Project
Stadslandbouwacademie Amsterdam Zuidoost
In afgelopen periode heeft Nederland te maken gehad met sterke prijsstijgingen in de supermarkten. Consumenten, voornamelijk zij die een kleine beurs hebben, klagen dat de boodschappen steeds moeilijker te betalen zijn. Met name verse groenten en fruit worden steeds duurder.
Amsterdam Zuidoost is een plek waar veel huidige bewoners trots op zijn; het is een opkomende hotspot voor jong, o.a. muziek- en sporttalent en je kan hier heerlijk eten van de wereldkeuken. Maar Zuidoost blijft in bepaalde aspecten ook worstelen met problemen rond armoede, integratie, werkloosheid, eenzaamheid en gezondheid. De sociaal- economische positie van bewoners is ongunstig: 30% van de huishoudens heeft een laag inkomen en een laag opgeleid gezinshoofd (versus 15% in Amsterdam). Ook is de gezondheidstoestand (overgewicht, eenzaamheid en psychische klachten) van de wijk minder goed dan van Amsterdam als geheel. In Zuidoost zijn duizenden mensen mede afhankelijk van voedselhulp. Maar Zuidoost kent ook een rijke traditie van buurtinitiatieven en een spirit van samen aanpakken. In Zuidoost bestaan tientallen informele initiatieven van buurtbewoners die elkaar helpen.
Dit leidt bij Stichting Venzo/Swazoom tot de vraag of het ook mogelijk zou zijn om een oplossing te vinden voor de duurder wordende groenten en fruit, via dat informele netwerk van buurtbewoners. Het gebied ten zuidoosten van Amsterdam, nu bekend als Amsterdam Zuidoost of de Bijlmer, was vroeger een gebied met vele boerderijen die voedsel leverden aan de stedelingen in Amsterdam. Nu nog is Zuidoost het meest groene stadsdeel van Amsterdam, er zijn diverse parken en plantsoenen, er is het tunnel dak van de A9 en er is een groot groen gebied rondom de Gaasperplas. Er zijn verschillende groepen die graag hier hun eigen groenten en fruit zouden willen gaan verbouwen, maar het ontbreekt vaak aan (toegang tot) ruimte, hulpmiddelen, netwerk en kennis.
Ontwerp
In dit Wetenschapswinkelproject is onderzocht of het mogelijk is om een stadslandbouwacademie te creëren dat burgers gaat opleiden die kunnen gaan werken als ‘prosumer’, dat wil zeggen als producerende consument in Amsterdam Zuidoost.
Daarvoor zijn vier thema’s benoemd die leidend waren voor het ontwerp: Leren, Telen, Verbinden en Verdelen. Voor alle vier de thema’s is een droombeeld gemaakt: Hoe moet voor dit thema de Stadslandbouwacademie eruit komen te zien in 2028 en wat is daarvoor nodig? Dit heeft geleid tot het ontwerp van een fysieke plek waar mensen kunnen leren over het telen van groente, met het telen zelf aan de slag kunnen, waar sociale interactie is (o.a. samen eten) en waar het voedsel ook wordt verdeeld (o.a. naar de voedselbank).
Daarnaast is een actie-agenda opgesteld met de volgende aanbevelingen:
- Vorm een netwerk van lokale experts
- Ontwikkel educatie programma’s
- Ontwikkel ruimte voor stadslandbouw
- Faciliteer een eerlijke voedseldistributie
- Community building – samen eten in veelkleurig Zuidoost
- Communicatie over smakelijk Zuidoost