Vis- en schelpdierziekten
Het vis-, schaal-, en schelpdierziektenlaboratorium van Wageningen Bioveterinary Research is in Nederland het enige in zijn soort. Het laboratorium bestaat sinds 1985 en heeft ruime ervaring en expertise op het gebied van allerhande visziekten van gekweekte consumptie-, wilde en siervis, en van schaal- en schelpdierziekten.
Gezonde (intensieve) aquacultuur
Binnen 15 jaar zal duurzame aquacultuur 60% van de wereld visconsumptie moeten dekken, nu de wilde visbestanden snel dalen. Een van de bedreigingen voor intensieve aquacultuur is het optreden van besmettelijke vis-, schaal- en schelpdierziekten. Die kunnen ernstige ziekte en sterfte veroorzaken en als zodanig een bedreiging vormen voor de voedselzekerheid en economische verliezen veroorzaken.
Rol Wageningen Bioveterinary Research
Wij onderzoeken mondiale ziekten bij vis, schaal- en schelpdieren in de aquacultuur en voeren geaccrediteerd en snelle diagnose uit om de aquacultuur te ondersteunen en nieuwe uitbraken te voorkomen. Bovendien analyseren onze epidemiologen risicofactoren en de overdracht van ziekten zodat er gewerkt kan worden aan effectieve preventie, controle en toezicht en optimale bestrijdingsstrategieën tegen ziekten.
Taken
- Diagnostiek van visziekten verrichten in de tweede lijn, voor de visteeltsector, particulieren en anderen, als deskundig nationaal laboratorium en op verwijzing van een dierenarts (eerste lijn).
- Diagnostiek van visziekten verrichten voor export van levende vis. En als wettelijke taak bij een verdenking van een exotische meldplichtige visziekte, op verwijzing van de NVWA.
- Diagnostiek van schelpdierziekten verrichten als wettelijke taak, bij o.a. Zeeuwse oesters op basis van EU-regelgeving.
- Adviseren over vis- en schelpdierziekten.
- Diepgaand onderzoek doen aan voor Nederland belangrijke visziekten, waarbij het laboratorium gespecialiseerd is in paling- en karperziekten.
Diagnostiek
Een visteler of -eigenaar kan, bij voorkeur op verwijzing van een dierenarts en uitsluitend op afspraak, partijen levende vis naar WBVR brengen voor diagnostiek.
Afspraak maken en inzendformulier
Indien u zieke of gezonde vis wilt laten onderzoeken kan dat op afspraak (bel naar 0320-238373) en eventueel op verwijzing van een dierenarts. Als u onderzoeksmateriaal inzendt, dient het inzendformulier voor visziekten ingevuld en geheel geprint meegezonden te worden. Meestal kunt u vrij snel terecht.
Voor de diverse onderzoeken - necropsie (incl. parasitologie), bacteriologie, virologie en histopathologie - worden klantvriendelijke tarieven berekend.
Bekijk de doorlooptijden per test
Exportcertificering
Exportcertificering loopt via de NVWA, waarbij een vooraanmeldingsperiode van veertien dagen in acht moet worden genomen.
Werkwijze
De voorgeschiedenis van het ziektegeval wordt genoteerd waarna de vis wordt geëuthanaseerd en sectie/necropsie wordt verricht, inclusief uitwendig en inwendig parasitologisch onderzoek.
Nadat de vis inwendig ook grondig is onderzocht op aanwijzingen die duiden op een virologische of bacteriologische aandoening, worden vaak vervolgonderzoeken uitgevoerd. Voor bacteriologisch onderzoek kan bijvoorbeeld materiaal uit huidwonden of uit organen worden onderzocht. Voor virologisch onderzoek worden organen uit de vis genomen en voor histopathologisch onderzoek (microscopie van coupes van aangetaste weefsels) worden stukjes visweefsel of bijvoorbeeld stukjes oester in een fixerende vloeistof gebracht.
Nadat de deelonderzoeken zijn afgerond wordt een diagnose gesteld. Deze wordt in de schriftelijke uitslag aangegeven.
Bacteriologie
Virologie
Voor de virusdiagnostiek van vis-, schaal- en schelpdieren heeft WBVR vele PCR testen.
Histopathologie
Schelpdierdiagnostiek
Voor onderzoek aan levende schelpdieren worden deze gefixeerd en voor histopathologie verwerkt. Lichtmicroscopie wordt toegepast om de coupes af te lezen. Parallel kan voor bacteriologisch onderzoek worden afgeënt. Tevens heeft WBVR PCR testen voor de belangrijkste schelpdierziekteverwekkers.
Accreditatie
Voorbeelden van onderzoek
Wij hebben diverse visziekte-onderwerpen nader onderzocht, o.a. door middel van infectieproeven binnen de gesloten ruimte van het instituut en dan met name aan paling en karper: de zwemblaasworm (Anguillicola crassus) van paling, algemene palingparasieten in het buitenwater, isolatie en pathogeniteit van Pseudomonas anguilliseptica in glasaal, isolatie, PCR-ontwikkeling, moleculaire biologie, pathogenese, immunologie en praktijkeffecten van Herpesvirus anguillae van paling. Qua schelpdierziekten zijn moleculaire testen ontwikkeld voor het aantonen van intracellulaire parasieten in de oester. Daarnaast werd Nocardia crassostreae als eerste in Europa geïsoleerd uit Japanse oester.
Meldplichtige vis-, schaal- en schelpdierziekten
- Virale Haemorrhagische Septicaemie (VHS)
- Infectieuze Haematopoietische Necrose (IHN)
- Epizootische Haematopoietische Necrose (EHN)
- Koi Herpes Virus (KHV) ziekte
- Infectieuze Zalm Anaemie (ISA)
- Bonamia ostreae
- Bonamia exitiosa
- Marteilia refringens
- Perkinsus marinus
- Microcytos mackini
- Taura Syndrome Virus
- Yellow Head Virus
- White SpotSyndrome Virus
Publicaties 2021-2023
2023
-
Chemical & microbiological safety of insect rearing on yet to be legally authorised residual streams
-
Bonamia-free flat oyster (Ostrea edulis L.) seed for restoration projects: non-destructive screening of broodstock, hatchery production and test for Bonamia-tolerance
-
TTX-raadsel opgelost, maar een nieuwe puzzel rond mosselsterfte : Studieochtend mosselkweek
-
Bacterial diseases of tilapia, their zoonotic potential and risk of antimicrobial resistance
-
Fast and accurate identification by MALDI-TOF of the zoonotic serovar E of Vibrio vulnificus linked to eel culture
2022
-
Workshop report: Diseases of ornamental and laboratory fishes
-
Development of sustainable business models for insect-fed poultry production: opportunities and risks
-
Use of insects for food and feed : Scientific overview of the present knowledge on insect rearing, use of residual streams as substrates, and safety aspects
2021
-
Management of pathogens and other unwanted organisms in insect production
-
Insecten als duurzame eiwitbron visvoer Vier jaar INVIS: van Insect naar vis, naar varken en kip
-
Response actions to aquatic animal disease emergencies: Wageningen Bioveterinary Research, the Netherlands
-
Anguillicoiloides crassus
-
The basics of edible insect rearing. Handbook for the production chain
-
Hoe kan de Nederlandse aquacultuur de transitie naar duurzaam voer inzetten?
-
Transboundary spread of brucella canis through import of infected dogs, the netherlands, november 2016-december 2018
-
Observations on recent mass mortality events of marine mussels in the Oosterschelde, the Netherlands
Publicaties 2015 - 2020
2020
-
MALDI-TOF MS: a diagnostic tool for identification of bacterial fish pathogens
-
Potential transfer of antimicrobial resistance and zoonotic bacteria through global ornamental fish trade
-
Co-infections and multiple stressors in fish : EAFP 19th International Conference on Diseases of Fish and Shellfish special edition workshop report
-
Review of insect pathogen risks for the black soldier fly (Hermetia illucens) and guidelines for reliable production
-
Contact-zoonotic bacteria of warm water ornamental and cultured fish
-
Influence of incubation time on antimicrobial susceptibility testing of pathogenic Vibrio anguillarum and Vibrio vulnificus isolated from fish
-
High prevalences of disseminated neoplasia in the Baltic tellin Limecola balthica in the Wadden Sea
2019
2018
2017
-
Vis-, schaal- en schelpdierziekten college en visziekte practicum
-
Lijst-ziekten uit de Aquacultuurrichtlijn 2006/88/EG en de rol van het WBVR lab.
-
Neglected viral diseases of freshwater fish farming
-
Major bacterial diseases in aquaculture
-
Visziekten: een veelzijdig vakgebied
-
30 years Fish and Shellfish disease diagnostics in the Netherlands and opportunities for collaboration with CAFS
-
Emergence of carp edema virus (CEV) and its significance to European common carp and koi Cyprinus carpio
-
Importation of CyHV-2-infected goldfish into the Netherlands
-
Presence of Coxiella burnetii DNA in inflamed bovine cardiac valves
-
Validation of a serum neutralization test for detection of antibodies specific to cyprinid herpesvirus 3 in infected common and koi carp (Cyprinus carpio)
2016
-
Geslaagde thema-avond over gezondheid en visziekten in Nederland
-
Companion Animals as a Source of Viruses for Human Beings and Food Production Animals
-
Novel viral infections threatening Cyprinid fish
-
Chromosome-Based bla oxa-48-Like Variants in Shewanella Species Isolates from Food-Producing Animals, Fish, and the Aquatic Environment
-
First evidence of infectious hematopoietic necrosis virus (IHNV) in the Netherlands
-
Development and validation of a real-time PCR assay for the detection of anguillid herpesvirus 1
-
Ostreid herpesvirus OsHV-1 μVar in Pacific oysters Crassostrea gigas (Thunberg 1793) of the Wadden Sea, a UNESCO world heritage site
-
Phylogeny of the viral hemorrhagic septicemia virus in European aquaculture