Methoden en voorbeelden

Er zijn veel verschillende methodes en hulpmiddelen om interacties te faciliteren en er worden elke dag nieuwe technieken uitgevonden.

Sommige kunnen ter plaatse ingezet worden voor gebruik in kleine groepen. Deze hulpmiddelen zijn simpel en intuïtief. Zelfs als je weinig ervaring hebt met dialoog en faciliteren kan je makkelijk met deze technieken experimenteren.

Andere hulpmiddelen zijn ontworpen voor interacties met grote groepen die vaak bestaan uit meerdere belanghebbenden. Ze kunnen verscheidenen dagen of zelfs maanden duren. Er is zorgvuldige voorbereiding nog en een ervaren facilitator kan helpen de opzet en het proces te faciliteren. Verken zelf wat het meest geschikt is voor jouw situatie.

Tip: Wanneer je een nieuwe methode of techniek voor het eerst gebruikt, volg dan gewoon de regels. Als je het proces vertrouwt, dan kan je er mee spelen en je verder concentreren op de dynamiek en de inhoud van de conversatie.

Simpele technieken/methoden

Ervaringsniveau facilititator: * en **

6-3-5 Brainwriting

• Format: On site & online
• Groepsgrootte: S, M
• Moeilijkheidsgraad: **
• Tijd nodig: 30 minuten tot 2 uur

Een groepsvormende brainstormtechniek die innovatieprocessen ondersteunt door creativiteit te stimuleren. Het bestaat uit 6 deelnemers onder begeleiding van een moderator. De deelnemers schrijven 3 ideeën op een blad binnen 5 minuten (6-3-5). In de volgende 6 rondes geven de deelnemers hun bladen door aan het teamlid dat rechts van hen zit. De deelnemers wordt gevraagd om voort te bouwen op de voorgestelde ideeën. Het formuleren van een heldere vraag of opdracht is hierbij essentieel.

Brainwriting.jpg

Appreciative Inquiry (Waarderend onderzoeken)

• Format: On site & online
• Groepsgrootte: S, M, L, XL
• Moeilijkheidsgraad: **
• Tijd nodig: 60 minuten

Alternatief voor traditionele probleemgerichte methoden. Kijkt naar wat goed gaat in plaats van naar wat niet goed gaat. Het gaat op zoek naar de successen en de oorzaken daarvan: het generatieve vermogen dat als drijvende kracht heeft gefungeerd. Daarnaast formuleren respondenten tijdens interviews wensen die zij in de toekomst zouden willen realiseren. Deze focus genereert positieve energie om van elkaar te leren en de gewenste toekomst te realiseren.
Appreciative Inquiry.jpg
Rich Picture


• Format: On site & online*
• Groepsgrootte: S, M, L, XL
• Moeilijkdsgraad: **
• Tijd nodig: 60 – 90 minuten
Gezamenlijke visualisatie in kleine groepen (5-7 personen). Door te tekenen delen deelnemers snel hun begrip van actoren, factoren en relaties die van invloed zijn op het probleem. Het eindproduct is meestal een flipover of een digitaal whiteboard vol symbolen, tekeningen en pijlen. Het wordt een rijk beeld genoemd omdat het de rijkdom en complexiteit van een situatie illustreert.
Rich picture.jpg

Talking Stick

• Format: On site & online
• Groepsgrootte: S, M, L
• Moeilijkheidsgraad: *
• Tijd nodig: 30 minuten
Bevordert samenwerking en harmonie. Alleen de persoon die de stok vasthoudt, praat totdat deze persoon zich begrepen voelt. Anderen mogen alleen verhelderende vragen stellen. Het stimuleert deelnemers om beter te luisteren. De stok wordt doorgegeven; iedereen krijgt de kans om te spreken. In een tweede reflectieronde kan de stok vanuit het midden worden opgepakt door degene die een nieuwe gedachte wil inbrengen.
talking stick.jpg

Timelines

• Format: Face to face & online
• Groepsgrootte: M, L, XL
• Moeilijkheidsgraad: **
• Tijd nodig: 1 – 2 uur
Tijdlijnen kunnen worden gebruikt om een dialoogsessie of traject te starten, vooral met mensen die elkaar niet kennen en van veel verschillende achtergronden komen. Alle deelnemers wordt gevraagd belangrijke gebeurtenissen in de wereld, in hun eigen leven en over het onderwerp van de bijeenkomst op enorme tijdlijnen op de muren/online te noteren. Vervolgens bestuderen gemengde groepen elk een tijdlijn om te praten over waar deze groep is geweest, hoe ze hier zijn gekomen en wat dit betekent voor hun samenwerking. Door je op het verleden te concentreren, bouw je snel een gemeenschap op, omdat mensen de wereld door elkaars ogen ervaren. Mensen leren dat alle meningen gewaardeerd worden en dat iedereen de stiften en flip-overs bezit.
Timeline 2.jpg

Gemiddelde technieken

Ervaringsniveau facilitator: *** en ****

Appreciative Inquiry Summit

• Format: face to face & online
• Groepsgrootte: M, L, XL
• Moeilijkheidsgraad: ****
• Tijd nodig: Several days

Ontworpen om door het Waarderend Onderzoeken te ontdekken, dromen, ontwerpen en tot een eindbestemming te komen. De deelnemerslijst is divers van opzet en omvat alle belanghebbenden: medewerkers, klanten, leveranciers en leden van de gemeenschap.

Appreciative Inquiry Summit.jpg
Draw Toast

• Format: face to face & online*
• Groepsgrootte: S, M
• Moeilijkheidsgraad: ****
• Tijd nodig: 2 to 4 hours

Een boeiende manier om groepen fris te laten nadenken over verschillende manieren van denken. Vraag iedereen in 3 minuten te schetsen hoe je toast maakt (een geroosterde boterham). Bij het vergelijken van de tekeningen schrikken mensen vaak van het brede scala aan tekeningen. Volgende stap: deelnemers die aan een gezamenlijk project/vraagstuk werken, maken een tekening van hoe ze hun werk/de casuïstiek zien. Na dit besproken te hebben kunnen ze naar te tekeningen kijken en verkennen wat ze als groep kunnen verbeteren. Deze workshop helpt groepen om hun complexe uitdaging vanuit een systeemperspectief te ontrafelen.

Draw Toast.jpg

Fishbowl

• Format: face to face & online
• Groepsgrootte: M, L, XL
• Moeilijkheidsgraad: ***
• Tijd nodig: 45 tot 90 minuten

Een kleine groep zit in een kring en voert een gesprek over een onderwerp. Ondertussen verzamelen deelnemers zich in een grote kring om hen heen, zij luisteren enkel. Ze kunnen deelnemen aan het gesprek door stoelen te ruilen of hun stoelen in de kring te verplaatsen. Deze methode is handig als het onderwerp op één moment en met een grote groep plaats dient te vinden, in plaats van in break-outs. Het roept actief luisteren op. Meestal maakt deze methode deel uit van een groter proces van dialoog en overleg.

Fishbowl.jpg

Open Space Technology

  • Format: face to face & online
  • Groepsgrootte: M, L, XL
  • Moeilijkheidsgraad: ****
  • Tijd nodig: Halve dag of meer

    Deelnemers bieden zich als vrijwilliger aan om gesprekken over een onderwerp te leiden. Overige deelnemers kiezen vervolgens vrijwillig de sessie waarin ze geïnteresseerd zijn, waarbij ‘de wet van twee voeten’ geldt. Het is net als op een marktplaats, iedereen kan aan elk gesprek deelnemen. De methode stimuleert zelforganisatie binnen de doelen van de bijeenkomst. Subgroepen werken voorstellen uit, die vervolgens plenair worden teruggebracht.

    - Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

    Six Thinking Hats

    • Format: face to face & online
    • Groepsgrootte: S, M, L
    • Moeilijkheidsgraad: ****
    • Tijd nodig: 60 minuten

    Helpt groepen om beslissingen vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Het is een soort toneelspel waarbij op zes manieren wordt gedacht. Voorbeelden zijn objectief/neutraal (Witte pet), positief/constructief (Gele pet) en emotioneel denken (Rode pet). De methode helpt om betere beslissingen te nemen door je te dwingen buiten je gebruikelijke manier van denken te gaan. Deze manier helpt de volledige complexiteit van een vraagstuk/beslissing te begrijpen en problemen en kansen op te sporen waarvoor men anders blind zou zijn.

    - Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

    Social Presencing Theater – 4D-mapping

    • Format: face to face
    • Groepsgrootte: S, M, L
    • Moeilijkheidsgraad: ****
    • Tijd nodig: 2 tot 4 uur

    Methode om de huidige realiteit te begrijpen en toekomstige mogelijkheden te verkennen. Kan worden beoefend op individueel, groeps-, organisatie- en groter sociaal systeemniveau. Het is geen ‘theater’ in de conventionele zin. Deze werkvorm maakt gebruik van eenvoudige lichaamshoudingen en bewegingen om spanningen op te lossen, direct te communiceren, toegang te krijgen tot informatie en voor het zichtbaar maken van de realiteit en diepere discussiepunten om diepgaande verandering te creëren.

    Social theatre.jpg

    Socratic Conversation

    • Format: Face to face & online
    • Groepsgrootte: ?
    • Moeilijkheidsgraad: ****
    • Tijd nodig: 60 – 120 minuten

    Een formele methode onder begeleiding van een facilitator. Doel is om op een consensuele manier een antwoord te vinden op een universele vraag. Er wordt gebruik gemaakt van ervaringen het universele te identificeren en te illustreren. Net als bij dialoog staat bij deze methode individuele reflectie centraal en ligt de focus op het creëren van een gedeeld begrip. Een Socratisch gesprek vereist echter een conclusie: een universele waarheid. Daarin verschilt het van de openheid van de dialoog en heeft het meer weg van deliberatie.

    Socratic Conversation.jpg

    Soft Shoe Shuffle

    • Format: face to face & online
    • Groepsgrootte: M, L, XL
    • Moeilijkheidsgraad: ***
    • Tijd nodig: 2 uur

    Een staand gesprek: mensen wordt gevraagd te bewegen waar hun voeten hen brengen. Het is een stimulerende methode om in een groep inzichten te delen of controversiële onderwerpen te bespreken. En bovendien voor groepsbesluitvorming en om een frisse wind te brengen in vastgelopen gespreksgewoonten. Het is een interactieve manier om meerdere standpunten te horen en snel belangrijke conflictgebieden vast te stellen. Dit kan leiden tot persoonlijke groei en creatieve oplossingen.

    Shoe shuffle.jpg

    World Café

    • Format: Face to face & online
    • Groepsgrootte: L, XL
    • Moeilijkheidsgraad: ***
    • Tijd nodig: 90 – 120 minuten

    Makkelijke methode voor gesprekken over vragen die er echt toe doen. World Café biedt een eenvoudig, effectief en flexibel format voor het hosten van grote groepsdialogen met een verscheidenheid aan belanghebbenden. In een informele cafésetting rouleren de deelnemers tussen kleine groepen om kennis en meningen uit te wisselen over gedefinieerde onderwerpen en vanuit verschillende invalshoeken, voortbouwend op eerdere gesprekken. Resultaten worden plenair gedeeld. Uiteindelijk integreren ze individuele perspectieven in een nieuwe collectieve kijk.

    - Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan

    Uitdagendere technieken / methodes

    Ervaringsniveau facilitator: *****

    Future Search

    • Format: Face to face (experiential online)
    • Groepsgrootte: L, XL
    • Moeilijkheidsgraad: *****
    • Tijd nodig: 2,5 dagen

    Een interactief en dynamisch planningsproces met 50 tot 500 vertegenwoordigers van verschillende belangengroepen rond een gezamenlijk vraagstuk. Ze delen verhalen over hun verleden, heden en gewenste toekomst. Via een opeenvolging van verkennende, creatieve en reflectieve dialoogsessies ontdekken ze hun gemeenschappelijke basis. Typische resultaten zijn gedeelde visies, ontwerpbeleid, strategische kaders, procesontwerpen en actieplannen die eigendom zijn van alle belanghebbenden.

    - Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan