Hoe kweek je een verse salade in een ruimtestation op Mars of op de maan? En wat doe je met de plantenresten en de poep? Moeten er wormen, bacteriën, schimmels en hommels mee om de grond te verbeteren? In Wageningen onderzoeken we ruimtelandbouw in het project Food for Mars and Moon: Plantengroei op de maan en Mars.
Experimenten
Het onderzoek naar het telen van groenten op Mars en de maan bestaat uit veel onderdelen en houdt rekening met verschillende eigenschappen van Mars en maan en daar aanwezige hulpbronnen, zoals de aanwezige bodems, aanwezigheid van water (ijs), de temperatuur en de aanwezigheid van andere stoffen in de bodems.

Kunnen planten groeien op Mars en maanbodemsimulanten?
Als we langere tijd willen wonen op de maan of op Mars dan moeten we daar ook ons voedsel verbouwen.

Kunnen we groenten kweken op Mars en maanbodemsimulant?
Ons volgende doel was om te onderzoeken of we eetbare groenten zouden kunnen kweken.
Een meelworm voor Mars?
Wat moeten we eten als we ons vestigen op de maan? En welke gewassen overleven in een moestuintje op Mars? Lotte Bohlander onderzoekt welk voedsel we buiten onze aardse atmosfeer kunnen gaan kweken. De meelworm lijkt een serieuze kanshebber.


Groeit bamboe op Mars?
Emke Mooney is een nieuw experiment begonnen met Mars en maan regolith simulanten. Kunnen we met bamboe een natuurlijk bouwmateriaal laten groeien op de rode planeet?


Intercropping op Mars
Rebeca Gonçalves experimenteerde met een veelbelovend systeem om de productie van vers voedsel in toekomstige marskolonies te optimaliseren.


Halofyten op Mars
Zoë Berkers onderzocht het effect van het gebruik van Mars Global Simulant (MGS-1) op de kieming en ontwikkeling van de halofyten Salicornia europaea, Salsola soda en Cochlearia officinalis.
Lees hier haar verslag.


Leven op mars

De omgeving
Het is niet aangenaam vertoeven op Mars. Er is nauwelijks lucht (0,6% van de aarde), daarom moet je een pak aan en eigen lucht meenemen en het is er regelmatig extreem koud. -60°C tot -100°C is heel gewoon.
Daarnaast komt er veel kosmische straling op het oppervlak terecht, waaronder uv-licht. Zonder bescherming zou je snel sterven door de straling. Naast mensen kunnen ook planten niet tegen de 'buitenlucht' van Mars. Daarom gaan wij er vanuit dat mensen en planten binnen wonen in grotten of onder de grond.
Veelgestelde vragen
Als er in de toekomst mensen heen gaan dan zullen ze daar langere tijd wonen. Dan kun je al het eten meenemen, maar het is veel handiger en lekkerder om je eigen voedsel daar te verbouwen. Als het eten lekker is dan eten de astronauten er meer van en dat is goed voor hun gezondheid.
De Mars grond die we gebruiken voor de experimenten komt van een vulkaan van Hawaii en de maan grond komt uit een Woestijn in de buurt van Flagstaff in Arizona. De bodems zijn opgeschoond en er is met een grote wals over de maangrond gereden om extra stoffige grond te krijgen zoals je die op de maan ook vindt.
We weten dat er zware metalen zitten in de maan- en Marsgrond simulanten die we gebruiken, net als in de echte Mars en maan grond. We hebben dit op twee manieren getest. We hebben gekeken of er zware metalen zoals lood, kwik en cadmium van de bodem in het water komt wat we de planten geven. Dat bleek niet het geval, we konden geen metalen vinden alleen een heel klein beetje aluminium in het vocht van de maanbodem. We hebben ook onderzocht of er zware metalen in de geoogste tomaten, erwten, radijzen en rogge zat. Het bleek veilig om ze te eten. Wel moet alles wat uit de bodem komt zoals de radijzen, maar ook de wortels en aardappels goed gewassen worden omdat er anders zand aan blijft zitten die je ook zou kunnen opeten. Je zou dan op den duur ziek kunnen worden van eten van de grond.
Buiten de zware metalen is een probleem dat er heel weinig van een meststof in de bodems zit, stikstof in een vorm die een plant kan opnemen (nitraat). Nu is er een speciale groep planten, de vlinderbloemigen, zoals klavers, maar ook lupine en bonen en erwten die stikstof uit de lucht kunnen halen samen met bacteriën. Door deze planten te kweken en vervolgens dat wat je niet op eet (de stelen en blaadjes) onder te spitten kunnen we de grond als het ware bemesten.
Er is bijna geen lucht op Mars en het is meestal -60 tot -100 graden Celsius. Daarom moeten mensen altijd een ruimtepak aan als ze buiten komen. Maar je kunt natuurlijk wel binnen wonen. Dat is ook nodig omdat Mars nauwelijks een atmosfeer en geen elektromagnetisch veld heeft en daardoor geen bescherming biedt tegen kosmische straling. Om je daartegen te beschermen moet je mogelijk onder een meter Mars zand leven. Wat voor mensen geldt, geldt ook voor planten, zonder lucht kunnen planten niet leven en als het zo koud is ook niet. Planten kunnen beter tegen straling dan mensen, maar ook zij kunnen last van straling krijgen. Daarom moeten ook de groenten binnen gekweekt worden in een kamer en onder LED-lichten.
Daar zijn de meningen over verdeeld. We hebben veel mensen laten proeven van tomaten, boontjes en rucola en de meesten vinden wel dat er verschil is. Sommige mensen vinden Mars groente lekkerder, anderen eten liever de aardse groente. Of er echt verschil is gaan we nog onderzoeken, o.a. door te kijken hoeveel suikers er in de verschillende groenten zitten.
Je kunt op Mars alleen binnen koken. Omdat daar dezelfde lucht en luchtdruk is als op aarde. Buiten zou het water direct verdampen en deels bevriezen. Ook de groente zou direct bevriezen, maar die zou je daarna wel kunnen eten, want dat lijkt op moleculair koken.
Je zou dieren op Mars kunnen houden, maar daarvoor is veel voedsel en ruimte nodig. Dieren zijn heel inefficiënt in het omzetten van wat ze eten in vlees en andere producten. De mest zou welkom zijn voor het bemesten van de grond. Maar voorlopig zullen er geen dieren mee gaan naar Mars. Mogelijk is daar een uitzondering op, de kip. Een kip eet alle groenten wel en produceert mest die goed te gebruiken is en een kip is redelijk efficiënt in het omzetten van wat zij eet in kippenvlees en eieren. Daarnaast kan de kip als huisdier worden gehouden en troost bieden in moeilijke tijden.
Er zijn plannen om in 2026 met mensen naar Mars te gaan. Dat lijkt mij te optimistisch. Ik verwacht dat de eerste mensen na 2030 op Mars staan.
Nee, ik vind het veel te ver vliegen. Je bent minstens zes maanden onderweg om er te komen. Naar de maan wil ik wel, daar kun je in twee dagen zijn. En voordat we daadwerkelijk naar Mars vliegen is het waarschijnlijk al 2030 en dan ben ik te oud om op een van de eerste reizen mee te mogen.

(Crowd)funding
Een kilo Mars of maansimulantbodem kost ongeveer €25. Daarmee vullen we ongeveer 1 pot om planten in te kweken. In het eerste experiment in 2016 is 100 kg simulantbodem gebruikt. Een beetje experiment kost al gauw meer dan €25.000. Dat lijkt veel, maar een reis naar Mars om het daar te testen is natuurlijk veel duurder.
De belangrijkste bron van inkomsten is de merchandising. Door één van die fantastische T-shirts, schorten of drinkmokken te kopen steun je ook ons onderzoek. De opbrengst gaat geheel naar ons project.
Daarnaast zijn er ook bedrijven die het onderzoek sponsoren. De zaden worden bijvoorbeeld gesponsord door Rijk Zwaan, NIPAK levert potten, Avonturia B2B sponsort zand en Van der Lugt Plantenkwekerij sponsort de rogge. De Nederlandse stichting Mars-One helpt mee met de media en Wageningen University & Research ondersteunt de publiciteit en aanverwante zaken.
Interesse om als bedrijf een bijdrage te leveren aan het onderzoek? Neem dan contact op met Wieger.
Heb je een vraag?
Heb je een vraag over Food for Mars and Moon? Stel het aan onze expert:
dr.ir.ing. GWW (Wieger) Wamelink
Ecoloog en exobioloog (ruimtelandbouwer), auteur
Nieuws en in de media
- Quest: Leven op Mars: zonder deze survivaltips gaat het nooit gebeuren
- Telegraaf: Frietje mayo in de ruimte is dichterbij dan je denkt
- AD: 10 miljoen nodig voor Mars- en maanstation op Wageningse campus: ‘Duurt niet lang tot we daar wonen’
- Omroep Brabant: Aardappels op Mars en een groen algenshotje: dit is voedsel van de toekomst
- EditieNL: Pies eens op mijn plantje
- Radio 1 Journaal: Space Farming Expositie
- Universiteit van Nederland: Hoe smaakt het eten op Mars?
- Volkskrant - Kunnen wormen leven op Mars
- NOS - Boontjes en worteltjes van Mars
- Een Vandaag - Mars is hot
- Next Nature: Potatoes from Mars
- HuffPost - Growing food on Mars
- Washington Post - Food grown in fake Mars soil probably won't kill you
- De Morgen - Leven op Mars wordt niet erg romantisch
- The Guardian - You can eat vegetables from Mars
- Newsweek - Better Mars photos leaving earth
- NDTV - Out of this world moon and Mars veggies
- Forbes - Yes, you can farm potatoes on Mars
- Smitsonian Mag - Researcher will taste martian vegetable
- The Independent - Vegetables grow well in soil from Mars
- India Today - Food plants cultivation possbile on Mars soil
- 20minutes - Mars mangerons bientot aliments cultives sol planete rouge
- National Geographic - Mungkinkah manusia bertani di Mars
Agenda en eerdere evenementen
Voedsel voor toekomstige bewoners van Mars

Wat zullen de menselijke Marsbewoners eten en hoe zullen ze dat produceren?
Moeten we de ruimte koloniseren om te overleven?

Als we als soort willen overleven -en de menselijke beschaving willen redden- MOETEN we dan de ruimte koloniseren?
Geschikte landingsplaatsen op Mars

Het selecteren van de perfecte landingsplaats voor de vestiging van de Marskolonie is essentieel voor het succes ervan.
Kunnen we voedsel telen op Mars?

Presentatie van Wieger over het kweken van gewassen op Mars en maanbodemsimulanten tijdens de Mars-One bijeenkomst.
