Sinderhoeve
Goed om te weten
In het kort- Faciliteert aquatisch en terrestrisch milieonderzoek
- Ondersteunt chemische en ecologische risicoanalyses
- Biedt proefsloten, vijvers, laboratoria en landbouwgrond
- Levert data voor beleid, beheer en milieubeheer
Sinderhoeve
De Sinderhoeve is een proefterrein met proefsloten, proefvijvers, laboratoria (het ‘Sinderhuis’) en zeven hectare landbouwgrond. Hier doen we aquatisch en terrestrisch onderzoek naar het gedrag van chemische stoffen in het milieu en naar bredere milieuvraagstukken.
De Sinderhoeve maakt deel uit van Wageningen Environmental Research, het kennisinstituut voor de groene leefomgeving van Wageningen University & Research en vormt de buitenlocatie van het ERA-Lab voor risicoanalyses dat ook deels in Wageningen is gevestigd. Het onderzoeksstation biedt onderdak aan faciliteiten voor zowel aquatische als terrestrische experimenten
Onderzoek
Onderzoek
Aquatisch onderzoek
Met de testsystemen kunnen het gedrag en de effecten van contaminanten in het aquatische milieu worden onderzocht.
De testsystemen bieden mogelijkheden om het gedrag en de effecten van een groot aantal verbindingen (bijv. pesticiden, biociden, PAK's, PCB's, metalen, geneesmiddelen en diergeneesmiddelen) te onderzoeken in overeenstemming met GLP-richtlijnen. Momenteel wordt er binnen het station aquatisch onderzoek verricht naar:
- De ecologische effecten van contaminanten op aquatische levensgemeenschappen en ecosystemen. Mogelijke eindpunten zijn: fytoplankton, macrofyten, zoöplankton, macrofauna, uitvliegende insecten en/of vissen.
- De 'fate dynamics' van contaminanten in het milieu, bijv. hun gedrag in diverse compartimenten van het systeem en de kwantificatie van processen die invloed hebben op de dissipatie en transformatie van deze verbindingen.
- De impact van voedingsstoffen op aquatische levensgemeenschappen.
- De gegevensreeksen die in deze testsystemen worden gegenereerd, spelen een belangrijke rol bij het kalibreren en valideren van computermodellen.
Terrestrisch onderzoek
Het proefterrein van de Sinderhoeve omvat zeven hectaren landbouwgrond, terrestrische microcosms en lysimeters. De dertig terrestrische microcosms zijn eerder gebruikt voor onderzoeken naar de opname van metalen in de grond.
De landbouwgrond is in 2003 uit productie genomen en voorzien van een irrigatiesysteem. Deze grond biedt ruimte voor onderzoek naar gewas- en landbouwmethodes en de ecologische effecten van o.a gewasbeschermingsmiddelen op terrestrische levensgemeenschappen.
De ronde lysimeters bestaan uit zes 3,3 meter diepe kernen met een doorsnede van 80 cm gevuld met zandgrond. Ze zijn in 1977 aangelegd.
Milieurisicobeoordeling
De Sinderhoeve biedt mogelijkheden voor het uitvoeren van experimenten ter ondersteuning van de hogere niveaus van risicobeoordeling. Naast onderzoeken naar specifieke soorten ter ondersteuning van de toepassing van het Species Sensitivity Distribution-concept (Niveau 2) kunnen er ook experimenten met modelecosystemen (Niveau 3) worden uitgevoerd. Met de mesocosms kunnen ook experimenten met potplanten, met drijvende gewortelde macrofyten en gewortelde macrofyten onder water worden uitgevoerd. Daarnaast kunnen binnen de Sinderhoeve de ecologische eigenschappen van organismen, zoals verspreidingseigenschappen, in een realistische omgeving worden bestudeerd. Deze eigenschappen zijn van wezenlijk belang voor de kalibratie van ecologische modellen (Niveau 4).
Aquatisch onderzoek
Met de testsystemen kunnen het gedrag en de effecten van contaminanten in het aquatische milieu worden onderzocht.
De testsystemen bieden mogelijkheden om het gedrag en de effecten van een groot aantal verbindingen (bijv. pesticiden, biociden, PAK's, PCB's, metalen, geneesmiddelen en diergeneesmiddelen) te onderzoeken in overeenstemming met GLP-richtlijnen. Momenteel wordt er binnen het station aquatisch onderzoek verricht naar:
- De ecologische effecten van contaminanten op aquatische levensgemeenschappen en ecosystemen. Mogelijke eindpunten zijn: fytoplankton, macrofyten, zoöplankton, macrofauna, uitvliegende insecten en/of vissen.
- De 'fate dynamics' van contaminanten in het milieu, bijv. hun gedrag in diverse compartimenten van het systeem en de kwantificatie van processen die invloed hebben op de dissipatie en transformatie van deze verbindingen.
- De impact van voedingsstoffen op aquatische levensgemeenschappen.
- De gegevensreeksen die in deze testsystemen worden gegenereerd, spelen een belangrijke rol bij het kalibreren en valideren van computermodellen.
Terrestrisch onderzoek
Het proefterrein van de Sinderhoeve omvat zeven hectaren landbouwgrond, terrestrische microcosms en lysimeters. De dertig terrestrische microcosms zijn eerder gebruikt voor onderzoeken naar de opname van metalen in de grond.
De landbouwgrond is in 2003 uit productie genomen en voorzien van een irrigatiesysteem. Deze grond biedt ruimte voor onderzoek naar gewas- en landbouwmethodes en de ecologische effecten van o.a gewasbeschermingsmiddelen op terrestrische levensgemeenschappen.
De ronde lysimeters bestaan uit zes 3,3 meter diepe kernen met een doorsnede van 80 cm gevuld met zandgrond. Ze zijn in 1977 aangelegd.
Milieurisicobeoordeling
De Sinderhoeve biedt mogelijkheden voor het uitvoeren van experimenten ter ondersteuning van de hogere niveaus van risicobeoordeling. Naast onderzoeken naar specifieke soorten ter ondersteuning van de toepassing van het Species Sensitivity Distribution-concept (Niveau 2) kunnen er ook experimenten met modelecosystemen (Niveau 3) worden uitgevoerd. Met de mesocosms kunnen ook experimenten met potplanten, met drijvende gewortelde macrofyten en gewortelde macrofyten onder water worden uitgevoerd. Daarnaast kunnen binnen de Sinderhoeve de ecologische eigenschappen van organismen, zoals verspreidingseigenschappen, in een realistische omgeving worden bestudeerd. Deze eigenschappen zijn van wezenlijk belang voor de kalibratie van ecologische modellen (Niveau 4).
Faciliteiten
De Sinderhoeve beschikt over een brede reeks aan experimentele faciliteiten. Naast proefsloten, mesocosms en lysimeters biedt de Sinderhoeve ook ruimte aan een bescheiden laboratorium en vergaderzaal.
Proefsloten
Voor het testen van niet-persistente chemische stoffen worden twintig proefsloten gebruikt. Deze sloten zijn 40 meter lang, 3,3 m breed aan het wateroppervlak en 1,6 m breed aan het sedimentoppervlak. De sloten hebben een waterdiepte van circa 0,5 m, een sedimentdiepte van 0,25 m en een totaal volume van circa 55 m3. Dit proefslotencomplex wordt uitsluitend gebruikt voor het testen van niet-persistente chemicaliën.
Cilinders
Om het aantal experimentele eenheden in een sloot te vergroten worden cilinders gebruikt.
Deze cilinders (kunststof, doorsnede: 1,05 m; hoogte: 0,9 m) kunnen binnen een of meerdere sloten worden geplaatst om het aantal experimentele eenheden te vergroten of kleinere testsystemen te creëren. De cilinders zijn te combineren met uitvliegvallen en de systemen kunnen worden voorzien van fytoplankton of van macrofyten. Deze cilinders worden uitsluitend gebruikt voor het testen van niet-persistente chemicaliën.
Mesocosms – Rond type beton
Voor het testen van o.a. chemische stoffen worden ronde betonnen experimentele mesocosms gebruikt.
Mesocosms – rond van vorm en gemaakt van beton: 28 ronde mesocosms met een doorsnede van 2,20 m en een diepte van 0,8 m. Deze systemen zijn op een kosten effectieve manier te reinigen en opnieuw in te richten. Ze zijn daarmee ook geschikt voor het testen van meer persistente chemische stoffen.
Mesocosms - Rond type kunststof
Voor het testen van o.a. chemische stoffen worden ronde kunststof experimentele mesocosms gebruikt.
Mesocosms– rond: er zijn 32 ronde kunststof mesocosms met een doorsnede van 1,2 m en een diepte van 0,7 m. Deze systemen zijn op een kosten-effectieve manier te reinigen en opnieuw in te richten. Ze zijn daarmee ook geschikt voor het testen van meer persistente chemische stoffen.
Mesocosms - variabele diepte
Voor experimenten met vooral waterplanten worden rechthoekige cosms met drie plateaus op verschillende dieptes gebruikt.
Mesocosms – variabele diepte: 24 rechthoekige cosms. Deze systemen hebben drie plateaus op verschillende dieptes: ondiep (20 cm), semi-diep (50 cm) en diep (90 cm). Deze systemen worden voornamelijk gebruikt bij experimenten met macrofyten, omdat de verschillende dieptes een goede habitat vormen voor een groot aantal verschillende planten (bijv. drijvende planten, planten die in ondiep water wortelen en planten die onder water groeien). Met deze testsystemen kan ook het effect van chemicaliën op een bredere aquatische omgeving, met o.a. organismen aanwezig in de oeverzone en/of aanwezig op grotere diepte, worden bestudeerd.
Mesocosms – vierkant
De vierkante betonnen mesocosms worden onder meer gebruikt voor het testen van chemische stoffen.
Mesocosms – vierkant (beton): er zijn twintig vierkante betonnen mesocosms met een lengte van 140 cm, een breedte van 120 cm en een diepte van 80 cm. Deze systemen zijn kosten-effectief te reinigen en opnieuw in te richten. Ze zijn daarmee ook geschikt voor het testen van meer persistente chemische stoffen.
Lysimeters
Voor aquatisch en terrestrisch onderzoek kunnen verschillende lysimeters worden gebruikt.
Lysimeters: voor terrestrisch of aquatisch onderzoek kunnen dertig vierkante lysimeters (bekleed met plastic zakken) worden gebruikt. Deze systemen zijn 1,4 m lang, 1,4 m breed en 2,5 m diep.
Er zijn zes ronde lysimeters die alleen voor terrestrisch onderzoek kunnen worden gebruikt. De kolommen zijn 3,3 m diep en hebben een doorsnede van 0,8 m. Momenteel zijn ze gevuld met zandgrond; drie van deze kolommen bevatten kalkgrond en drie leemarme grond.
Faciliteiten op de Sinderhoeve
Naast proeffaciliteiten biedt de Sinderhoeve ook een bescheiden vergaderruimte. Deze vergaderruimte biedt plaats aan circa 16 tot 20 personen en is uitgerust met een projectiescherm, whiteboard en flipchart.
Via een ADSL-verbinding kan gebruik van internet worden gemaakt. In het keukentje waar koffie en thee kan worden gezet, is ook een magnetron te vinden.
Er zijn speciale ruimtes beschikbaar voor onderdelen van GLP-experimenten (zoals de identificatie van macro-ongewervelden) en een klein laboratorium voor eenvoudige labwerkzaamheden.
Proefsloten
Voor het testen van niet-persistente chemische stoffen worden twintig proefsloten gebruikt. Deze sloten zijn 40 meter lang, 3,3 m breed aan het wateroppervlak en 1,6 m breed aan het sedimentoppervlak. De sloten hebben een waterdiepte van circa 0,5 m, een sedimentdiepte van 0,25 m en een totaal volume van circa 55 m3. Dit proefslotencomplex wordt uitsluitend gebruikt voor het testen van niet-persistente chemicaliën.
Cilinders
Om het aantal experimentele eenheden in een sloot te vergroten worden cilinders gebruikt.
Deze cilinders (kunststof, doorsnede: 1,05 m; hoogte: 0,9 m) kunnen binnen een of meerdere sloten worden geplaatst om het aantal experimentele eenheden te vergroten of kleinere testsystemen te creëren. De cilinders zijn te combineren met uitvliegvallen en de systemen kunnen worden voorzien van fytoplankton of van macrofyten. Deze cilinders worden uitsluitend gebruikt voor het testen van niet-persistente chemicaliën.
Mesocosms – Rond type beton
Voor het testen van o.a. chemische stoffen worden ronde betonnen experimentele mesocosms gebruikt.
Mesocosms – rond van vorm en gemaakt van beton: 28 ronde mesocosms met een doorsnede van 2,20 m en een diepte van 0,8 m. Deze systemen zijn op een kosten effectieve manier te reinigen en opnieuw in te richten. Ze zijn daarmee ook geschikt voor het testen van meer persistente chemische stoffen.
Mesocosms - Rond type kunststof
Voor het testen van o.a. chemische stoffen worden ronde kunststof experimentele mesocosms gebruikt.
Mesocosms– rond: er zijn 32 ronde kunststof mesocosms met een doorsnede van 1,2 m en een diepte van 0,7 m. Deze systemen zijn op een kosten-effectieve manier te reinigen en opnieuw in te richten. Ze zijn daarmee ook geschikt voor het testen van meer persistente chemische stoffen.
Mesocosms - variabele diepte
Voor experimenten met vooral waterplanten worden rechthoekige cosms met drie plateaus op verschillende dieptes gebruikt.
Mesocosms – variabele diepte: 24 rechthoekige cosms. Deze systemen hebben drie plateaus op verschillende dieptes: ondiep (20 cm), semi-diep (50 cm) en diep (90 cm). Deze systemen worden voornamelijk gebruikt bij experimenten met macrofyten, omdat de verschillende dieptes een goede habitat vormen voor een groot aantal verschillende planten (bijv. drijvende planten, planten die in ondiep water wortelen en planten die onder water groeien). Met deze testsystemen kan ook het effect van chemicaliën op een bredere aquatische omgeving, met o.a. organismen aanwezig in de oeverzone en/of aanwezig op grotere diepte, worden bestudeerd.
Mesocosms – vierkant
De vierkante betonnen mesocosms worden onder meer gebruikt voor het testen van chemische stoffen.
Mesocosms – vierkant (beton): er zijn twintig vierkante betonnen mesocosms met een lengte van 140 cm, een breedte van 120 cm en een diepte van 80 cm. Deze systemen zijn kosten-effectief te reinigen en opnieuw in te richten. Ze zijn daarmee ook geschikt voor het testen van meer persistente chemische stoffen.
Lysimeters
Voor aquatisch en terrestrisch onderzoek kunnen verschillende lysimeters worden gebruikt.
Lysimeters: voor terrestrisch of aquatisch onderzoek kunnen dertig vierkante lysimeters (bekleed met plastic zakken) worden gebruikt. Deze systemen zijn 1,4 m lang, 1,4 m breed en 2,5 m diep.
Er zijn zes ronde lysimeters die alleen voor terrestrisch onderzoek kunnen worden gebruikt. De kolommen zijn 3,3 m diep en hebben een doorsnede van 0,8 m. Momenteel zijn ze gevuld met zandgrond; drie van deze kolommen bevatten kalkgrond en drie leemarme grond.
Faciliteiten op de Sinderhoeve
Naast proeffaciliteiten biedt de Sinderhoeve ook een bescheiden vergaderruimte. Deze vergaderruimte biedt plaats aan circa 16 tot 20 personen en is uitgerust met een projectiescherm, whiteboard en flipchart.
Via een ADSL-verbinding kan gebruik van internet worden gemaakt. In het keukentje waar koffie en thee kan worden gezet, is ook een magnetron te vinden.
Er zijn speciale ruimtes beschikbaar voor onderdelen van GLP-experimenten (zoals de identificatie van macro-ongewervelden) en een klein laboratorium voor eenvoudige labwerkzaamheden.
Geschiedenis
Op 17 september 1944 vlogen Amerikaanse Douglas-toestellen over de Renkumse heide om Britse parachutisten van de 1st Parachute Brigade te droppen, precies ter hoogte van de Sinderhoeve. Op luchtfoto’s is goed te zien hoe de panelen van de dropzone waren uitgelegd in een veld ten westen van de Telefoonweg in Renkum, recht tegenover boerderij ‘De Sinderhoeve’. Deze actie maakte deel uit van Operation Market Garden (17–25 september 1944).
In de jaren vijftig kocht het Instituut voor Cultuurtechniek en Waterhuishouding in Wageningen (het latere Staring Centrum) de Sinderhoeve aan. Het terrein werd ingericht voor bodemexperimenten, gericht op irrigatie, grondwaterpeil, infiltratie en verdamping (evapotranspiratie), om te onderzoeken hoe deze factoren landbouwgewassen beïnvloeden. Met behulp van lysimeters bestudeerden onderzoekers de invloed van bemesting op bodem- en grondwaterprocessen.
In 1989 breidde de Sinderhoeve haar onderzoeksfaciliteiten verder uit met twintig proefsloten. Deze sloten van elk 40 meter lang boden ruimte aan ecotoxicologisch onderzoek en studies naar eutrofiëring. De uniforme sloten konden met elkaar worden verbonden of juist afzonderlijk worden gebruikt – met stilstaand of stromend water. De bodem bestond uit lemige klei, verzameld in een mesotroof aquatisch ecosysteem.
Tussen 2000 en 2008 kwamen daar nog verschillende kleine aquatische meso- en microkosmossen bij. Deze installaties worden sindsdien gebruikt voor ecotoxicologische experimenten en vormen een belangrijk onderdeel van het onderzoek op de Sinderhoeve.
Meer informatie?
Neem dan contact op met Ivo Roessink.
dr.ir. I (Ivo) Roessink
Wetenschappelijk onderzoeker