangaf meer of beter te willen beweiden. Dit ondanks dat het aantal beweidingsuren gemiddeld op de Koeien & Kansen bedrijven in 2021 al op bijna 1200 uur lag. Maatregelen met betrekking tot grasklaver toepassen, doorzaaien met klaver en kruidenrijk grasland werden in totaal 7 keer genoemd. Zes bedrijven willen de “grondgebondenheid verbeteren” en denken na over grondaankoop dan wel over een andere manier om meer grond te verwerven. Bij twee bedrijven is niet zeker dat het huidige areaal aan grond behouden kan blijven. Als maatregelen om methaanemissie te reduceren zijn genoemd: lager NDF in kuilvoer (4), lichtere snedes maaien (1) en een betere benutting van vers gras (1).

Drie bedrijven gaven aan zwaardere (eerste) snedes te willen maaien. De andere maatregelen die zijn genoemd betreffen verbeteren van de bemesting (3) blijvend grasland in stand houden (2) grasland verbetering (2) en meer organische stof in de bodem (1).

Overige maatregelen

Naast maatregelen voor vee-management en ‘bodem en gewas’, hebben de ondernemers in hun BOP nog andere maatregelen genoemd om de (project)doelen te realiseren. Dit kunnen ook aspecten zijn die geen betrekking hebben op de hoofdthema’s van het project. Opvallend is dat 4 veehouders hebben aangegeven dat ze een betere balans willen tussen werken op het bedrijf en privé. Het aanpassen of renoveren van bedrijfsgebouwen werd door 3 bedrijven genoemd. In tegenstelling tot 2021 werd in de BOP’s van 2022 meer ingespeeld op maatschappelijke thema’s. Zo werden inspelen op klimaatdoelen (2x), inpassen natuurdoelen, biodiversiteit, energie opwekken en verbeteren van de afvalwaterstroom genoemd. Eén bedrijf overweegt de aanschaf van een automatisch melksysteem en een ander bedrijf overweegt om een koetoilet aan te schaffen. Tenslotte geven sommige ondernemers aan dat zij zoeken naar manieren om nog efficiënter te worden, en hun cijfers beter willen monitoren. Eén veehouder had tot doel om melk te produceren voor het label ‘On the way to PlanetProof’.

Focus op meerdere doelen

Uit de bedrijfsontwikkelingsplannen (BOP) van 2022 bleek dat de Koeien & Kansen ondernemers verschillende maatregelen treffen om hun bedrijfsdoelen te realiseren. In de BOP zijn vaak enkele maatregelen genoemd waar men zich dat jaar op wil focussen. Dat betekent dus niet, dat er geen aandacht is voor de andere genoemde maatregelen en thema’s. Het is goed dat ieder bedrijf zijn sterke en zwakke punten kent en dat elk bedrijf vervolgens speerpunten benoemt om mee aan de slag te gaan. Opvallende punten uit de BOP’s 2022 van de Koeien & Kansen bedrijven zijn: Aandacht voor diergezondheid, met name vruchtbaarheid, minder krachtvoer voeren, nog meer (en beter) beweiden, meer grasklaver toepassen, meer aandacht voor klimaatdoelen en inpassen van natuur. Bij dit alles moet er ook nog een goede balans zijn tussen werken op het bedrijf en privé zijn.