Nieuws
BIOVOICES wil gebruik biobased producten stimuleren
Biobased producten kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de circulaire economie. Maar het aandeel van deze producten op plantaardige basis blijft in Europa klein. In het driejarige Horizon 2020-project BIOVOICES wordt onderzocht waarom de transitie zo langzaam verloopt en hoe deze een impuls kan krijgen. Wageningen University & Research is een van de dertien partijen in het consortium achter het EU-programma.
Greet Overbeek en Anne-Charlotte Hoes zijn als onderzoeker bij Wageningen Economic Research betrokken bij het project, dat gedragen wordt door dertien Europese partners. Volgens Overbeek is het aandeel biobased producten nog zo bescheiden doordat burgers en overheden als potentiële gebruikers nog nauwelijks bij de transitie betrokken zijn: ‘Er zijn weliswaar veel biobased producten, maar die zijn nog maar net op de markt. Ze hebben vaak nog kinderziektes of het aantal gebruikers is nog klein. Zo is het aandeel biobased isolatiematerialen in Europa slechts 4%. Veel biobased producten moeten zich nog bewijzen als volwaardig alternatief voor fossiele producten of worden niet als ‘biobased’ herkend.’
70 bijeenkomsten
In 2018 heeft Wageningen Economic Research als resultaat van een werkpakket kansrijke sectoren en hun uitdagingen in kaart gebracht. Voor Nederland zijn dit de sectoren verpakkingen, infrastructuur en bouwmaterialen. In andere landen worden ook duurzame brandstoffen en textiel genoemd. Volgens Overbeek staat bij de ontwikkeling van producten de ‘triple helix’ van overheden, onderzoeksinstellingen en bedrijven centraal. Maar bij het implementeren van producten zijn ook gebruikers een belangrijke factor. ‘Daarom praten we vanuit BIOVOICES in alle landen die aan het project meedoen met overheden, milieufederaties en consumentenvertegenwoordigers als mogelijke gebruikers van biobased producten. De komende twee jaar brengen we in Europa in zeventig bijeenkomsten de vier groepen samen.’
Bekendheid vergroten en kinderziekten oplossen
In Nederland is het doel om startups, overheden, milieuorganisaties en onderzoekers samen te laten optrekken. Zo organiseerde Wageningen Economic Research op 8 januari een Social Innovation Event om oplossingen te bedenken voor twee knelpunten bij het opschalen van biobased producten in de bouw. Het eerste knelpunt is hoe de bekendheid met biobased vergroot. Het tweede is hoe je startups en eerste gebruikers financieel kunt helpen om kinderziekten op te lossen.
Informatiebijeenkomst 18 april 2019: natuurlijk isolatiemateriaal
Op 18 april 2019 is er in het kader van het NatureFibertastic Event een bijeenkomst over isolatiematerialen die bijvoorbeeld gemaakt zijn van vlas, stro, gerecycled katoen, houtsnippers of hennep. Overbeek: 'We kijken naar de problemen die opschaling bemoeilijken, zoals keurmerken en normen, en de samenwerking tussen aanbieders. In Nederland bestaat isolatiemateriaal momenteel vooral uit kunststof, met weinig vocht en het ademt niet. Al die natuurvezels ademen juist wel, hebben een hoger vochtgehalte en zijn daar ook op gericht. Als een keurmerk dan op het vochtgehalte van isolatiemateriaal slaat, dan wordt zo'n natuurvezel meteen aan de kant geschoven ten gunste van kunststof. Ook moeten de natuurvezelplaten iets dikker zijn. Het gevolg is dat die vezels nu vooral toegepast worden bij nieuwbouw en grote verbouwingen, bijvoorbeeld een vrijstaand huis dat toch al op z'n kop gezet wordt, en niet bij kleine verbouwingen van een rijtjeswoning. Dit zijn typische problemen die in Nederland spelen waar grote aannemers de huizenmarkt bepalen. Als je naar België kijkt, dan zie je dat daar veel meer mensen zelf bouwen of hele huizen verbouwen. De transitie gaat in België daarom wat sneller.'
Gezond en duurzaam?
Ook de hogere prijs belemmert het gebruik van natuurlijke isolatiematerialen, aldus Overbeek: “Mensen willen wel meer betalen, maar dan moet het ook duidelijk zijn dat het meer oplevert. Verder zijn die natuurlijke materialen niet overal te krijgen en moet je eerder naar speciaalzaken. Er zijn gezondheidsclaims en duurzaamheidsclaims, maar zijn die bewezen en worden ze ook gehonoreerd? Een voorbeeld is dat natuurlijke isolatiematerialen het CO2-gebruik van materialen beperken. We kijken met elkaar hoe we meer grip op dit soort knelpunten kunnen krijgen. BIOVOICES kan aan Brussel rapporteren welke Europese normen moeten worden aangescherpt om een CO2-vriendelijke bouw te stimuleren.'
Volgende bijeenkomsten
In oktober 2019 staat een bijeenkomst gepland tijdens de Dutch Design Week waarin Wageningen Economic Research samen met de Provincie Noord-Brabant een agenda opstelt. Over andere bijeenkomsten wordt nog overlegd. In totaal vinden er zes bijeenkomsten in Nederland plaats.