‘Oog voor elkaar’: een programma over sociale veiligheid bij WUR

Vanuit het programma sociale veiligheid (‘Oog voor elkaar’) bij WUR wordt sinds 2022 actief gewerkt om sociale veiligheid bij WUR te versterken en te versnellen. De activiteiten uit het eerste programma (tot eind 2024) zijn inmiddels afgerond. Daarmee is werken aan sociale veiligheid niet ‘klaar’.

Werken aan sociale veiligheid vraagt om blijvende aandacht. In het vervolgprogramma tot eind 2026 zijn daarom nieuwe pijlers en acties benoemd, voortbouwend op het vorige programma en aansluitend bij het KNAW rapport Sociale veiligheid in de Nederlandse wetenschap. Het vervolgprogramma richt zich onder meer op de hulpstructuur bij WUR, specifieke sleutelrollen (zoals leidinggevenden), doorontwikkeling van het contactpunt sociale veiligheid en specifieke activiteiten gericht op medewerkers, docenten, studenten en PhD kandidaten.

Drie pijlers: cultuur, structuur en systeem

Het vervolgprogramma sociale veiligheid richt zich op drie essentiële pijlers gericht op versterking van sociale veiligheid bij WUR. Deze pijlers zijn ontleend aan het KNAW-rapport ‘Sociale veiligheid in de Nederlandse wetenschap’ van Naomi Ellemers. Binnen deze pijlers heeft WUR nu een aantal acties en speerpunten geformuleerd die komende jaren uitgevoerd worden.

*Toelichting op KNAW-systematiek: systeem, cultuur en structuur

‘De cultuur op de werkvloer wordt gevormd door het samenspel van alle ongeschreven regels, gewoonten en aannames die het dagelijks gedrag sturen. Dit wordt gedragen door bepalende ervaringen op het werk, zoals de verhalen over rolmodellen en symbolen van succes. Deze zijn verankerd in de structuren die de organisatie hanteert om gedrag te ontwikkelen, beoordelen en belonen. Want de ongeschreven regels op de werkvloer weerspiegelen ook de criteria die al dan niet worden gebruikt in wervings- en bevorderingsprocedures. De cultuur wordt ook in stand gehouden door de systemen die worden ingezet om ongewenst gedrag te corrigeren en bij te sturen. Deze zijn onvoldoende effectief zolang leidinggevenden niet zichtbaar in actie komen, functionarissen niet goed in staat zijn te helpen bij meldingen en reparatiezorgen de overhand krijgen bij de afhandeling van klachten. Een integrale benadering betekent dus zowel dat de cultuur op de werkvloer als organisatiestructuren en meldingssystemen worden aangepakt.’ (Uit KNAW-rapport, Uitwerking)

Cultuur

In het KNAW-rapport staat dat een organisatiecultuur in hoge mate bepaalt hoe collega's met elkaar omgaan. Cultuur wordt zichtbaar in de houdingen, handelingen, overtuigen, processen, procedures, rituelen en verhalen waar de medewerkers en de organisatie waarde aan hechten. Bij WUR willen we een leercultuur versterken waarin mensen ruimte hebben en waardering ondervinden om vrijuit met elkaar ideeën, dilemma’s en fouten met elkaar te kunnen bespreken. Vanuit het programma worden bij WUR wat betreft Cultuur de volgende interventies ondernomen:

  • Let’s talk: meer en expliciete aandacht voor het voeren van gesprekken over sociale veiligheid o.a. trainingen voor medewerkers en leidinggevenden (expliciet ook voor promovendi en docenten).
  • De sociale speeltuin voor studenten: we gaan het gesprek onder studenten op gang brengen over sociale veiligheid in een veilige omgeving, de zgn. sociale speeltuin’. Gericht op het oefenen met sociale omgangsvormen.
  • Leercultuur: de doorlopende campagne ‘Oog voor elkaar’ wordt vervolgd o.a. door middel van de postercampagne, narrowcasting schermen in gebouwen, het publiceren van dilemma’s rond sociale veiligheid op Intranet met uitnodiging tot reacties van medewerkers, regelmatige berichtgeving rond voortgang programma. Het aanbod aan workshops en trainingen wordt geactualiseerd en aangeboden via intranet en de website.
  • Lees meer in het vervolgprogramma sociale veiligheid.

Download de infographic over sociale veiligheid bij WUR

Download de infographic over sociale veiligheid bij WUR

Structuur

Aanpassingen in de organisatiestructuur kunnen de druk op sociale veiligheid neutraliseren. Dit kan door te investeren in het verbeteren van samenwerkingsrelaties, door leidinggevenden duidelijk te positioneren in hun verantwoordelijkheid voor het welzijn van mensen en risico’s te identificeren. Vanuit het programma worden wat betreft structuur de volgende interventies gedaan:

  • Basistraining leidinggevenden. Er wordt een basistraining sociale veiligheid voor leidinggevenden gemaakt. Op de ‘menukaart leiderschapsontwikkeling’ wordt het trainingsaanbod toegevoegd wat betreft bij- en nascholing rond competenties sociale veiligheid.
  • 10-fasenplan: er wordt een 10-fasenplan opgesteld voor alle leidinggevenden over hoe zij kunnen handelen bij grensoverschrijdend gedrag. Hierbij worden ook workshops aangeboden.
  • Lees meer in het vervolgprogramma sociale veiligheid.

Systeem

Een systematische aanpak in organisaties, gericht op preventie en tijdige bijsturing van gedrag werkt beter.

In het eerste programma sociale veiligheid zijn gedragscodes opgeleverd en is het Contactpunt Sociale Veiligheid opgericht. Voor de versterking van de systematische aanpak binnen WUR, richten we ons tot eind 2026 op doorontwikkeling van het Contactpunt en verbetering van de signaleringsstructuur.

Leden werkgroep Programma sociale veiligheid

Joyce van der Velde (manager programma ‘oog voor elkaar’; een programma over sociale veiligheid), Brigitte van Heerde, Astrid Mars, Barbara Veltrop, Nicole Rodenburg, Sjef Moling.

Heb je ideeën of suggesties voor het programma sociale veiligheid of voor het verbeteren van sociale veiligheid bij WUR? Mail met socialsafety@wur.nl of mail naar joyce.vandervelde@wur.nl