Hoe herkomstenonderzoek bijdraagt aan de toekomst van tamme kastanje in Nederland

Het CGN onderzoekt hoe verschillende herkomsten van tamme kastanje presteren in Nederland. De resultaten van dit onderzoek vormen de basis voor aanbevelingen in de Rassenlijst Bomen voor herkomstkeuze.

Welke herkomsten van tamme kastanje zijn geschikt voor Nederland in een veranderend klimaat? Zijn dit onze eigen populaties, of zijn dit bijvoorbeeld meer zuidelijk gelegen herkomsten uit een warmer klimaat? En welke opstanden presteren goed voor productiedoeleinden? Om deze vragen te beantwoorden zijn begin 2025 twee proefvelden met verschillende herkomsten van tamme kastanje (Castanea sativa) aangelegd op terreinen van Staatsbosbeheer. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door de cluster Boom van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN).

Herkomsten van tamme kastanje voor een veranderend klimaat

Door klimaatverandering staan bossen in Nederland onder druk. De huidige boomsoorten krijgen te maken met toenemende droogte en warmere zomers. Daarom wordt onderzocht hoe verschillende herkomsten van tamme kastanje – zowel uit Nederland als uit België, Engeland, Frankrijk en Duitsland – presteren in Nederland.

Foto's door David Brink en Heleen de Jonge

Kastanjebomen worden geplant in een proefveld. In het veld staat een auto met aanhangwagen, een kraan en een meneer met een grondboor.

Kastanjebomen worden met de hand geplant in een proefveld door twee mannen

Tamme kastanje is een niet-inheemse loofboomsoort, maar wordt al eeuwen in Nederland aangeplant. Het is een soort met een snelle jeugdgroei die hard, duurzaam en makkelijk bewerkbaar hout produceert. Het hout wordt voor toepassingen als meubels, vloeren, palen, deuren, hekwerk en timmerwerk gebruikt. De soort lijkt profijt te hebben van klimaatverandering en is vrij droogtetolerant. Alles bij elkaar maakt het tamme kastanje een interessante soort voor multifunctionele bossen.

Kastanjes in de proefvelden

In 2022 is CGN begonnen met het verzamelen van de kastanjes uit Nederland en het buitenland voor een herkomstenproef. Hierna zijn ze in de volle grond gezaaid op de kwekerij. Na twee jaar op de kwekerij te hebben gestaan, zijn ze aangeplant in de proefvelden. Eén proefveld is aangelegd op een voormalige akker bij Hardenberg en één op armere zandgrond bij Amerongen. In beide proefvelden worden 15 herkomsten getoetst. Ieder proefveld is omrasterd om vraatschade van wild te voorkomen. De proefvelden zullen 20 jaar lang gemonitord worden op eigenschappen zoals het moment van bladuitloop, stamvorm, hoogte- en diametergroei.