Nieuws
Chrysanten telen met minder elektriciteit en minder warmte
De glastuinbouw is een belangrijke sector die jaarrond consumenten voorziet van vers en gezond voedsel en sierteeltgewassen om de kwaliteit van leven te verhogen. De sector staat voor de uitdaging om het energiegebruik terug te dringen, om daarmee de CO2 emissie te reduceren. Om jaarrond te kunnen produceren in een regio waar in de winter lichtintensiteiten laag zijn, is assimilatiebelichting nodig. In de afgelopen jaren is de transitie van SON-T belichting naar LED belichting in gang gezet. Een belangrijke reden voor deze transitie is de hoge efficiëntie van LEDs in het omzetten van elektriciteit in licht (tot 3.6-3.7 µmol/J) in vergelijking tot SON-T (ca. 1.8-1.9 µmol/J).
Daarnaast kunnen LEDs het lichtspectrum afgeven dat het meest geschikt is voor het gewas, ras en gewasstadium en zijn ze snel aan en uit te schakelen en te dimmen. Mede vanwege bovenstaande voordelen van LED belichting, gaat de ontwikkeling van belichting met SON-T via hybride belichtingssystemen (SON-T + LED) naar full-LED in chrysant snel.
Sinds najaar 2021 zijn de prijzen van elektriciteit en gas sterk gestegen, hetgeen de urgentie van reductie in energiegebruik voor de sector nog heeft versterkt. Om een rendabele chrysantenteelt mogelijk te maken zal het energiegebruik voor belichting en verwarming teruggebracht moeten worden. In dit project is onderzocht hoe de teelt bij lagere temperatuur en lagere lichtniveaus ingevuld kan worden, en op welke manier de teelt met andere maatregelen (bijvoorbeeld plantdichtheid en duur van de lange dag periode) zodanig gestuurd kan worden dat de takkwaliteit op het gewenste niveau blijft.
Chrysanten cultivars Baltica en Pina colada werden in twee geconditioneerde kascompartimenten geteeld bij twee temperaturen (“normale” en “lage” temperatuur van respectievelijk 18.5/18 °C en 17.5/16.5 °C (dag/nacht)) en drie lichtniveaus (“laag”, “midden” en “hoog” licht met lichtsommen van 6.0, 7.5 en 9.1 mol/m2/dag). De plantdichtheden en de periode lange dag werden aangepast aan de lichtniveaus. De plantdichtheden voor de laag, midden en hoog licht behandeling waren 40, 48 en 56 planten/m2 en de periode lange dag werd met 1 en 3 dagen verlengd bij midden en laag licht ten opzichte van hoog licht. Tijdens de teelt werd de strekking van de planten gevolgd, en werd de plantweerbaarheid tegen Botrytis en trips bepaald via biotoetsen. Aan het einde van de teelt werd de reactietijd beoordeeld en werden planten destructief geoogst waarbij takkwaliteit, aantal bloemen en gewichten per tak en per m2 werden bepaald.
Het verlagen van de teelttemperatuur leidde tot een vertraging in de ontwikkeling van de bloemtakken. Bij Baltica was de reactietijd (teeltduur in aantal dagen korte dag tot de takken geoogst konden worden) 2 tot 3 dagen langer bij een lagere temperatuur, terwijl de vertraging bij Pina colada vier dagen was (op een teeltduur van 61 dagen). De reactietijd werd niet beïnvloed door het lichtniveau. Het lichtniveau had wel effect op het takgewicht: een lagere lichtintensiteit leidde tot een lager takgewicht, maar voldeed wel aan de kwaliteitsnorm. Het effect van een lagere lichtintensiteit werd dus niet volledig gecompenseerd door de lagere plantdichtheid. De productie uitgedrukt in kg versgewicht per m2 nam sterk af met een lagere lichtintensiteit, evenredig met de afname in plantdichtheid. Het takgewicht werd niet beïnvloed door de temperatuur.
De effecten van de licht- en temperatuurbehandelingen op de weerbaarheid van het gewas tegen Botrytis en trips werd bepaald via biotoetsen. Er bleek geen effect te zijn van de behandelingen op de hoeveelheid tripsschade en de grootte van de Botrytis laesies.
De resultaten van deze proef laten zien dat taklengte, takgewicht, takopbouw en aantal bloemen bij de aangelegde licht- en temperatuurbehandelingen goed was. Om dit mogelijk te maken is de plantdichtheid aangepast aan de lichtniveaus, hetgeen betekent dat bij lage lichtniveaus de productie per m2 lager was. De behandelingen met laag en midden licht leverden een besparing aan elektriciteit voor belichting op van respectievelijk 33 en 18% ten opzichte van de behandeling met hoog licht. De verlaging van de temperatuur met 1.3 °C houdt een ingeschatte energiebesparing van ruim 10% in. Deze resultaten laten zien dat het goed mogelijk is chrysanten te telen bij een lager energiegebruik met een goede takkwaliteit.