Nieuws
Antibioticaresistentie blijft in Nederland redelijk stabiel
Wereldwijd neemt het aantal bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica toe. In Nederland blijft dat aantal redelijk stabiel en is het minder hoog dan in veel andere landen. Toch blijft er reden voor zorg en alertheid. Dit blijkt uit de jaarlijkse rapportage NethMap/MARAN 2019. Hierin presenteren diverse organisaties gezamenlijk de gegevens over het antibioticagebruik en -resistentie in Nederland, zowel voor mensen als voor dieren.
Darmbacterie
De resistentie bij enkele bacteriesoorten tegen sommige antibiotica neemt wel langzaam toe. Vooral bij Klebsiella pneumoniae, een veel voorkomende darmbacterie, werken de laatste 5 jaar meerdere antibiotica steeds vaker minder goed. Deze bacteriën kunnen infecties zoals een blaasontsteking veroorzaken en zijn door de resistentie moeilijker te behandelen. Ook moeten dan vaker soorten antibiotica worden gebruikt die alleen als laatste redmiddel worden gebruikt.
Juist gebruik
Om resistentie te voorkomen is het belangrijk om antibiotica op de juiste manier te gebruiken en alleen als het nodig is. Huisartsen schreven in het afgelopen jaar even veel antibioticakuren voor als de jaren daarvoor. In ziekenhuizen blijft het totale antibioticagebruik echter wel stijgen.
Antibioticagebruik en resistentie bij dieren
Voor dieren zijn in 2018 is ongeveer evenveel antibiotica voorgeschreven als in 2017. Ten opzichte van 2009, het referentiejaar, is het gebruik met ruim 63 procent verminderd. Voor dieren zijn de afgelopen jaren bijna geen antibiotica gebruikt die belangrijk zijn om infecties bij de mens te behandelen. Kees Veldman, Hoofd Nationaal Referentie Laboratorium voor Antibiotica Resistentie in dieren, licht toe: “We zien over het afgelopen jaar een stabilisering in resistentie van bacteriën in de darmen van landbouwhuisdieren. Dit komt overeen met de stabilisering in antibioticagebruik van het afgelopen jaar. Voor wat betreft de ESBL’s zien we een verdere daling in pluimvee en in pluimveevlees, maar een stijging in vleeskalveren. De oorzaak van deze stijging wordt op dit moment verder onderzocht. In varkens en melkkoeien is sprake van een stabiel laag niveau.” ESBL's zijn enzymen die veelgebruikte antibiotica kunnen afbreken, zoals penicillines.
“In verband met de zorg over de mogelijke introductie van carbapenemase producerende bacteriën (CPE) in de voedselketen worden alle fecale monsters van landbouwhuisdieren verzameld t.b.v. het reguliere resistentiemonitoringsprogramma gescreend op CPE. Net als in voorgaande jaren zijn daarbij geen CPE aangetroffen in landbouwhuisdieren. CPE’s zijn bacteriën die enzymen aanmaken waardoor ze resistent worden tegen carbapenem antibiotica. Deze, voor de mens belangrijke groep antibiotica, mag niet in landbouwhuisdieren worden gebruikt”, sluit Kees Veldman af.
Onderzoeksrapport
De resultaten zijn afkomstig van onderzoeksrapport NethMap/MARAN 2019. NethMap is tot stand gekomen door een samenwerking tussen de SWAB (Stichting Werkgroep Antibioticabeleid) en het Centrum voor Infectieziektebestrijding van het RIVM. Aan MARAN hebben meegewerkt: Wageningen Bioveterinary Research, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, het RIVM, Autoriteit Diergeneesmiddelen en Universiteit Utrecht.