Project
Gedragsbeinvloeding AB reductie
Het antibioticumgebruik in de veehouderij is in de afgelopen jaren al flink afgenomen. In de kamerbrief Stand van zaken antibioticabeleid in de veehouderij van 21 juli 2020[1] wordt vermeld dat het antibioticumgebruik in de periode 2009-2019 in de dierhouderij met 69,6% is verminderd, en dat daarmee de generieke reductiedoelstelling van 70% zo goed als gehaald is. Er blijven echter nog altijd bedrijven over waar het antibioticumgebruik relatief hoog blijft, En ook in een beperkt aantal (vooral kleine) sectoren lukt het nog niet om het antibioticumgebruik te verlagen.
Het lijkt er dus op dat de publieke en private instrumenten die het afgelopen decennium zijn ingezet om het antibioticum te verlagen (zoals de introductie van de benchmark voor antibioticumgebruik (zie SDa rapport 2020)[2] alsmede instrumenten binnen kwaliteitssystemen en vele anderen), vaak wel, maar soms ook niet tot de gewenste antibioticumreductie leiden.
De vraag is waar dit aan ligt en welke instrumenten om gedrag te beïnvloeden dan mogelijk beter werken om het antibioticumgebruik te verlagen in (vooral kleine) sectoren en op bedrijven waar dit nog niet gelukt is. In het onderzoek zullen daarom de volgende vragen beantwoord worden:
- Wat zijn belangrijke drijfveren en belemmeringen van veehouders om het antibioticumgebruik te verlagen in (vooral kleine) sectoren en op bedrijven waar dit nog niet gelukt is?
- Zijn hierin ook subgroepen van veehouders te onderkennen? Welke (groepen van) publieke en private instrumenten kunnen in potentie ingrijpen op deze belangrijke drijfveren en belemmeringen?
- Welke (groepen van) instrumenten zijn tot op heden ingezet en wat is het (vermeende) effect ervan (geweest) op verandering van het antibioticumgebruiksgedrag?
- Waren deze effecten generiek of specifiek voor bepaalde sectoren en/of subgroepen van veehouders?
- Wat zijn onderliggende redenen dat de instrumenten bij bepaalde sectoren of subgroepen van veehouders binnen sectoren juist wel of juist niet voldoende effect hebben?
Er wordt aan de hand van een kort literatuuronderzoek (quick scan) en interviews met sectorvertegenwoordigers onderzocht wat drijfveren en belemmeringen zijn van veehouders om het antibioticumgebruik te verlagen in (vooral kleine) sectoren en op bedrijven waar dit nog niet gelukt is. Ook wordt in deze interviews geïnventariseerd welke instrumenten worden ingezet om tot een lager antibioticumgebruik te komen in de veehouderijsectoren en hoe effectief deze zijn en wat onderliggende oorzaken zijn van het niet in alle sectoren en op alle bedrijven en voor alle subgroepen van veehouders effectief zijn van instrumenten. Tenslotte wordt onderzocht welke aanpassingen in bestaande instrumenten nodig zijn en/ of welke nieuwe tools ontwikkeld moeten worden om tot een wezenlijke reductie in antibioticumgebruik te komen in (vooral kleine) sectoren en op bedrijven waar dit nog niet gelukt is.
In het onderzoek worden inzichten uit de gedragswetenschappen gebruikt. Uitgangspunt daarbij is een gedragsmodel waarmee zowel intrinsieke drijfveren (van veehouders, dierenartsen, voerleveranciers en andere betrokken actoren) om het gebruik van antibiotica te verminderen in beeld gebracht worden, als externe condities die mede bepalen of een beoogd gedrag ook echt uitgevoerd kan worden.