Bedrijveninformatienet

Wageningen Social & Economic Research verzamelt sinds 1965 bedrijfseconomische en duurzaamheidsdata van Nederlandse agrariërs en vissers in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Dit vloeit voort uit een Wettelijke Onderzoekstaak, Economische Informatievoorziening genoemd. Het ministerie voldoet zo aan de Europese wet- en regelgeving. De Europese Unie verplicht namelijk alle lidstaten om deze informatie te verzamelen.

Tot de wettelijke taak hoort ook inzicht geven in resultaten van groepen bedrijven. Deze staan op www.agrimatie.nl. Een voorbeeld is de verlies- en winstrekening van melkveebedrijven. Op Agrimatie staat ook informatie over saldi van dieren en gewassen, prijzen, weidegang, mestafzet, gewasbeschermingsmiddelengebruik en meer indicatoren. Ook staan er beschrijvingen van ontwikkelingen in de agrarische sector, zoals de duurzaamheid van melkveebedrijven.

Daarnaast vormen deze data de basis voor veel onderzoek van Wageningen Social & Economic Research naar de Nederlandse agrarische sector in opdracht van verschillende partijen. In Het Bedrijven-Informatienet van A tot Z uit 2004 leest u meer over de gebruikte methoden en procedures van het Bedrijveninformatienet. Deze vormen nog steeds het fundament voor onderzoek met BIN-data. 

Wageningen Social & Economic Research voert onderzoeksprojecten uit voor een breed palet aan opdrachtgevers: van de Rijksoverheid en lokale overheden tot de Europese Unie, (inter)nationale ngo’s, private agri- en foodbedrijven en sectororganisaties.

De steekproef bestaat uit drie 'Informatienetten', namelijk land- en tuinbouw, bosbouw en visserij.

Land- en tuinbouw

De steekproefpopulatie van de land- en tuinbouw omvat de bedrijven uit de CBS-Landbouwtelling die groter zijn dan 25.000 euro Standaardopbrengst. De hele kleine bedrijven worden dus niet gerepresenteerd.

In 2021 bestond de Landbouwtelling uit 52.107 bedrijven, waarvan er 42.933 binnen de steekproefpopulatie vielen. Die bedrijven worden door de ongeveer 1.500 steekproefbedrijven gerepresenteerd. Het Bedrijveninformatienet dekt met 82,4% dus niet alle bedrijven uit de Landbouwtelling, maar met 99,5% wel bijna de totale agrarische productie, gemeten in Standaardopbrengst.

Bosbouw

Vanaf 2018 wordt voor de vaststelling van de populatie particuliere boseigenaren het Kadaster als uniforme, consistente en landsdekkende bron gebruikt.

In 2018 bestond de populatie boseigenaren met meer dan 5 hectare bos uit 2.890 bedrijven met 72.194 hectare bos. Hiervan liggen 356 bedrijven met 5.393 hectare bos in minder bosrijke gebieden, zij zijn uitgesloten van de doelpopulatie.

Met ingang van 2018 is de doelpopulatie verder afgebakend tot bedrijfsmatige bosbouwbedrijven met meer dan 50 ha bos. Daardoor horen nog eens 2.315 bedrijven met een omvang van 5 tot 50 hectare bos niet langer tot de doelpopulatie. Zij beheren een bosareaal van 29.777 hectare. Van deze bedrijven zijn ongeveer 70 (3%) ook opgenomen in de steekproef.

Medio 2018 bestond de afgebakende doelpopulatie uit 219 bosbouwbedrijven met een gezamenlijk bosareaal van 37.022 hectare. Daaruit zijn ongeveer 80 steekproefbedrijven geselecteerd (38% van de bedrijven) met 37.022 hectare bos (55% van de bosoppervlakte).

Visserij

De steekproefpopulatie omvat alle schepen uit het Nederlands Register van Vissersvaartuigen (NRV). Nederlandse schepen die onder buitenlandse vlag worden geëxploiteerd vormen geen onderdeel van de doelpopulatie. De visserijvloot wordt onderverdeeld in:

• Pelagische trawlers: vanwege het geringe aantal schepen worden van alle 7 schepen de economische gegevens verzameld.
• Actieve kotters met actieve demersaal vistuigen: in 2019 werden 293 schepen tot de actieve kottervloot gerekend. Hiervan nemen 90 kotters deel aan het Bedrijveninformatienet.
• De kleine kustvisserij: voor ongeveer 200 schepen die min of meer op incidentele basis varen worden schriftelijk gegevens opgevraagd. De respons bedraagt ongeveer 25%.
• De mossel- en oestervloot. Eind 2018 bestond de Nederlandse mosselvloot uit 53 actieve mosselschepen en 26 actieve oesterschepen. Van de mosselschepen schepen nemen 11 deel aan het Bedrijveninformatienet en van de oesterschepen 3.

Verantwoordingsrapportage

Elk jaar meet Wageningen Social & Economic Research hoe de steekproef zich verhoudt tot de populatie en waar nieuwe steekproefbedrijven nodig zijn. Die situatie wordt gerapporteerd in een rapport over de gewenste steekproefopzet en daadwerkelijke samenstelling. Aan de hand van die beschrijving kan bepaald worden welke aanpassingen nodig zijn voor het komende jaar. Meer informatie is te vinden in de meest recente verantwoordingsrapportage over de land- en tuinbouwsteekproef (Engelstalig) en de visserijsteekproef (Engelstalig). De verantwoording loopt altijd twee kalenderjaren achter, omdat de selectie van de bedrijven voor het aankomende kalenderjaar moeten worden gebaseerd op de Landbouwtellingsgegevens van het voorgaande jaar. Bijvoorbeeld: de selectie voor het jaar 2026 vindt plaats op basis van de Landbouwtelling uit 2024. 

De privacy van de BIN-deelnemers staat voorop. De gegevensverzameling vindt daarom uiterst nauwkeurig en zorgvuldig plaats. De verzamelde gegevens worden onder nummer (gepseudonimiseerd) verwerkt in beveiligde systemen. Alleen geanonimiseerde bedrijfsgegevens worden gebruikt in resultaten van onderzoeksprojecten. Daarbij worden alleen de onderzoeksuitkomsten - in de vorm van groepsgemiddelden - gepubliceerd en nooit de onderliggende data van de deelnemende bedrijven.  

Ja, een bedrijf uit de tuinbouwsector, varkenshouderij of pluimveehouderij kan zich als pilot aanmelden. Overige bedrijven worden geselecteerd en benaderd voor deelname. Het BIN is namelijk een representatieve steekproef. Daarom trekt Wageningen Social & Economic Research in eerste instantie aselect bedrijven uit de Landbouwtelling volgens het steekproefplan. Voor de tuinbouwsectoren, varkenshouderij of pluimveehouderij geldt dat ondernemers zich als pilot zonder selectie kunnen aanmelden. Op basis van een intakegesprek wordt dan gekeken of het bedrijf geschikt is voor deelname aan het BIN en past binnen het steekproefplan. Wageningen Social & Economic Research hecht waarde aan de kwaliteit van het BIN en daarmee ook aan de kwaliteit van het onderzoek dat met BIN-data wordt uitgevoerd.

Als een bedrijf in aanmerking komt voor deelname, ontvangt het een brief en wordt het benaderd voor een kennismakingsgesprek met een van de Financieel Bedrijfseconomisch Specialisten van Wageningen Social & Economic Research. In dit gesprek wordt deelname aan BIN toegelicht. Ook worden vertrouwelijkheid en privacy besproken. Na akkoord van de ondernemer wordt het proces van dataverzameling en dataverwerking gestart.

De deelnemer ontvangt ieder jaar een bedrijfseconomisch verslag van het bedrijf dat inzicht geeft in de bedrijfsprestaties. Daarnaast ontvangt de deelnemer jaarlijks een bedrijfsvergelijkend overzicht, waarmee bedrijfsprestaties onder nummer kunnen worden vergeleken met andere BIN-bedrijven (alleen na schriftelijke toestemming van de deelnemer). De deelnemer ontvangt deze documenten in MijnAgrimatie of op papier. MijnAgrimatie is een afgeschermde online omgeving waarin deelnemers digitaal het bedrijfseconomisch verslag kunnen inzien en hun bedrijfsprestaties interactief kunnen vergelijken met andere ondernemers (na schriftelijke toestemming). De deelnemer ontvangt hiervoor een persoonlijke inlogcode.  

Nieuwe deelnemers ontvangen vanaf 2026 (boekjaar 2025) een startvergoeding van €250 bij de start als BIN-deelnemer, als waardering voor hun inzet om de gegevensverzameling op te starten.

In 2026 ontvangt de deelnemer een aantal keer per jaar een informerende nieuwsbrief met nieuws en links naar relevante onderzoeken.  

Het bedrijfseconomisch verslag geeft een compleet beeld van de kosten, opbrengsten en duurzaamheidsprestaties van een bedrijf. Daarmee is dit verslag een relevante aanvulling op het fiscaal jaarverslag. Zo krijgt de ondernemer meer inzicht in de ontwikkeling van het bedrijf gedurende de periode van deelname.

Met het bedrijfsvergelijkend overzicht kunnen deelnemers hun bedrijf vergelijken met geanonimiseerde bedrijven van andere BIN-deelnemers uit de sector (als de deelnemer schriftelijk toestemming heeft gegeven). Dit kan op tal van indicatoren, zowel bedrijfseconomisch als milieutechnisch, bijvoorbeeld energieverbruik, voerkosten en inzet van gewasbeschermingsmiddelen.