Research Awards

Research Paper of the Year: Rob de Haas

PhD-kandidaat Rob de Haas ontving de Research Paper of the Year voor zijn onderzoek naar het digitaal ontwerpen van antivrieseiwitten. Zijn paper werd omschreven als ‘creatief en origineel’ en ook ‘grondig, op basis van een groot aantal experimenten’. Het onderzoek van De Haas kan in de toekomst wellicht gebruikt worden voor het invriezen van bijvoorbeeld cellen, organen en weefsel, onder meer in de medische en agrarische sector.

Team effort of the year: PAW Team

Het PAW team (Positive Animal Welfare) bestaat uit tien onderzoekers van drie verschillende groepen binnen de Animal Sciences Group (ASG). Het team sleepte een subsidie in de wacht voor een Europees onderzoeksproject naar het stimuleren van positieve ervaringen bij dieren in de veehouderij. Door de samenwerking tussen verschillende onderdelen van ASG kunnen de onderzoekers elkaars expertise aanvullen en versterken.

Transdisciplinary research of the year: FermFood

Het transdisciplinaire project FermFood bracht wetenschappers en mensen uit de praktijk bij elkaar in een groot onderzoek naar traditioneel, gefermenteerd voedsel in Afrika. Onderzoekers van drie Wageningse Graduate Schools werkten voor dit project intensief samen met universiteiten en partners in Zambia, Benin en Zimbabwe. De samenwerking leverde niet alleen belangrijke wetenschappelijke kennis op, maar ook praktische toepassingen.

Supervisor of the year: Lenneke Vaandrager

Universitair hoofddocent Lenneke Vaandrager werd voorgedragen door elf PhD-studenten, postdocs en junior onderzoekers die ze de afgelopen jaren heeft begeleid. Zij omschreven Vaandrager onder meer als ‘open, vriendelijk, inspirerend en motiverend’. Ook waarderen ze haar inzet voor hun professionele en persoonlijke ontwikkeling en haar expertise op het gebied van gezondheidsbevordering.

De ontdekking van een nieuw immuunsysteem in bacteriën heeft PhD-kandidaat Balwina Koopal de WUR Research Award 2023 opgeleverd. De prijs van het Universiteitsfonds Wageningen werd uitgereikt tijdens de 105e Dies Natalis van Wageningen University & Research. Koopal kreeg de prijs voor haar duiding van de functie en werking van het zogenoemde SPARTA-systeem, een enzymcomplex dat infecties opspoort en tegenhoudt in bacteriën.

De Research Award 2022 van het Universiteitsfonds Wageningen (UFW) is uitgereikt aan Ernst-Jan Eggers, PhD-student bij het Laboratorium voor Plantenveredeling en onderzoeker bij Solynta. Hij won de prijs voor zijn onderzoek naar het Sli-gen bij de veredeling van diploïde aardappel, een gen dat verantwoordelijk is voor de mogelijkheid van de plant om zichzelf te bestuiven. Zijn onderzoek werd in 2021 in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications met de titel: “Neofunctionalisation of the Sli gene leads to self-compatibility and facilitates precision breeding in potato”.

Dankzij Eggers is nu bekend hoe het Sli-gen in diploïde aardappels precies tot uiting komt. Door de aanwezigheid van het Sli-gen in diploïde aardappels kan een plantenveredelaar door herhaalde zelfbestuivingen een inteeltlijn maken en kan deze kruisen met andere inteeltlijnen die andere goede eigenschappen hebben. Hierdoor ontstaat een hybride ras, dat bijvoorbeeld resistent is tegen droogte of bepaalde ziekten, of dat een hoge voedingswaarde bevat. Zo’n hybride ras kan dan op de markt gebracht worden in één van de vele aardappelteeltgebieden in de wereld.

De prijsuitreiking vond plaats tijdens het symposium voorafgaand aan de 104^e Dies Natalis van Wageningen University & Research (WUR) op 9 maart. Voorzitter van de jury Rumyana Karlova, assistant professor bij het Laboratorium voor Plant Fysiologie, reikte de prijs uit.

De Research Award 2021 van het Universiteitsfonds Wageningen is tijdens de 103e Dies Natalis uitgereikt aan dr. Irene Sánchez-Andrea, assistent-professor bij het Laboratorium van Microbiologie aan Wageningen University & Research (WUR). Ze won de prijs voor haar onderzoek naar een nieuw mechanisme (pathway) in microben dat CO2 vastlegt. Zij publiceerde daarover in 2020 in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.

Door een driejarige samenwerking met UC Berkeley en het Max Planck Institute is het Sánchez-Andrea gelukt om een 7^e mechanisme, of pathway, voor CO₂-fixatie aan te tonen. Wereldwijd waren slechts 6 pathways bekend die CO₂ vastleggen in planten en micro-organismen. Sinds de jaren tachtig hebben diverse onderzoeksgroepen geprobeerd aan te tonen dat er een 7^epathway bestond, zonder succes.

De Research Award 2020 van het Universiteitsfonds Wageningen (UFW) gaat naar dr. Jorge C. Navarro-Muñoz, voormalig postdoc-onderzoeker aan Wageningen University & Research (WUR).

Zijn artikel, waaraan verschillende promovendi en masterstudenten van de Wageningse Bioinformatics Group hebben bijgedragen, is gepubliceerd in NatureChemical Biology en haalde zelfs de cover van het tijdschrift in januari 2020. Dr. Marnix Medema, die de kandidaat nomineerde en tevens co-auteur is van het artikel, nam de prijs voor Jorge in ontvangst.

In het onderzoek hebben verschillende studenten en onderzoekers van de leerstoelgroep Bioinformatica van WUR een manier gevonden waarop wetenschappers vanaf nu veel sneller naar nieuwe antibiotica kunnen zoeken. Daarbij maken zij gebruik van BiG-SCAPE, een open-source computerprogramma dat door Jorge Navarro-Muñoz is ontwikkeld. Hiermee is biosynthetische diversiteit op grote schaal te onderzoeken, doordat duizenden genomen tegelijk, in plaats van een enkel genoom van een antibiotica-producerend organisme, geanalyseerd en in kaart gebracht kan worden. Zo speelde de nieuw ontwikkelde methodologie een rol bij de ontdekking van een microbieel gencluster dat essentieel is bij het onderdrukken van plantpathogenen. Kennis van de diversiteit aan chemische structuren is essentieel voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld geneesmiddelen tegen kanker, en om te begrijpen hoe micro-organismen en planten interacties aangaan met hun omgeving. De nieuw ontwikkelde software is daarvoor snel, nauwkeurig en breed toepasbaar.

De Onderzoeksprijs 2019 van het University Fund Wageningen (UFW) gaat naar Sumanth K. Mutte, MSc en Dr. Hirotaka Kato, beide wetenschappers aan de Leerstoelgroep Biochemie van Wageningen University & Research, onder leiding van Prof. Dolf Weijers. In hun gezamenlijke artikel, gepubliceerd in eLife, onderzoeken de wetenschappers een nieuw onderzoeksterrein binnen de plantbiologie: evolutionaire biochemie. Beide wetenschappers ontvingen een certificaat, een replica van het beeld 'De Wageningse Boom' en samen een geldbedrag van €2.500,-.

Voor hun onderzoek in het Biochemielab van Wageningen University & Research werkten Sumanth Mutte en Hirotaka Kato samen als twee specialisten met verschillende expertises. Terwijl Sumanth Mutte gebruikmaakte van zijn expertise in de bio-informatica, voerde Hirotaka Kato het onderzoek uit als experimenteel bioloog. ‘Zeer effectief en innovatief’, aldus de jury. Sumanth ontwierp in zijn eentje een slimme bio-informaticastrategie om reactieproteïnen van het planthormoon auxine uit meer dan duizend plantensoorten te identificeren, waaronder veel algen en vroege landplanten. Zo lukte het hem om de ‘geboorteplaats‘ van auxinereacties in de vroegste landplanten te identificeren, meer dan 450 miljoen jaar geleden, en kon hij de stappen in de evolutie die het systeem complex maakten reconstrueren.

De Research Award 2018 van het Universiteitsfonds Wageningen (UFW) is toegekend aan Carolina Levis en haar Amazone onderzoek.

De Onderzoeksprijs 2018 van het University Fund Wageningen (UFW) gaat naar Carolina Levis, onderzoeker bij Bosecologie en Bosbeheer van Wageningen University & Research. Zij ontvangt de prijs voor het leiden van een interdisciplinair onderzoeksteam van archeologen en ecologen die leidde tot een toonaangevende Science-publicatie. Carolina Levis ontving een certificaat, een replica van het beeld ‘De Wageningse Boom’ en een geldprijs van €2500 tijdens het symposium ‘What is Life’ van het 100 years WUR-jubileumprogramma op 12 maart.

Het onderzoeksteam van Carolina Levis toonde aan dat in het Amazonebekken boomsoorten die de inheemse bevolking al vóór de komst van Columbus benutte, een herkenbare rol spelen in de samenstelling van het hedendaagse bos. Dit is een onderwerp van hevig debat. Het team legde archeologische gegevens van bewoning in het Amazonegebied op de data van de verspreiding van 85 boomsoorten, die in het pre-Columbiaanse tijdperk reeds gedomesticeerd waren. Zij toonden aan dat gedomesticeerde boomsoorten vijf keer meer oververtegenwoordigd zijn dan niet door de mens geselecteerde soorten. Nabij archeologische nederzettingen komen deze oude kweekvormen meer voor dan ver van deze sites. De onderzoeker concluderen dat de structuur van het ‘ongerepte’ Amazonewoud voor een deel een lange invloed kent van menselijke bewoning.

Het team van Carolina Levis publiceerde de bevindingen in het gezaghebbende tijdschrift Science (2017). Daar is zij eerste auteur van het artikel met meer dan 150 co-auteurs.

De Research Award 2017 van het Universiteitsfonds Wageningen (UFW) is toegekend aan de voedingswetenschapper dr. Martin N. Mwangi.

De prijs is hem uitgereikt tijdens de viering van de 99e verjaardag van Wageningen University & Research (WUR) op 9 maart 2017. Hij kreeg de prijs voor zijn opzienbarende wetenschappelijke publicatie over het verrijken met ijzer van maaltijden voor zwangere Keniaanse vrouwen, dat leidt tot een hoger geboortegewicht van het kind en zo tot een betere start van het jonge leven. Martin Mwangi ontving prijzenbedrag van € 2500 en een kleine replica van het beeld ‘De Wageningse Boom’.

Martin N. Mwangi (1980) voerde zijn baanbrekende onderzoek uit bij de Leerstoelgroep Celbiologie en Immunologie van Wageningen University & Research. In zijn winnende artikel, gepubliceerd in 2015 in Journal of the American Medical Association (JAMA), gaat hij in op zijn oorspronkelijke onderzoek om te bezien of ijzertoediening invloed heeft op het infectierisico door de Plasmodium-parasiet, de veroorzaker van malaria. Daarin vond hij geen effect. Maar wel een interessant bijeffect. Het geboortegewicht van kinderen van moeders die ijzer kregen toegediend blijkt beduidend hoger, namelijk 150 gram (3200 versus 3050 gram voor moeders die placebo kregen). Aan het onderzoek deden 470 zwangere vrouwen mee.

Mwangi toonde ook aan dat toediening van ijzer via het voedsel aan de zwangere vrouw leidt tot een verhoogde opslag van ijzer bij de foetus waardoor het kind na de geboorte een betere start maakt en ijzertekorten pas later optreden. IJzertekorten veroorzaken onder meer bloedarmoede. Tijdens de zwangerschap kan dat een ernstig gezondheidsprobleem worden. Bloedarmoede tijdens de zwangerschap komt in 80 % van alle landen in de wereld voor, in Afrika treft het 57 % van de zwangere vrouwen. De onderzoeksresultaten reiken verder dan de Keniaanse situatie. Wereldwijd worden jaarlijks 20 miljoen kinderen geboren waarbij het geboortegewicht laag is. IJzertoediening kan op meerdere plaatsen een optie zijn om het geboortegewicht te verhogen.

Mwangi studeerde in Kenia cum laude af aan de Maseno University. In 2009 ontving hij zijn Master-diploma Voeding en Gezondheid in Wageningen, waar hij in 2014 promoveerde. Hij is nu post-doc onderzoeker bij de afdeling Humane Voeding waar hij in samenwerking met het Laboratorium voor Entomologie onderzoek verricht naar de opname van ijzer en zink vanuit eetbare insecten als optie om het voedingspatroon van Keniaanse kinderen te verrijken.

Microbioloog Daan Swarts heeft de Onderzoeksprijs 2015, voor de beste wetenschappelijke publicatie van een Wageningse onderzoeker, ontvangen. De prijs bestaat uit een oorkonde, een beeld en een cheque van 2500 euro.

Daan Swarts MSc is als postdoc medewerker verbonden aan het Laboratorium voor Microbiologie van WUR. Hij krijgt de prijs voor zijn publicatie “DNA-guided DNA interference by a prokaryotic Argonaute” die vorig jaar verscheen in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature.

In dit artikel, waarvan hij eerste auteur is, doet hij verslag van de spectaculaire ontdekking van een afweersysteem bij micro-organismen die kunnen worden gezien als de evolutionaire voorlopers van het bekende RNA interference (RNAi) systeem van eukaryoten. Zijn onderzoek opent geheel nieuwe wegen naar gerichte aanpassing van DNA, van bacteriën en schimmels, tot plantaardige en humane cellen. Met zijn promotor, prof. John van der Oost heeft hij twee patenten op zijn naam staan voor deze vinding.

• Nature article: DNA-guided DNA interference by a prokaryotic Argonaute

De jury zegt vooral onder de indruk te zijn door de unieke vinding van Swarts en de mogelijke impact daarvan op het verdere genetisch en biotechnologisch onderzoek. Zij noemt de publicatie van Swarts c.s. een doorbraak. Het onderzoek kan leiden, aldus de jury, tot nieuwe kansen om erfelijke ziekten bij de mens te genezen. 

Veni-beurs 2018

In 2018 is Daan Swarts wederom beloond voor zijn kwaliteiten als onderzoeker. Met zijn onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe genetische tools uit het bacterieel immuunsysteem 'Argonaute' is hij één van de negen Wageningse winnaars. Klik hier voor meer informatie over het onderzoek en de Veni-beurs voor jonge onderzoekers.

Judicium Stan Brouns

The paper of Stan Brouns concerns nothing less than the discovery of a major immune system of bacteria; A major mechanism of these microbes to survive.

It is shown that microbes have a region in their genome that is composed of specific repetitive sequences and in between these repeats viral sequences did occur. This genetic information of the bacterium was used as small RNAs, containing these viral sequence and with a very specific length, did occur. This by itself was intriguing as it reminded of the RNA interference mechanism that had previously been discovered in eukaryotes. Important studies that had led to the Nobel Prize and an honoree doctorate at Wageningen University & Research for David Baulcomb. So you might say the studies in bacteria are just an extension of what we already knew from eukaryotes. However this is not the case. Especially the work of Stan Brouns revealed the fantastic biological beauty of the prokaryotic immune system. He identified the enzyme that could cleave out the small RNA containing the viral sequence and most importantly he showed that it is used in a defense against the virus. In other words he discovered that microbes create an immune system by integrating small fragments of the viral genome in a specific place , called CRISPS, in their own genome. This region now serves as a memory of previous attacks, like our own immune system, but it can also be transferred to the daughter cells.

So a  paper in which a beautiful biological system is discovered. A discovery with a high impact for applications (as is illustrated by the patent)  This by itself is a sufficient justification for the award. However to judge a paper it is good to ask the question ; and what is next? Is this a paper that paves the way for new research ? This paper has been and is a corner stone for a major expansion at an international level of the CRISPS research.

It is also worth mentioning how this research started just 2 years before this publication in 2006. As a post doc in John van de Oost’s group, it is Stan who takes the decision to initiate a new research line on CRISPS Showing a very good sense for area’s that can lead to major novel discoveries. It is sense for intriguing novel biology, combined with excellent experimental skills that led to the seminal publication. A publication that during the last couple of years has been shown to be the fundament of a major new research line.

Prijswinnaar

Wat is het belang van plant-metabolieten
Keurentjes heeft met zijn artikel een belangrijke rol vervuld in het meer inzichtelijk krijgen van mechanismen zoals die binnenin de plant werken. Planten zijn een primaire voedingsbron voor mensen, dieren en vele andere organismen op deze aarde. Naast voedingsstoffen die ons energie geven, maken planten ook een grote diversiteit aan andere inhoudsstoffen ook wel secundaire metabolieten genoemd. Dit zijn vaak complexe moleculen waarvan meestal nog slecht begrepen wordt wat ze doen en waarom planten ze maken. Van sommigen van deze inhoudsstoffen weten we wel iets. Bijvoorbeeld dat ze bij consumptie een belangrijk positief of negatief effect hebben. Zo komen flavonoiden voor in groente en fruit en zorgen bijvoorbeeld voor de variatie in kleur (van geel en rood tot paars). Een deel van de flavonoiden werkt als anti-oxidant en zou zo de schade aan cellen kunnen verminderen waardoor deze minder snel verouderen en mogelijk kanker en hart-en vaatziekten worden tegengegaan. Een ander voorbeeld is taxol, de giftige stof in taxus bomen dat bij goed gebruik een belangrijk geneesmiddel is omdat het bij verschillende tumoren met groot succes in chemotherapie gebruikt kan worden. Zeer veel andere secundaire metabolieten hebben een belangrijke geneeskrachtige werking en staan aan de basis van de traditionele Chinese geneeskunde. Complexe secundaire metabolieten zoals taxol kunnen niet of met grote moeite chemisch gesynthetiseerd worden en de productie ervan blijft dan ook afhankelijk van planten. Planten zijn dus een uitstekende fabriek om dit soort waardevolle maar complexe moleculen te maken.

Eervolle vermelding

Nationaal en internationaal belang van waterzuivering
Rozendal heeft gewerkt aan de technologie voor een derde generatie van afvalwaterzuivering installaties. Mede door de inzet van de afdeling Milieutechnologie van Wageningen University & Research zijn in de laatste decennia nieuwe vormen van afvalwaterzuivering tot stand gekomen. Waterzuivering is van groot nationaal en internationaal belang. De eerste generatie afvalwaterzuivering maakte gebruik van zuurstof, leverde schoon water maar ook veel actief slib als bijproduct op. De tweede generatie afvalwaterzuivering, met name bekend geworden door Gatze Lettinga en medewerkers, werkte op het principe van anaerobe waterzuivering waarbij schoon water en veel minder actief slib dan met de eerste generatie afvalwaterzuivering werd verkregen. Rozendals onderzoek heeft een aanzet tot de derde generatie afvalwaterzuiveringsinstallaties gegeven. Bij deze derde
generatie afvalwaterzuivering wordt niet alleen schoon water geproduceerd maar ook is er bijna geen actief slib meer en, misschien wel het meest belangrijke, deze installatie kan bijdragen aan de te ontwikkelen waterstofeconomie. Verkennende studies laten zien dat tot 20% (!) van de Nederlandse energiebehoefte gedekt kan worden met deze nieuwe technologie. Belangrijk voordeel hierbij is dat er geen concurrentie is met voedselproductie zoals bij andere biobrandstoffen (biodiesel, bioethanol) vaak wel het geval is. De derde generatie afvalwaterzuivering heeft de grote potentie om zich te ontwikkelen tot een duurzame waterstof bron, zonder milieu belastende bijwerkingen.

Het onderzoek van Rozendal is ingebed in het Technologische Top Instituut Water, waar met name Wageningen University & Research en de Technische Universiteit Twente en recent ook de Technische Universiteit Delft samenwerken met vele bedrijven voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën op het gebied van duurzaam water.

Prijswinnaars vanaf 1959