Nieuws
Otter en hamster: nieuwe ambassadeurs voor natuur dankzij natuurbeleid
De afgelopen tien jaar is hard gewerkt aan de herintroductie van de otter in Noordwest-Overijssel en het herstel van de hamster in Zuid-Limburg.
Het gedurende al die jaren door het ministerie van LNV (nu: EL&I) gefinancierde en door Alterra, onderdeel van Wageningen UR, gecoördineerde onderzoek is in 2010 afgesloten. Beide activiteiten zijn succesvol verlopen: zowel hamster als otter kunnen weer als ambassadeurs van de Nederlandse natuur fungeren.
De hamster was rond 2000 praktisch uitgestorven in Nederland. Ondanks het slechte toekomstperspectief zijn de laatste dieren vervolgens opgenomen in een fokprogramma. Tegelijkertijd met de uitzet van gefokte dieren in zeven leefgebieden is in overleg met de boeren en terrein-beheerders in de regio het agrarisch gebruik van de akkers aangepast zodat een deel van het areaal ook na de oogst geschikt blijft voor hamsters. Hierdoor is het aantal hamster-burchten snel toegenomen: van praktisch nul rond 2000 tot ca. 600 nu. Zuid-Limburg is nu een belangrijk hamsterbolwerk in Europa. Buiten Nederland, ook in Midden-Europa, gaat het onverminderd slecht met de hamster. Het succes heeft alles te maken met een goede samenwerking tussen boeren en natuurbeheerders. Niet alleen de hamster heeft hiervan geprofiteerd, dat geldt ook voor veel andere soorten, vooral vogels die ’s winters voedsel komen zoeken op de hamsterakkers.
De in Nederland uitgestorven otter is in 2002 en volgende jaren geherintroduceerd in Noordwest-Overijssel. Ook dit beleid is heel succesvol gebleken. In 2010 kwamen al 50 nakomelingen van de uitgezette dieren in de regio voor. Vooral de mannetjes gaan op zoek naar nieuw leefgebied elders en worden gesignaleerd tot in Groningen. Langs de IJssel bij Doesburg heeft zich vanuit Noordwest-Overijssel een populatie gevestigd. De otter is als ambassadeur van Nederland-Waterland dus weer volop terug.
Dit succes betekent niet dat beide soorten al aan hun lot kunnen worden overgelaten. Voor de otter geldt dat er moet worden doorgewerkt aan voorzieningen die het voor de dieren mogelijk maken zich kansrijk te verspreiden en zich in leefgebieden elders te vestigen. Voor de hamster geldt dat het areaal hamstervriendelijk beheer op korte termijn moet worden uitgebreid naar tenminste 750 ha (nu 500 ha), willen de populaties robuust genoeg zijn om natuurlijke klappen te kunnen opvangen. De rijksoverheid blijft eindverantwoordelijk voor de duurzame bescherming van soorten als otter en hamster. Beide soorten moeten strikt beschermd worden in het kader van de Europese wetgeving. De uitvoering van het beschermingsbeleid met de noodzakelijke maatregelen zal worden overgedragen en overgelaten aan de provincies.