Kans dat insecten coronavirus verspreiden is verwaarloosbaar

Insecten zijn een duurzame en innovatieve eiwitbron. Ze worden in toenemende mate gekweekt om te gebruiken als veevoer en voedsel voor mensen. Insecten moeten net als alle andere voedingsmiddelen voldoen aan de voedselveiligheidseisen van de European Food Safety Authority (EFSA), wat gecontroleerd wordt door de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). De wetenschappers van WUR, RUG en UvK doen onderzoek aan insecten als duurzame bron van veevoer voor een circulaire landbouw en aan insectenziekten. Ze maakten een analyse van het risico dat insecten COVID-19 zouden kunnen verspreiden. De conclusie is dat de kans daarop verwaarloosbaar is. Het feit dat insecten evolutionair zo ver van ons afstaan is een voordeel als het gaat om voedselveiligheid. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in het internationale wetenschappelijke tijdschrift Journal of Insects as Food and Feed.

Het virus dat COVID-19 veroorzaakt, SARS-CoV-2, heeft levende cellen nodig om zich te kunnen vermenigvuldigen. Daarvoor moet het kunnen binden aan die cellen, om toegang tot zo’n cel te kunnen krijgen. Het virus komt uit vleermuizen en kan zich ook vermenigvuldigen in een beperkt aantal andere zoogdieren waaronder bijvoorbeeld het schubdier en de mens. Zulke ‘gastheren’ van het virus hebben op de buitenkant van hun cellen een receptor (ACE2) waaraan het virus kan binden. Bij mensen hebben cellen hoog in de neus, in de longen en in de darmen een ACE2 receptor die SARS-CoV-2 kan binden. Deze receptor is dezelfde die ook andere coronavirussen bindt, zoals het SARS virus, dat tot een uitbraak leidde in 2003.

Insecten geen gastheer

Insecten hebben net als andere dieren ook ACE eiwitten, maar insecten zijn evolutionair gezien zo ver verwijderd van zoogdieren dat hun ACE zó afwijkt van de zoogdier ACE2-receptor dat de kans uiterst klein is dat deze het SARS-CoV-2 coronavirus bindt. Bij uitgebreide analyses van de micro-organismen van insecten die in recente jaren zijn uitgevoerd is er nooit een virus aangetroffen uit de bredere groep van coronavirussen.

Kunnen insecten het virus dan passief overdragen? Net als bij de productie van alle andere voedingsmiddelen, zou dat kunnen gebeuren als de insecten in aanraking komen met een besmette gastheer zoals de mensen die de dieren verzorgen. Echter, als een insect op deze manier gecontamineerd zou raken, dan kan het virus zich niet vermenigvuldigen omdat het insect geen gastheer is. Daarmee is de kans op overdracht van het virus van insect op mens vele malen kleiner dan wanneer het virus een zoogdier besmet dat wél als gastheer kan dienen.

Productie van insecten

De productie van insecten voor voedsel en veevoer vindt plaats in gesloten productiefaciliteiten. Deze locaties zijn onderworpen aan strenge hygiënische maatregelen en de processen zijn in hoge mate geautomatiseerd. Daardoor komen de insecten nauwelijks in contact met mensen waardoor de kans op passieve besmetting uiterst gering is.