Slimme sturing van lig- en mestgedrag

Hittestress zorgt bij varkens voor een afwijkend lig- en mestgedrag: in die situatie – die in de praktijk betrekkelijk vaak voorkomt (bijv. bij warm weer, maar ook bij zwaardere dieren) – zoeken de vleesvarkens juist verkoeling op de roosters en wordt (ook) de dichte vloer met mest en urine besmeurd. Dat zorgt voor een aanzienlijke toename van de ammoniakemissie.

Om die reden heeft JOVAS een systeem ontwikkeld dat door middel van watersproeien en luchtpulsen het gedrag van het varken ook bij hoge temperaturen kan sturen. Op deze manier wordt hittestress en hokbevuiling, en daarmee de ammoniakemissie uit het hok, beperkt.

Eerder heeft JOVAS al een test op een praktijkbedrijf uitgevoerd met dit systeem, waarbij duidelijke veranderingen zichtbaar waren in het lig- en mestgedrag na toepassing van het systeem. In de huidige vervolgpilot op VIC Sterksel wordt bepaald in welke mate het lig- en mestgedrag kan worden gestuurd en wat het effect van de combinatie van luchtpulsen en watersproeien is op hokbevuiling en ammoniakemissie. Dit effect zal vooral tot uiting komen bij hoge omgevingstemperaturen, die tijdens dit onderzoek dan ook worden nagebootst door de afdeling extra te verwarmen. In 2014 worden de uitkomsten van dit onderzoek op VIC Sterksel gerapporteerd.

Meervoudig effect systeem:

1. Sproeiers geven op gezette tijden water om de roosters vochtig te houden en op die manier een onaantrekkelijke ligplek voor de varkens te creëren. Tevens verhoogt het sproeien de comfortzone van de varkens bij hogere temperaturen, zodat lig- en mestgedrag langer goed blijven. Ten slotte zorgt het water uit de sproeiers ervoor dat gevormde ammoniak neerslaat.
2. Luchtpulsen (schrikeffect) worden geactiveerd als er langere tijd geen beweging op de roosters is gedetecteerd (varken is gaan liggen).

Perspectief

Met dit systeem wordt getracht ammoniakemissie in bestaande stallen te reduceren, als mogelijk alternatief voor een luchtwasser. Metingen van de hokbevuiling en van het ammoniumgehalte van de bovenste mestlaag in de hokken met en zonder het systeem, gecombineerd met modelberekeningen laten zien dat de totale verwachte ammoniak-emissiereductie gelijk is aan 0,57 kg/jaar per dierplaats. Tevens biedt de koelende werking van het watersproeien potentie om de voeropname en daarmee groei van de varkens in de zomerperiode op peil te houden.