Nieuws
Plastic soep-detectives: strandafval West-Groenland is van lokale oorsprong
In november 2019 bezochten Wouter Jan Strietman van Wageningen University & Research en zijn team van onderzoekers West-Groenland om te bepalen waar het strandafval in de regio vandaan komt en hoe dit in zee terechtgekomen is. Ze ontdekten dat, in tegenstelling tot wat plaatselijk werd gedacht, het meeste afval uit Groenland zelf kwam en niet van veraf. De resultaten van dit onderzoek zijn vandaag in een rapport gepubliceerd.
Alhoewel Groenland afgelegen en bijna onbewoond is, zijn de stranden bedekt met plastic afval
Groenland is een bijzonder gebied: het is enorm groot (50x de oppervlakte van Nederland), het is afgelegen en bijna onbewoond. Ondanks dat er weinig mensen wonen, liggen de stranden er bezaaid met plastic afval, daar aangespoeld vanuit zee. Dit afval vormt een directe bedreiging voor de mensen die er wonen en werken, de dieren die in het gebied leven, de scheepvaartveiligheid en toerisme. "Toen we hoorden over de grote hoeveelheid plastic afval en de behoefte aan oplossingen, boden we onze hulp aan", zegt Wouter Jan Strietman, die het Arctic Marine Litter Project leidt.
De diagnose stellen
”Eén manier om het probleem van plastic in zee (ook wel de ‘plastic soep’ genoemd) aan te pakken is om dit op te ruimen zodra het aanspoelt. Een andere manier is om te voorkomen dat plastic überhaupt in de oceaan terechtkomt. Maar dit gaat niet vanzelf. Daarvoor moet eerst de diagnose gesteld worden: waar komt het afval vandaan, waardoor komt het in zee terecht en wat kan eraan gedaan worden om dit te voorkomen. Op basis daarvan kan het probleem bij de bron aangepakt worden en het probleem écht opgelost worden”, zegt Wouter Jan.
In november 2019 sloegen de projectteamleden bestaande uit onderzoekers van Wageningen Economic Research, Wageningen Marine Research en Leeways Marine samen met medewerkers van WNF Denemarken en onderzoekers van de Universiteit van Aarhus (Denemarken) de handen ineen om op locatie meer dan 300 kilo strandafval te analyseren. Dit afval was verzameld op nabijgelegen stranden door mensen uit Sisimiut, Maniitsoq en Qaqortoq.
Met het doel om een beter inzicht te krijgen in de bronnen, oorzaken, milieueffecten van dit verzamelde strandafval, organiseerde het onderzoeksteam een zogenaamde Litter-ID-sessie in een oud pakhuis met uitzicht op de haven van Sisimiut. Samen met lokale en nationale beleidsmakers, visserij experts en vrijwilligers sorteerden ze zorgvuldig al het ingezamelde strandafval op de vloer van het pakhuis. Als rechercheurs zochten ze naar aanwijzingen die inzicht gaven in de vraag waar het afval vandaan kwam, waarom het in zee terecht gekomen was en wat eraan gedaan kan worden om dit te voorkomen.
Het meeste zwerfafval is van lokale oorsprong
"Met die gedetailleerde aanpak hebben we de diagnose kunnen stellen", zegt Strietman. “Bijna al het zwerfafval bleek van lokale oorsprong te zijn en bestond grotendeels uit alledaagse producten die door lokale bewoners thuis gebruikt worden maar ook tijdens het vissen, de jacht of dagtochtjes op het water. Zo troffen we bijvoorbeeld veel visnetten, hagelpatronen en lege brandstofjerrycans voor buitenboordmotoren aan, maar ook het soort alledaagse producten dat mensen meenemen op dagtochten, zoals frisdrank, chipszakken en koekjesverpakkingen.”
Het onderzoeksteam keek ook of er op het zwerfafval aangroei door dieren of planten zoals mosdieren (bryozoën), kalkkokerworm of zeepokken aanwezig was. Omdat zulke aangroei op afval kan zitten dat via zeestromingen soms wel duizenden kilometers kan afleggen, bestaat het risico dat soorten organismen worden geïntroduceerd op locaties waar die oorspronkelijk niet voorkomen. Als zij zich daar voortplanten bestaat er het risico dat deze organismen het lokale ecosysteem kunnen verstoren.
Vervolgstappen voor de Groenlanders
Hoe nu verder? Het onderzoeksteam formuleerde voor lokale en nationale beleidsmakers in Groenland verschillende aanbevelingen om het probleem van zwerfafval afkomstig uit zee aan te pakken. Aangezien het meeste zwerfafval van lokale oorsprong bleek, is de eerste aanbeveling om met de plaatselijke bewoners, jagers en vissers het gesprek aan te gaan en van hen te horen welke praktische oplossingen zij zien om te voorkomen dat plastic zwerfafval in Groenland in zee belandt. Ook zouden voorlichtingsprogramma's op scholen kunnen helpen om het bewustzijn over de voordelen van een schoon milieu en afvalinzameling te vergroten.
Making a Fundamental Change
Het Arctic Marine Litter Project maakt deel uit van de Fundamental Change campaign van Wageningen University & Research. De campagne bestaat uit vijftien onderzoeksprojecten die laten zien op welke verschillende manieren WUR bijdraagt aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Particulieren, overheden, bedrijven en stichtingen worden uitgenodigd om deze projecten te steunen met een donatie. Het onderzoekswerk in West-Groenland is mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken, WNF Nederland en WNF Zweden, de Circumpolar Conservation Union en het Dolfinarium.