Wederom daling van broeikasgasemissie op Koeien en Kansen-bedrijven

Diverse bronnen

Op een melkveebedrijf komen uit verschillende bronnen broeikasgassen vrij. Dit gebeurt direct op het bedrijf bij pensfermentatie en mestopslag (methaan), bij de productie van voer (lachgas) en bij het gebruik van energie (kooldioxide). Door aanvoer van producten heeft ook ergens uitstoot van broeikasgassen plaatsgevonden, dit wordt de “off farm” emissie genoemd. Dit is geen emissie die op het bedrijf zelf plaatsvindt, maar bij de teelt, productie en vervoer van die aangevoerde producten. De emissies van methaan, lachgas en kooldioxide zijn optelbaar gemaakt en worden uitgedrukt in CO2-equivalenten. Hierdoor kan de uitstoot van broeikasgassen met één eenheid worden weergegeven. In 2022 is 1 kg methaan nog 34 CO2-equivalenten en lachgas 291 CO2-equivalenten. De nieuwste inzichten geven overigens lagere omrekenfactoren aan. Die worden in 2023 gehanteerd.

Resultaten 2022

Figuur 1 laat zien dat de gemiddelde broeikasgasemissie op de Koeien & Kansen-bedrijven in 2022 uitkomt op 1027 gram CO2-equivalenten per kilogram meetmelk. Gemiddeld bestaat deze emissie voor 48% uit emissie door pensfermentatie. De aanvoer van producten zoals bijvoorbeeld krachtvoer, kunstmest, ruwvoer en vee levert een bijdrage van gemiddeld 25% aan de broeikasgasemissie. De emissies rond mestopslag en de productie van voer dragen gemiddeld iets meer dan 10% bij. En energie zoals elektriciteit, aardgas en diesel leveren met gemiddeld 4% slechts een beperkte bijdrage aan de totale broeikasgassen op een Koeien en Kansen-bedrijf. Op de bedrijven 3 en 5 met overwegend veengrond draagt de voerproductie ongeveer 20% bij aan de totale broeikasgasemissie. Dat komt door de extra lachgasemissie uit de veenbodem.
Opvallend in Figuur 1 is dat er 10 bedrijven zijn die minder dan 1000 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk produceren. Alleen de veenbedrijven 3 en 5 hebben een broeikasgasemissie van iets meer dan 1200 gram CO₂-equivalenten per kg meetmelk. De bedrijven 1, 6 en 9 hebben de laagste emissie met iets meer dan 930 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk.

Verschil met 2021

Met gemiddeld 1027 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk is de gemiddelde broeikasgasemissie op de Koeien en Kansen-bedrijven 45 gram lager dan in 2021. Door gemiddeld 200 uur meer weiden en 2 kg krachtvoer en krachtvoervervangers minder per 100 kg melk bevatte het gemiddelde rantsoen meer vers gras en is de methaanemissie uit pensfermentatie gemiddeld met 19 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk afgenomen. Door minder kunstmestaankopen en minder voeraankopen nam de CO2-emissie uit aanvoerbronnen ook af met 18 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk. Door meer weiden werd ook minder mest in de put opgeslagen zodat de emissie uit mestopslagen gemiddeld met 8 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk afnam. De emissie uit overige emissiebronnen veranderde in 2022 beperkt ten opzichte van 2021.

Doel door alle bedrijven gehaald

De Koeien en Kansen-bedrijven hadden in 2022 het doel om de broeikasgasemissie te beperken tot maximaal 1200 g CO2-equivalenten per kg meetmelk. Dat betreft de broeikasgasemissie die toe te schrijven is aan de melkproductie. Dus het deel voor vleesproductie of voerverkoop telt niet mee. Dit wordt ook wel allocatie naar melkproductie genoemd.
Op veengrond komt van nature lachgas vrij uit de veenbodem, onder andere door grote hoeveelheden stikstof die mineraliseren. Daar heeft het melkveebedrijf geen enkele invloed op. Voor deze veenbedrijven is een alternatieve referentiewaarde berekend, op dezelfde manier als het keurmerk ‘On the way to PlanetProof' doet. De aanpassing naar een alternatieve referentiewaarde is 350 gram CO2 equivalenten per kg meetmelk bij 100% veengrond (analoog aan de aanpassing bij On the way to PlanetProof’’). Bij een kleiner aandeel veengrond op het bedrijf is de aanpassing naar rato van aandeel veengrond.
Door de rekenwijze te gebruiken van ‘On the way to PlanetProof’ voor veengrond, is het gemiddelde doel voor de Koeien en Kansen-bedrijven 1237 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk. Met een gemiddelde emissie van 1027 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk zitten de Koeien en Kansen-bedrijven hier 210 gram onder. Opvallend is dat alle bedrijven in 2022 het doel voor broeikasgassen ruimschoots hebben gehaald. Op 1 bedrijf na zelfs met een verschil van meer dan 100 gram CO2-equivalenten per kg meetmelk.

Grote variatie emissie per ha

Behalve per 1000 kg meetmelk kan de broeikasgasemissie ook uitgedrukt worden per hectare. Figuur 2 laat de emissie van de Koeien en Kansen-bedrijven per ha zien in 2022. Uit deze figuur komt naar voren dat de gemiddelde emissie voor melkproductie bijna 21.000 kg CO2-equivalenten per ha is. De variatie is erg groot en hangt sterk samen met de intensiteit van de bedrijfsvoering. Zo heeft het meest intensieve bedrijf 4 van ruim 46.000 kg melk per hectare een broeikasgasemissie van ruim 48.600 kg CO2-equivalenten per hectare en het meest extensieve (biologische) bedrijf 10 met bijna 6500 kg melk per hectare een broeikasgasemissie van bijna 6600 kg CO2-equivalenten per hectare. Op de meeste Koeien & Kansen-bedrijven wijkt de broeikasgasemissie niet zoveel af van het gemiddelde en zit grofweg tussen de 15.000 en 25.000 kg CO2-equivalenten per hectare.