De waarde van natuur
Wat is natuur waard? Die vraag is niet makkelijk te beantwoorden. Ieder van ons waardeert en ervaart natuur op zijn eigen manier. De verschillen in onze ervaringen, gevoelens en belangen bepalen onze houding ten aanzien van natuur en daarmee ons dagelijks handelen. Natuurbescherming vraagt om het erkennen en overbruggen van die perspectieven en houdingen. Specifiek binnen dit onderwerp is de vraag: hoe kun je de verschillende waarden van natuur uitdrukken in geld? En helpt dat om meer aandacht voor het verlies van biodiversiteit te krijgen?
Met een groeiende wereldbevolking en stijgende vraag naar voedsel komt de natuur steeds meer onder druk te staan. Tegelijkertijd dringt het besef door dat we de natuur en biodiversiteit keihard nodig hebben om onze planeet leefbaar te houden. We moeten gaan leven mét de natuur en bouwen aan natuurinclusieve samenlevingen, die duurzaam gebruikmaken van land en zee. Daarbij kunnen we leren van mensen en gemeenschappen die anders omgaan met de natuur.
Hoe kijken mensen naar natuur?
Samenleven van mensen met natuur vraagt dat we kijken naar hoe mensen zich tot natuur verhouden. Het ‘Nature Futures Framework’ beschrijft drie verschillende perspectieven op natuur:
- Natuur voor de natuur: Natuur heeft een intrinsieke waarde en moet beschermd worden tegen aantasting door mensen. "Wie denkt de mens wel niet dat ze is om andere soorten uit te roeien?"
- Natuur als cultuur: Natuur is verankerd in de identiteit en leefwijze van mensen. Bijvoorbeeld in wat ze eten en hoe ze dat bereiden. Dit kan een inspiratie zijn om onze relatie met de natuur om te vormen. "We moeten een manier vinden om met de natuur in harmonie te leven."
- Natuur voor de samenleving: Wat heeft natuur de mens te bieden, en hoe kunnen we hier optimaal gebruik van maken? "We hebben de natuur nodig voor voedsel, vruchtbare bodems, schoon water, bouwmaterialen en medicijnen."
Wie mensen in beweging wil brengen om biodiversiteit te beschermen, moet navigeren door die verschillende perspectieven. Wageningse wetenschappers onderzoeken de sociale aspecten van maatschappelijke uitdagingen. Hoe kun je spanningen verkennen, dialoog aangaan en machtsverhoudingen doorbreken? En hoe kun je nieuwe manieren van leren en besluitvorming in de samenleving te verankeren?
Ecosysteemdiensten: wat zijn ze waard?
Ecosysteemdiensten zijn diensten die de natuur levert aan mensen. Bijvoorbeeld de zuurstof die je inademt, de bijen die gewassen bestuiven of het bos waarin je een ommetje maakt. Ecologen en economen proberen die bijdrage van de natuur te meten en te kwantificeren. Als je de economische en intrinsieke waarde van natuur inzichtelijk kan maken, kun je overheden en bedrijven mogelijk motiveren andere beslissingen te nemen. Dit noem je ook wel ‘Ecosystem Accounting’ of ‘Green Accounting’. WUR heeft bijgedragen aan het System of Environmental-Economic Accounting (SEEA) van de Verenigde Naties.
Daarnaast werken we aan verdienmodellen, bijvoorbeeld voor boeren of toerisme, die natuur verwaarden en juist daardoor bijdragen aan behoud en bescherming.
Samenwerken als wetenschappers
Om natuur vanuit verschillende invalshoeken te waarderen, werken WUR-wetenschappers samen op ecologisch, socioeconomisch en beleidsvlak. Dat is nodig, omdat mondiale problemen als klimaatverandering en biodiversiteitsverlies niet op één plek of manier aangepakt kunnen worden. Onze integrale kennis helpt om te komen tot een evenwicht tussen duurzaam gebruik en het behoud van biodiversiteit.
