Een nieuw model

Om de ontwikkeling van competenties te kunnen begeleiden was een kader nodig dat de 21e eeuwse competenties definieert. Binnen de onderwijswereld zijn talrijke indelingen van 21e eeuwse competenties aanwezig. Om een focus te kiezen, is een nieuw model ontwikkeld met in totaal tien competenties. Dit model bestaat uit vijf clusters: persoonlijke verantwoordelijkheid; manier van werken; manier van denken; informatie, media en technologie, en burgerschap.

In gesprek met de leerling

Iedere 21e eeuwse competentie is uitgewerkt in een gedrag, houding en reflectie component.

De uitwerking kan gebruik worden bij het analyseren van de observaties en het in gesprek gaan met de leerlingen over de competentie. Observaties blijken een geschikte ingang te vormen voor een gesprek over de 21e eeuwse competentie in het algemeen, de kwaliteiten en uitdagingen van de leerling met betrekking tot de competentie en het formuleren van leerdoelen. Dit kan aan de hand van een gesprekshandleiding.

Conclusie

Het in beeld brengen van de ontwikkeling van competenties is mogelijk is door het observeren en verzamelen van situaties waarin leerlingen deze competenties laten zien. Deze methode sluit goed aan bij de context van het democratisch onderwijs omdat de leerlingen niet klassikaal werken en zelf hun schooldag vormgeven. Observaties van 21e eeuwse competenties kunnen worden vastgelegd met behulp van een mobiele webapplicatie of een app. Dit is een geschikt middel om zowel verwachte als onverwachte situaties binnen de leeromgeving relatief snel vast te leggen.

Aanbevelingen algemeen

• Deze methode vraagt om leerkrachten die getraind zijn in het observeren van competenties.
• Zorg voor een gemeenschappelijke taal en een gemeenschappelijk beeld binnen de school van de 21e eeuwse competenties, in eerste instantie met de leerkrachten, maar ook met de leerlingen en ouders.
• Bij het verzamelen van bruikbare observaties van leerlingen is het belangrijk dat de individuele rol van de leerling zichtbaar is en dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen gedrag en interpretatie.

Vervolg

Wanneer men de stap wil maken naar het volgen van de ontwikkeling van competenties in de tijd en het in kaart brengen van talenten per leerling is het nodig om meer systematisch te gaan observeren binnen de school. Dit is onder andere noodzakelijk om te zorgen dat de observaties representatief zijn voor de individuele leerling.