Nieuws
Onderzoek optimaliseren vanggewas bij maisteelt
Op zandgrond en lössgrond is het verplicht om bij de teelt van snijmais vóór 1 oktober een vanggewas gezaaid te hebben. Het vanggewas neemt resterende stikstof in de bodem op, die daardoor in de winter niet naar het grondwater kan uitspoelen. Daarnaast levert een goed ontwikkelde vanggewas/groenbemester een belangrijke bijdrage aan het op peil houden van het organische stofgehalte van de bodem. Vanuit de PPS Ruwvoer, Bodem & Kringlooplandbouw wordt onderzoek gedaan naar vanggewassen.
Onderzaai van een vanggewas kent een aantal voordelen t.o.v. nazaai. Bij onderzaai komt de groei van het vanggewas al gedurende het groeizeizoen op gang en is het oogstmoment van de mais flexibel. Uit onderzoek is gebleken dat een geslaagde onderzaai meer kan bijdragen aan de vermindering van de N-uitspoeling dan nazaai. In de praktijk lukt het echter niet altijd om de onderzaai voldoende te laten slagen. De slagingskans is naast de weersomstandigheden en gebruik gewasbeschermingsmiddelen waarschijnlijk ook afhankelijk van andere factoren, zoals moment en methode van onderzaai, mais rastype (vroegheid, dichtheid en snelheid grondbedekking) en oogstmoment. Voor de praktijk is het belangrijk om voldoende inzicht te krijgen in de effecten van de verschillende factoren, voor een goede slagingskans van de onderzaai.
Op dit moment loopt er een driejarig onderzoek op proefbedrijf Vredepeel, gefinancierd door LNV, waarbij naar het effect van een aantal factoren (o.a. vroegheid maisras, plantdichtheid, oogsttijdstip) op het vanggewas en de uitspoeling wordt gekeken. Vanuit deze PPS Ruwvoer, Bodem & Kringlooplandbouw wordt samen met het project Grondig boeren met mais Drenthe hierbij aangesloten met een onderzoek op proefbedrijf Kooijenburg te Marwijksoord. Op Kooijenburg wordt gekeken naar het effect van moment van onderzaai en soort onderzaaigewas. Naast de standaard rijafstand van mais van 75 cm wordt ook ruitzaai meegenomen. De proef is in 2020 gestart en wordt dit jaar herhaald. In onderstaand tabel zijn de behandelingen samengevat. Dit jaar worden de beide nazaaibehandelingen ook uitgevoerd met rogge.
| Zaaimethode mais | Zaaimoment vanggewas (1) | Soort vanggewas | |
|---|---|---|---|
| A | 75 cm | Nazaai voor 1 okt | Italiaans |
| B | 75 cm | Nazaai voor 15 okt | Italiaans |
| C | 75 cm | Gelijkzaai | Rietzwenk |
| D | 75 cm | Onderzaai vroeg | Rietzwenk |
| E | 75 cm | Onderzaai vroeg | Italiaans |
| F | 75 cm | Onderzaai praktijk | Italiaans |
| G | 75 cm | Onderzaai rond bloei | Italiaans |
| H | 37,5 cm ruitzaai | Gelijkzaai | Rietzwenk |
| I | 37,5 cm ruitzaai | Onderzaai vroeg | Italiaans |
| J | 37,5 cm ruitzaai | Onderzaai praktijk | Italiaans |
(1) Onderzaai vroeg = maishoogte halverwege knie, onderzaai praktijk = maishoogte kniehoog
Naast de effecten op de ontwikkeling van het vanggewas en de vastlegging van stikstof wordt ook gekeken naar de eventuele effecten op de opbrengst van de mais.
Resultaten 2020
In onderstaande grafiek zijn de ondergrondse en bovengronds biomassa’s van de vanggewassen van de verschillende behandelingen weergegeven, net voor de winter in november. Gemiddeld waren de vanggewassen van alle behandelingen erg matig geslaagd. Alleen de biomassa van de beide behandelingen met gelijkzaai met rietzwenkgras was significant hoger dan die van de onderzaai- en nazaaibehandelingen. De N-opname van deze beide behandelingen was echter nog maar ca. 8 kg per ha.
Stand onderzaai augustus 2021
De mais is dit jaar 10 mei gezaaid. De mais had een trage start, waardoor de vroege onderzaai pas op 22 juni is uitgevoerd en de praktijk onderzaai op 1 juli. Bij alle behandelingen is de onderzaai handmatig uitgevoerd, omdat er geen machine beschikbaar was voor onderzaai bij ruitzaai van de mais. Hieronder staan een aantal afbeeldingen met stand van enkele vanggewassen op 13 augustus. In bovenste drie afbeeldingen is de mais op normale 75 cm rijafstand gezaaid en de onderste drie als ruitzaai. Op de afbeeldingen is te zien dat de gelijkzaai Rietzwenkgras behoorlijk fors ontwikkeld is. De vroeg ondergezaaide Italiaans raaigras is beter ontwikkeld dan de praktijk onderzaai. Gemiddeld is de onderzaai bij een rijafstand van 75 cm wat beter onwikkeld dan bij de ruitzaai.
