Studenten proeven aan 'het echte werk' dankzij Onderwijsloket

Het was geen verzonnen casus. De Stichting Vernieuwing Gelderse Vallei (SVGV) en de gebiedscommissie Vallei en Heuvelrug hadden een hele concrete vraag en legden deze voor aan de regionale kenniswerkplaats. Het Onderwijsloket koppelde de organisaties vervolgens aan studenten.

Studenten universiteit en hogeschool werken samen

Tientallen keren per jaar zetten regionale overheden, ondernemers en organisaties vragen uit bij het Onderwijsloket. Die kijkt dan met docenten van universiteiten en hogescholen of deze vragen in een opdracht opgenomen kunnen worden in het bestaande curriculum van de studenten. Zo kwam de vraag over de herinrichting van de Gelderse Vallei/Utrechtse Heuvelrug terecht bij tweedejaars studenten Landschapsarchitectuur & Ruimtelijke Planning van Wageningen University, die in hun proces om tot een advies te komen werden begeleid door vierdejaars studenten van Stoas Vilentum Hogeschool uit Wageningen.

Landschap inrichten naar hedendaagse maatstaven

De vraag van de organisaties was: Hoe kunnen we burgers betrekken bij de herzonering van het gebied? Brendan McCarthy van SVGV verduidelijkte: “De huidige zonering – het aanwijzen van plekken die bestemd zijn voor wonen, werken, recreatie, enzovoorts – is gebaseerd op ideeën van de jaren ’90 van de vorige eeuw. De landbouwontwikkelingsgebieden, waar intensieve veehouderij mag plaatsvinden, zijn toen niet gekozen op basis van gunstige ligging, maar omdat deze gebieden over waren. Ook de ideeën over wat natuur is en hoeveel ruimte de natuur krijgt zijn veranderd. Dat betekent dat er andere afwegingen gemaakt moeten worden bij ‘herzonering’ van het gebied.” McCarthy en zijn collega’s horen graag welke ideeën de mensen in het gebied hebben over de herzonering. Van de studenten wilden ze advies over hoe ze dat het beste kunnen onderzoeken.

Studenten presenteren resultaten

“Spreken met alle stakeholders kost veel tijd. Praat daarom met vertegenwoordigers van verschillende organisaties”, adviseerde de eerste groep studenten die op donderdag 17 oktober haar resultaten presenteerde. “Maar organiseer dan ook informatiebijeenkomsten waar andere belangstellenden hun mening kunnen geven.” Het volgende groepje voegde daar aan toe: “Wees eerlijk en transparant over hoeveel zeggenschap mensen hebben.” Een derde groepje zei: “Spreek met teams die enerzijds bestaan uit experts en anderzijds uit stakeholders.” En: “Blijf zichtbaar tijdens het proces. Hou mensen op de hoogte, bijvoorbeeld via social media.”

‘Studenten houden ons een spiegel voor’

Brendan McCarthy is blij met de input van de studenten: “Er zitten zestien partijen in de stichting die vanuit verschillende invalshoeken naar de reconstructie van het gebied kijken. Het is goed om ook mensen van buiten de stichting te vragen mee te denken. Ze houden ons een spiegel voor. Zo zijn we er ook in gestapt: we willen hier echt wat van leren. En we hebben ook de studenten uit willen dagen.” McCarthy heeft aan het begin van de periode in Wageningen de problematiek uitgelegd aan de studenten en hij is mee geweest toen de studenten een dag lang een excursie kregen door het gebied. “toen heb ik ook gesprekken gevoerd met de studenten.”

‘Praktijk helpt theoretisch framework ontwikkelen’

Ook de docenten zijn content. Gerrit Kleinrensink: “Deze studenten worden opgeleid tot ruimtelijk planner. Daarvoor moeten ze een theoretisch framework ontwikkelen. Concrete voorbeelden uit de praktijk helpen daarbij. Ze leren hoe partijen denken, wat de machtsverhoudingen zijn, dat mensen heel geëmotioneerd kunnen worden als het gaat over het land waar hun familie al generaties wonen. Dat kun je wel vertellen, maar als je ze daar in de praktijk tegenaan lopen is dat heel leerzaam.” Hij gaf de studenten les over burgerparticipatie. “Ze hebben zich daar over ingelezen. Vervolgens is het hun keuze wat ze daar mee doen.”

Debatterende studenten

Dat de ‘theoretische frameworks’ van de studenten behoorlijk kunnen verschillen, bleek tijdens de discussies. Zo zei iemand: “Burgerparticipatie is belangrijk, maar behoud van de unieke natuur in dit gebied zou jullie prioriteit moeten hebben.” Een ander: “Heel lokaal is burgerparticipatie wel nuttig, maar burgers betrekken bij plannen voor de hele Gelderse Vallei is niet te doen. Ten eerste hebben veel mensen geen interesse in het verder gelegen gebied, ten tweede moet je dan wel met heel veel meningen rekening houden en ten derde weten ze er niet genoeg vanaf.” Maar daar was lang niet iedereen het mee eens. “Dingen die verderop in het gebied gebeuren, kunnen nog steeds invloed hebben op hun  leefomgeving”, zei de een. “Zelf beslissingen heel ergens anders kunnen invloed hebben. Het beleid dat daar gemaakt wordt kan in hun regio iets veranderen”, vulde een ander aan.

Onderwijsloket

Onderwijsoket Wageningen University is vertegenwoordigd in samenwerkingsverbanden tussen regionale overheden, ondernemers, non-profitorganisaties, en onderwijs- en onderzoeksinstellingen (kenniswerkplaatsen). Centraal staat de ontwikkeling van de regio en het verkleinen van de afstand tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Wageningen University werkt hier sinds 2008 aan mee en is actief in negen kenniswerkplaatsen in Nederland.

• Website Onderwijsloket