Inzameling en recycling van drankenkarton in Nederland; pilot drankenkartons

Onder aanvoering van het Kennis Instituut Duurzame Verpakken hebben een viertal onderzoeksorganisaties, waaronder Wageningen UR Food & Biobased Research, in 2013 een pilotstudie naar drankenkartons uitgevoerd. In Nederland wordt ongeveer 70 kton aan drankenkartons op de markt gebracht. Het gaat om circa 2,5 miljard drankenkartons. In de pilotstudie is gekeken naar de kwaliteit en hoeveelheid van ingezamelde en te recyclen drankenkartons, de kosten, de milieuprestaties van de inzameling en recycling, en het effect op andere inzamelsystemen. Informatie over het totale onderzoek en de andere deelonderzoeken is na te lezen in het rapport Resultaten van de Pilot Drankenkartons van Kennisinstituut Duurzaam Verpakken, en de bijbehorende deelrapporten.

Inzameling drankenkartons

Food & Biobased Research heeft samen met de RWTH Institut für Aufbereitung und Recycling (Aachen) het ketenrendement van de pilot in kaart gebracht. Hiervoor is een complete technologische beschrijving opgesteld van de vier systemen om drankenkartons in te zamelen en te verwerken. De inzamelsystemen die beschreven zijn, zijn apart inzamelen, co-inzamelen met kunststof, co-inzamelen met oud papier en karton, en nascheiding. Aan de pilot hebben 12 bestaande en 25 nieuwe gemeenten via 40 verzamelgebieden meegedaan. Daarnaast is via twee nascheidingsgebieden nog een groot aantal noordelijke gemeenten betrokken in de pilotstudie. Uit de pilotstudie blijkt dat de drankenkartons met de vier onderzochte inzamelsystemen zijn in te zamelen en te recyclen.

Ketenrendement

De hergebruiksketens bestaan uit maximaal vier stappen:

• inzameling
  
• nascheiding
  
• sortering
  
• recycling
  

Het ketenrendement is het product van de rendementen van alle relevante stappen. De eerste stap is inzameling, waarbij de grootste verliezen optreden. Het netto inzamelpercentage verschilt per gemeente en systeem. Het netto inzamelrendement wordt bepaald door verschillende factoren, zoals de stedelijkheidsklasse, de uitvoering van het systeem (o.a. service niveau, communicatie) en de beschikbare ruimte om de drankenkartons apart te bewaren voor inzameling. De hoogste inzamelrendementen werden behaald voor co-inzameling met kunststof in gemeenten met voornamelijk laagbouwwoningen. Gemeenten met te weinig inzamelvoorzieningen en hoogbouwwijken behaalden de laagste rendementen. De overige drie stappen (nascheiding, sortering en recycling) zijn machinale processtappen, die met hoge rendementen kunnen worden uitgevoerd. De uiteindelijke ketenrendementen varieerden tussen 15 en 60%. Deze ketenrendementen zijn gewogen gemiddelden van groepen gemeenten, dus voor individuele gemeenten kan het ketenrendement hoger of lager uitvallen.

Er zijn geen significante verschillen bij de kwaliteit van de gerecyclede vezels waargenomen tussen de vier inzamelsystemen. De vezels van de herwonnen pulp zijn relatief sterk. Geschikte toepassing van deze pulp vormen kartonnen dozen.

De hierboven beschreven inzichten gelden voor de uitgevoerde pilot in 2013. Verbeteringen en optimalisaties in de inzamel- en hergebruiksketen zijn mogelijk, waardoor de ketenrendementen in de toekomst hoger kunnen uitpakken.