Nieuws

Vliegkunstenaars filmen kleinste insect in vlucht

Published on
25 mei 2011

Het Wageningse team Vliegkunstenaars, winnaar van de Academische Jaarprijs 2010, is er als eerste in geslaagd om met een bijzondere hogesnelheidscamera high-speed-films te maken van piepkleine sluipwespen.

De unieke beelden zijn gefilmd op een snelheid van 22.000 beelden per seconde. De beelden worden dus bijna 900 maal sneller ververst dan een TV. In de korte tijd tussen twee TV-beelden heeft een sluipwesp zijn vleugels al veertien keer op en neer geslagen.

Sluipwesp lopend op een eitje van een koolwitje (Foto: Nina Fatouros)
Sluipwesp lopend op een eitje van een koolwitje (Foto: Nina Fatouros)

Nog niet eerder werd het vlieggedrag vastgelegd van Trichogramma sluipwespen, met 0,7-1,5 mm spanwijdte de kleinste vliegende insecten die worden ingezet ter bestrijding van schadelijke rupsen. De insectjes reizen mee met grotere insecten zoals vlinders, maar hoe de dieren zelf vliegen om een vlinder te bereiken heeft tot nu toe niemand kunnen zien. De kleinst bekende insect ter wereld is ook een sluipwesp; de Tanzaniaanse sluipwesp heeft een spanwijdte van minder dan 0,3 mm en is daarmee nog bijna driemaal kleiner. Dit extreem kleine insect kan nog niet gekweekt worden zodat deze dieren alleen in het wild ontdekt en gefilmd kunnen worden.

Sluipwesp geland op een koolwitje (Foto: Nina Fatouros)
Sluipwesp geland op een koolwitje (Foto: Nina Fatouros)

Op de high-speed-beelden is te zien hoe de sluipwesp opspringt, rondvliegt en soms bijzonder onfortuinlijk landt – op zijn snuit. Toch stelt zijn elegante vleugelslag de sluipwesp in staat om afstanden vliegend te overbruggen om zo bijvoorbeeld op een koolwitje te landen en mee te liften. De films onthullen ook de slagfrequentie van het beestje; met 350 slagen per seconde houdt het zijn minieme gewicht van minder dan 1/40.000ste van een gram in de lucht.

Sluipwesp legt eieren in het een eitje van een koolwitje (Foto: Nina Fatouros)
Sluipwesp legt eieren in het een eitje van een koolwitje (Foto: Nina Fatouros)

De filmpjes zijn door onderzoekers van Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR, gemaakt met een Phantom hogesnelheidscamera, die vanaf volgende week beschikbaar wordt gesteld aan de deelnemers van het Vliegkunstenaars-project. Binnen dit project kunnen natuurliefhebbers, kunstenaars en hobbyfotografen en andere geïnteresseerden met de nieuwste high-speed videotechnieken zelf beelden schieten van vliegende vogels, insecten, vleermuizen en naar beneden cirkelende zaden van esdoorn of lindeboom. De hoge snelheidsopnames – met talloze speciale lenzen, lampen en veldfaciliteiten – tonen details die voor het blote menselijk oog onzichtbaar blijven, doordat ze te klein, maar vooral te vlug zijn voor de waarnemer. Inmiddels zijn 54 deelnemers opgeleid om met deze bijzondere camera het veld in te gaan.