Reinventing the City Conference: Eveline van Leeuwen over de wegen naar een duurzame stad

‘Steden zijn cruciaal om de wereld duurzamer en tegelijk rechtvaardiger te maken’, zegt Eveline van Leeuwen. Cruciaal, gezien het grote aantal mensen dat in steden woont en de invloed die steden hebben op klimaat en biodiversiteit. ‘We moeten opnieuw naar de tekentafel.’ En dat gebeurt ook, want overal vinden experimenten plaats en worden plannen gemaakt. Toch kan de werkelijkheid weerbarstig zijn door de complexiteit van grote steden. Alles is met alles verbonden. ‘Wat we daarom nodig hebben, is een betere samenwerking tussen experts met sociale en met technische kennis en tussen mensen die werken aan de energietransitie en aan circulariteit in de stad. Die uitdagingen vormen één geheel.’

Zes oplossingen

Daarom komen van 23 tot 25 april in Amsterdam honderden wetenschappers, beleidsmakers, studenten en partners uit de industrie samen om inzichten over de stad van toekomst te delen. Hoofdorganisator van de Reinventing the City Conference is het Amsterdamse Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS Institute), dat duurzame ideeën voor de stad bedenkt en uittest. Van Leeuwen is naast WUR-hoogleraar wetenschappelijk directeur van dit instituut. Ze licht aan de hand van zes oplossingen alvast toe hoe de stad er straks uit kan zien.

Positieve energiedistricten

‘Vraag en aanbod van energie uit zon, wind of bijvoorbeeld restwarmte van fabrieken, sluiten niet op elkaar aan. Om energie op te slaan, of juist te gebruiken als het beschikbaar is, zijn op wijkniveau en op het niveau van huishoudens slimme oplossingen nodig.

Circulaire zonnepanelen

‘Oude zonnepanelen zijn minder efficiënt dan nieuwe, maar doen het vaak nog prima. Ze worden nu niet gerecycled. Een oplossing is deze te installeren op daken van bijvoorbeeld sportverenigingen en dorpshuizen. Oude zonnepanelen helpen zo’n vereniging en de buurt. Ook daken van sociale woningbouw zijn geschikt voor hergebruik van zonnepanelen. Versnelling van de energietransitie, CO2-reductie, energiearmoedebestrijding en circulariteit gaan dan hand in hand.’

Circulair voedselsysteem

‘In de stad ontstaan veel restproducten uit de voedselketen. In een Europees project plaatsen we “grinders” bij woonhuizen om voedselresten te vermalen. Binnen AMS onderzoeken we of dit te gebruiken is als bodemverbeteraar voor boeren in de omgeving of om compost van te maken voor wijkbewoners.’

Mobiliteit door stad begeleiden

‘Mobiliteit is onmisbaar, maar heeft ook grote impact op ruimtegebruik en het milieu. In Amsterdam lopen er proeven om autoverkeer anders te leiden via navigatiesystemen, bepaalde wegen tijdelijk af te sluiten, of mogelijk zelfs autoloze weken of dagen in te stellen. Zulke proeven leveren veel kennis op over zaken als veiligheid, doorstroming, klimaat en overlast van stank en geluid’.

Groene en multifunctionele bruggen en kademuren

‘Bij renovatie van kades en bruggen bestaat de mogelijkheid om deze kunstwerken meer multifunctioneel te gebruiken. Zo wordt er gewerkt aan innovaties om warmte te winnen uit het water en dat op te slaan in de kademuren. Een andere oplossing is om bij renovatie voor materialen te kiezen waar planten op kunnen groeien en vervolgens ook dieren op afkomen.’

Biobased en circulair beton en asfalt

De bouw van huizen en wegen veroorzaakt een hoge CO2-uitstoot, dus daar is veel winst te behalen op weg naar duurzamere steden. Beton is te vervangen worden door hernieuwbare materialen die CO2 opslaan, zoals hout.Ook kan je beton en asfalt maken dat voor een deel uit biobased materialen bestaat. Daarnaast veroorzaakt de bouw veel afval. Nieuwbouw kan meer gebruikmaken vanbouwproductenuit gebouwen die verderop in de stad worden afgebroken. Het is dus nodig om een beter beeld te krijgen van de aanwezige materialen.’