Verbeteren van de commerciële groente- en fruitsector in Ghana

Het HortiFresh-programma in West-Afrika wordt geleid door het Wageningen Centre for Development Innovation (WDCI) en heeft als doel om de commerciële groente- en fruitsector in Ghana en Ivoorkust te versterken. Dit wordt gedaan door de beschikbaarheid en kwaliteit van groente en fruit in deze landen te verbeteren. Een beter ondernemingsklimaat is een belangrijke factor voor het voldoen aan de nationale vraag naar groente en fruit in Ghana. Voor het realiseren van blijvende resultaten werkt het programma samen met marktpartijen op fifty-fiftybasis. Hortifresh bouwt voort op GhanaVeg (2014-2017). Dit project richtte zich op het hoge groentesegment van de lokale markt en de exportmarkt.

Waardeketenspecialist

Assibey-Yeboah werd in 2014 plaatsvervangend programmamanager van GhanaVeg. Ze is een waardeketenspecialist met ruime ervaring op het gebied van het beheer van ontwikkelingsprojecten in Ghana. "Ik heb voor zeer uiteenlopende organisaties gewerkt. Maar het samenwerken met de medewerkers van het WDCI beviel me al meteen vanaf het begin goed. Ze willen je ook als professional zien groeien. Er wordt je niets opgelegd. Je hebt overal een stem in. Ik krijg kansen en voel dat ze vertrouwen in me hebben. Dat houdt me gaande en motiveert me om hard naar mijn doelen toe te werken."

Zakelijk platform

Assibey-Yeboah heeft met haar kennis, contacten en gedrevenheid eraan bijgedragen dat het oprichten van een zakelijk platform voor het GhanaVeg-project een succes werd. Het platform is nog steeds actief en is ook voor het huidige Hortifresh-programma van belang. Het trekt tal van particuliere partijen aan. "Over het algemeen organiseren programma's vooraf, tijdens en na het project vergaderingen met stakeholders. Wij kozen voor een andere aanpak en organiseerden regelmatig informatieve bijeenkomsten. Zo hebben we onlangs nog een mini-tentoonstelling georganiseerd over alle projecten. Elk kwartaal komen ongeveer 200 stakeholders bij elkaar, hoewel ze geen vergoeding voor reiskosten, etc. ontvangen, wat gebruikelijk is voor dit soort platforms. Maar de vergaderingen bieden de mogelijkheid om vooraf en achteraf een praatje met elkaar te maken. Juist dit informele contact is van wezenlijk belang voor de benodigde zakelijke ontwikkeling. Het motiveert de stakeholders om te blijven komen."

Gunstig klimaat

Een ander belangrijk punt voor de kracht van het huidige Hortifresh-programma is dat het de belangstelling van beleidsmakers heeft gewekt. Dit kan deels ook worden toegeschreven aan Assibey-Yeboah. "In 2015 sloot de EU zijn grenzen voor groenten uit Ghana, omdat de groenten niet aan de fytosanitaire voorwaarden in Europa voldeed. Wij hebben het voortouw genomen om dit verbod voor Ghana ongedaan te maken. Zo hebben we trainingen voor groente- en fruitproducenten en exporteurs georganiseerd om producten zonder schadelijke organismen te kunnen leveren. Dat is ons gelukt. We hebben onder beleidsmakers respect verdiend en zo een gunstig klimaat geschapen. Tegenwoordig voeren we overleg op hoog niveau en kunnen we efficiënter naar onze doelen toewerken."

Leren om te investeren

Assibey-Yeboah erkent dat de constructie van een fifty-fifty openbare/particuliere financiële bijdrage een struikelblok kan zijn voor bedrijven om mee te doen aan Hortifresh. "Ik heb naar onze bedrijven geluisterd en hun twijfels aangehoord, maar ik moet hen vertellen dat dit de manier is waarop je een veerkrachtig bedrijf opbouwt. Je moet leren om te investeren. Om de drempel te verlagen, hebben we de optie in het leven geroepen om deels een investering in geld te doen, ten minste 20% van hun aandeel, en de rest in natura. De bedrijven gingen geleidelijk overstag. Wat meehelpt, is dat ze de resultaten hebben gezien. We verdelen het geld in tranches, waardoor de bedrijven moeten voorfinancieren. Ze aarzelen om te investeren en houden vast aan hun huidige status. Echter, na een maand of zes tot een jaar zien ze over het algemeen dat ze het aankunnen. Zo doen de bedrijven die meedoen aan Hortifresh ook belangrijke ervaring met investeren op."

Speciaal fonds voor jonge ondernemers

Haar persoonlijke drijfveer en uitdaging voor dit jaar is om kleine bedrijven meer ondersteuning te bieden. "Ik heb een zwak voor kleine bedrijven", geeft ze toe. "Ze opereren vaak in een nichemarkt en hebben ook groeikansen nodig. Voor deze bedrijven kan een bijdrage van 3.000 tot 5.000 euro een kantelpunt betekenen. Dat stelt hen in staat om bijvoorbeeld apparatuur te kopen. Maar ook al zijn bedrijven loyale leden van het zakelijk platform, als ze niet in aanmerking voor het programma komen, krijgen ze geen rooie cent. We werken meestal met investeringen van 50.000 euro omdat we ons richten op grote innovaties. Als eerste stap hebben we nu een speciaal fonds voor jonge mensen onder de 35 opgezet. Zij hebben vaak deze kleine start-ups. Dit helpt het ondernemerschap te bevorderen.

Rol van het WCDI

De rol van het WDCI bij het vierjarige Hortifresh-programma (2018-2021) is tweeledig. Als coördinator van het geheel streeft het ten eerste naar het op een lijn brengen van de betrokken partners. Dit zijn naast Wageningen University & Research, SNV, Resilience B.V., Advance Consulting en SENSE. Assibey-Yeboah: "Ze slagen erin om van het programma een merk op zich te maken en hierdoor de positie ervan te versterken en de effectiviteit ervan te vergroten."

Ten tweede dient het als verbindende schakel naar andere experts van Wageningen University & Research als er behoefte is aan specialistische kennis. "We kunnen contact opnemen met een expert in Wageningen op het gebied van kassen", noemt Assibey Yeboah ter illustratie.

Hortifresh wordt bekostigd door de ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden en draagt bij aan de Sustainable Development Goals 'Geen honger' en 'Partnerschap om doelstellingen te bereiken'.