Spinselmotten pakken bomen en struiken in

In 2008 was er een spectaculaire plaag van de Wilgenspinselmot in oude wilgen in Nijmegen. Op dit moment worden in duinen, tuinen, plantsoenen en bosranden verschillende soorten struiken en bomen ingepakt met witte spinsels. Het lijkt op een soort spinrag.

De draden zijn niet plakkerig maar zijn wel behoorlijk sterk en taai. In de spinsels leven soms enorme aantallen rupsen maar de bomen hebben er geen last van. Sommige mensen storen zich aan de vieze spinsels waarin vele duizenden rupsen en hun zwarte uitwerpselen zitten. De rupsen vreten van het blad en maken de spinsels om zichzelf te beschermen tegen natuurlijke vijanden zoals vogels en sluipwespen. Er kunnen zoveel rupsen aanwezig zijn dat er kaalvraat optreedt en er geen blaadje meer aan de boom zit. De bladloze takken ingepakt met de witte spinsels, geven soms een spookachtig effect. Dit jaar kregen wilgen op vele plaatsen in Nederland de aandacht van de media. Omwonenden storen zich aan de vieze spinsels met daarin vele duizenden rupsen. De rupsen vreten de bomen kaal en door voedseltekorten gaan ze op zoek naar andere bomen en kunnen daarbij op auto's en huizen terechtkomen.

thumbnail_wilgenspinselmot_Leen_Moraal.jpg

Nog een paar weken en de overlast is voorbij. Voor de bomen is het niet erg - ze kunnen heel goed tegen kaalvraat en lopen later deze zomer weer opnieuw uit.

Er zijn verschillende spinselmotten (in de wetenschap Yponomeuta-soorten genoemd), die veel op elkaar lijken. Ze komen voor in kardinaalsmuts, inheemse vogelkers, sleedoorn, meidoorn, lijsterbes, appel, krent en wilg. Vooral bij wilgen kan het inpakken met blinkend witte spinsels een spectaculair verschijnsel zijn – alsof de bekende inpak-kunstenaar Christo aan het werk is geweest. Nog een paar weken en de overlast is alweer voorbij. De rupsen gaan dan verpoppen en de vraat stopt. Voor de bomen is het allemaal niet schadelijk - ze kunnen heel goed tegen kaalvraat en lopen later in het seizoen weer opnieuw uit. In juni/juli verschijnen de kleine twee centimeter grote vlindertjes, ze zijn satijnwit en hebben zwarte stipjes op de vleugels en worden daarom ook wel stippelmotten genoemd.

Hieronder worden twee grafieken van verschillende soorten spinselmotten getoond. De bovenste grafiek betreft de vogelkersspinselmot die - vanaf 1946 - vooral de laatste 20 jaar zeer veel wordt waargenomen. De onderste grafiek betreft de wilgenspinselmot, deze vertoonde pieken in 1990-1992 en nu dus weer in 2009 (nog niet in de grafiek opgenomen).

vogelkersspinselmotgrafiek1.jpg
wilgenspinselmotgrafiek1.jpg