Strategische communicatie in de huisartspraktijk: gesprekstijlen van praktijkondersteuners

Achtergrond

Diabetes mellitus type 2 is een chronische stofwisselingsziekte en één van de meest voorkomende aandoeningen in Nederland. Diabetespatiënten hebben een te hoog glucosegehalte in het bloed, dat op termijn leidt tot schade aan bloedvaten en zenuwen, met als gevolg een sterk verhoogde kans op micro- en macrovasculaire complicaties, zoals hart- en vaatziekten, blindheid, nierziekten en gevoelloosheid of juist pijn in de ledematen. De behandeling van type 2 diabetes mellitus (T2DM) richt zich op een goede glycemische en metabole instelling, door middel van gezonde voeding en voldoende lichamelijke activiteit, al dan niet in combinatie met orale antidiabetica, zoals metformine. T2DM-patiënten worden voornamelijk in de eerste lijn behandeld, d.w.z. in de huisartspraktijk. In Nederland is het zo georganiseerd dat T2DM-patiënten 4 keer per jaar naar de huisartspraktijk gaan ter controle van hun diabetes. Ongeveer 3 keer per jaar worden ze dan gezien door de ‘praktijkondersteuner van de huisarts’, de poh. De poh is een HBO-verpleegkundige die gespecialiseerd is in het begeleiden van chronisch zieke patiënten die geacht worden zelf (mede) hun ziekte te managen door middel van de genoemde gezondheidsgedragingen. Naast diabetici zijn dit patiënten met COPD of een hart- en vaatziekte.

Onderzoek

Dit afstudeeronderzoek richt zich op de onderzoeksvraag: Hoe communiceren poh’s met T2DM-patiënten om deze patiënten te brengen tot het gewenste gezondheidsgedrag? Om dit te onderzoeken zijn bij een groep poh’s opnamen gemaakt van de gesprekken die ze voeren met T2DM-patiënten tijdens de kwartaalcontroles. Het doel van het onderzoek is na te gaan hoe de gesprekstechnieken die de poh’s toepassen zich verhouden tot wat er bekend is in de literatuur over effectieve gespreksvoering.  Hulpverleners hanteren verschillende gespreksstijlen. Een veelgebruikte indeling is een informatief, persuasief, en ‘shared decision making’. Bij de informatieve gespreksstijl ligt de nadruk ligt op het overbrengen van informatie. Een persuasieve stijl is gericht op het overtuigen van de gesprekspartner om zijn of haar eigen gedrag te veranderen. Bij ‘shared decision making’, tot slot, stelt de hulpverlener zich meer op als gelijkwaardig aan de patiënt, en wordt geprobeerd om gezamenlijk de problemen op te lossen die gezond gedrag in de weg staan. Dit wordt gezien als meest effectief om tot gedragsverandering aan te zetten. Welke gespreksstijlen gebruiken poh’s in de praktijk, en welke aanbevelingen kunnen worden gedaan om hun gespreksstijl effectiever te maken?

Opdracht

Wij zijn op zoek naar een gemotiveerde student die voor zijn of haar MSc-thesis de wijze van strategische communicatie in de huisartspraktijk wil onderzoeken. De benodigde data is hier reeds voor verzameld. De opgenomen gesprekken moeten door de student (eventueel samen met een andere MSc-student) worden getranscribeerd m.b.v. spraakherkenningssoftware. In de inleiding van de thesis moet op basis van de literatuur uiteen worden gezet dat bepaalde manieren van gespreksvoering effectief worden geacht in termen van het aanzetten tot gedragsverandering. Dit ‘ideale’ model moet worden beschreven, waarna vervolgens een vergelijk kan worden gemaakt tussen dit model en de opgenomen gesprekken. Dit moet leiden tot een beschrijving van hoe het momenteel in de huisartspraktijk gesteld is met strategische communicatie gericht op T2DM-patiënten, gevolgd door aanbevelingen op basis van het gekozen ideale gespreksmodel. Dit onderzoek is met name geschikt voor studenten die geïnteresseerd zijn in diabetes, de gezondheidszorg, en strategische interpersoonlijke communicatie ter bevordering van gezondheidsgedrag. De begeleiding is in handen van Bob Mulder (promovendus Strategic Communication) en Anne Marike Lokhorst.