Aziatische sluipwesp helpt fruitteelt in strijd tegen suzuki-fruitvlieg

De suzuki-fruitvlieg (Drosophila suzukii), oorspronkelijk afkomstig uit Azië, zorgt al jaren voor grote schade in de Nederlandse fruitteelt. Sinds haar komst naar Europa heeft dit insect de teelt van kersen, frambozen, aardbeien en ander zacht fruit onder druk gezet. Anders dan inheemse fruitvliegen legt het vrouwtje haar eitjes niet in rottend fruit, maar juist in rijpend, gaaf fruit dat nog aan de plant hangt. De larven eten het fruit van binnenuit op, waardoor het snel rot en onverkoopbaar wordt. "De suzuki-fruitvlieg kan zich in Nederland razendsnel vermeerderen omdat er geen natuurlijke vijanden zijn,” zegt WUR-onderzoeker Herman Helsen, die al meer dan tien jaar onderzoek doet aan deze plaag. “De soort heeft zich wereldwijd verspreid via de handel, en kan hier op meer dan vijftig plantensoorten leven. Daardoor kan ze zich overal in het landschap voortplanten, wat bestrijding lastig maakt.

De vlieg werd in 2008 met geïmporteerd fruit uit Azië naar Europa gebracht en in 2012 voor het eerst in Nederland gezien. Het vochtige klimaat, met zachte winters en milde zomers, blijkt ideaal voor deze soort. Vooral kersentelers hebben er last van: zelfs met fijnmazig insectengaas blijft de plaagdruk hoog. Een paar vliegjes die binnenkomen, kunnen al leiden tot grote schade.

Europese sluipwespen weten zich geen raad met de suzuki-fruitvlieg. Zij zoeken hun prooien vooral op de grond, waar larven van inheemse fruitvliegen zich ontwikkelen in rottend fruit of plantaardig afval. De suzuki-fruitvlieg daarentegen ontwikkelt zich in intact fruit aan struiken en bomen, waardoor ze bijna niet wordt gevonden. Bovendien hebben suzuki-larven een afweersysteem dat de eieren van Europese sluipwespen herkent en inkapselt, zodat ze zich niet ontwikkelen.

De Aziatische sluipwesp Ganaspis kimorum weet dat afweersysteem wél te omzeilen. Deze wesp, afkomstig uit hetzelfde leefgebied als de suzuki-fruitvlieg, zoekt met haar antennes en legboor actief naar jonge suzuki-larven ín het fruit. Zodra ze er één aantreft, steekt ze haar legboor door de schil en legt een ei in de larve. Die ontwikkelt zich daardoor niet tot fruitvlieg, maar tot een nieuwe sluipwesp.

Voordat deze sluipwesp in Nederland werd vrijgelaten, ging er jaren van zorgvuldig onderzoek aan vooraf. In laboratoria in Zwitserland en andere landen werd getest of Ganaspis kimorum zich uitsluitend richt op de suzuki-fruitvlieg. De wesp herkent haar gastheer namelijk aan geurstoffen die alleen vrijkomen uit fruit waarin larven van Drosophila suzukii zitten. Daardoor negeert ze andere fruitvliegen en laat ze inheemse insecten met rust. Pas toen deze sterke specialisatie overtuigend was aangetoond, durfde Wageningen University & Research de volgende stap te zetten.
In 2024 diende WUR een uitgebreid toelatingsdossier in bij de Nederlandse overheid. Op basis daarvan gaf de overheid begin 2025 toestemming voor een gecontroleerde introductie. “Het uitzetten van insecten is streng gereguleerd,” benadrukt Helsen. “Maar deze wesp is grondig onderzocht, erg effectief tegen de suzuki-fruitvlieg en laat inheemse insecten met rust.”

In april 2025 arriveerden de eerste sluipwespen vanuit Zwitserland in het WUR-lab in Randwijk, waar ze verder werden vermeerderd. In de zomer van 2025 volgden de eerste vrijlatingen op verschillende locaties in Midden-Nederland, vooral op plekken met veel wilde bramen en ander rijpend fruit - favoriete broedplaatsen van de suzuki-fruitvlieg.

De onderzoekers verwachten dat de sluipwespen zich voortplanten op suzuki-larven en zich geleidelijk verspreiden. Omdat Ganaspis kimorum voorkomt in gebieden met een klimaat vergelijkbaar met dat van Nederland, zijn de overlevingskansen goed. De ontwikkeling wordt de komende jaren nauwkeurig gemonitord om te zien of de wesp zich blijvend kan vestigen en in welke mate de populatie van de suzuki-fruitvlieg daardoor afneemt.

Is daarmee het suzuki-probleem opgelost? Nee, zegt Helsen: “Deze fruitvlieg heeft zich wereldwijd kunnen vestigen omdat er buiten Azië geen natuurlijke vijanden zijn. Door nu een gespecialiseerde natuurlijke vijand in te zetten, kan de groei van de suzuki-fruitvlieg worden afgeremd. Dit helpt de druk op teelten te verlagen, maar extra maatregelen in de gewassen blijven nodig.”
Op termijn kunnen sluipwespen mogelijk ook direct in fruitgewassen worden ingezet, als onderdeel van een duurzame plaagbestrijding. In de glastuinbouw gebeurt dat al succesvol bij andere plagen.

Het project laat zien hoe fundamenteel onderzoek, internationale samenwerking en zorgvuldige regelgeving samenkomen in de zoektocht naar duurzame oplossingen - waarbij de natuur zelf een belangrijke bondgenoot is.

WUR-onderzoek naar natuurlijke vijanden van de suzuki-fruitvlieg biedt perspectief op biologische plaagbestrijding in de fruitteelt. Het vermindert de afhankelijkheid van chemische middelen en draagt bij aan een duurzamere productie.