Blog: Expeditieplan Antarctica gewijzigd: Polarstern gaat terug naar het dok

Foto: Twee Adélie Pinguins inspecteren het ICEFLUX team dat op het vaste ijs aan het werk is ice (van links af: André, Julia, Fokje, Giulia, Bram)

Ons vorige blog van 2 januari eindigde bij het overpompen van diesel voor station Neumayer naar brandstofcontainers boven op de hoge ijsshelf. Plus de opmerking dat verdere gebeurtenissen ‘ijs en weder dienende’ moesten worden afgewacht. Op dat moment leek het wat voorbarig om uit te wijden over een technisch probleem met één van de twee schroeven van Polarstern, omdat we hoopten dat dat kon worden opgelost.

Probleem met de bakboord-schroef

Tussen kerst en nieuwjaar, tijdens onze pogingen het vaste ijs naar de shelf te breken, ontstond een technisch probleem met de bakboordschroef van het schip. Polarstern regelt voor- of achteruit varen en stuwkracht door de stand van de schroefbladen te veranderen. Bij de linker schroef bleven de bladen op een gegeven moment muurvast zitten in de achteruitstand. Met alle mogelijke inzet is geprobeerd het defect te herstellen, maar uiteindelijk is dat niet mogelijk gebleken. Het is wel gelukt de schroefbladen terug te schuiven naar de vooruit-stand, maar daarin zijn ze vastgezet en kunnen niet meer bewogen worden. Het goede nieuws is daarmee dat in open water met twee schroeven op constante snelheid vooruit varen geen probleem is. Maar het schip kan slechter manoeuvreren, en nauwelijks achteruit, allebei heel belangrijke functies voor een ijsbreker in zwaar zeeijs.

Reparatie in dok onvermijdelijk

Voor echte reparatie moet Polarstern in het droogdok, en dat bleek in “nabij gelegen” havens in Afrika of Zuid-Amerika niet snel genoeg mogelijk. Uiteindelijk is daarom besloten dat we na de bevoorrading van Neumayer het plan opgeven om diep het ijs in te gaan en in Zuid-Amerika te eindigen. We zullen nu via een relatief ijsvrije route terug naar Kaapstad stomen. Daar worden wij afgezet en Polarstern vaart door naar Bremerhaven om daar het dok in te gaan voor reparatie.

Brandstof lossen

Maar eerst moet de brandstof voor Neumayer nog worden gelost. De weersomstandigheden werken echter niet mee. Niet dat het echt stormt, maar al dagen waait het te hard. Op de ijsshelf betekent dat permanent stuifsneeuw die het werken voor de mensen van Neumayer en helicoptervluchten te moeilijk maakt. En de wind is noord tot oost, en drijft zeeijs naar de kust waardoor het lastig is voor de manke Polarstern om zijn positie te houden. De lagedrukgebieden die dit veroorzaken, lijken zich vrijwel bewegingsloos ten noorden van ons gevestigd te hebben. Het is dus afwachten wanneer de laatste diesel kan worden gelost.

Halve expeditie

Uiteraard betekent dit dat veel van het geplande onderzoek in de zware zeeijs gebieden van de Weddell Zee niet meer mogelijk is. Op weg naar Kaapstad proberen we nog wel om een aantal onderzoekstations te maken in situaties met weinig of geen zeeijs. Maar ook de daarvoor resterende tijd wordt steeds korter. Het streven is dat we begin februari in Kaapstad zijn. Die datum verschilt nauwelijks van ons oorspronkelijk reisplan. Wij verliezen aan onderzoektijd misschien een halve expeditie, maar de volgende ploeg die vanuit Punta Arenas in Chili voor geologisch onderzoek zou uitvaren, kan dus thuis blijven. Wij mogen onszelf nog gelukkig prijzen!

De tijd goed besteden  

Ondertussen zijn wij en onze helpers thuis druk met het afzeggen en omboeken van vluchten en hotels e.d. We besteden onze wachttijd natuurlijk zo goed mogelijk. Er is een aantal ijsstations ingevoegd op het vaste ijs en er is een extra trawl gemaakt met het RMT visnet. Aan boord werkt de een aan het uitsorteren van eerder genomen samples, en de ander aan het uitwerken van de gegevens. Michiel heeft twee extra windschermen rond onze vogelobservatiekisten gemaakt die onze hokjes nog beter beschermd maken tegen schuin invallende wind.

Zo is bijna iedereen toch gewoon druk. En er is wat meer tijd voor fotografie. Ik kan me helemaal uitleven op mijn levenslange verslaving aan de stormvogels uit de poolgebieden. Met de moderne fotoapparatuur kun je plaatjes schieten waar je in het verleden slechts van kon dromen. Dit invullen van de wachttijd in Antarctica bevestigt maar weer eens de wereldwijde geldigheid van de Cruyffiaanse wijsheid ‘Ieder nadeel heb z’n voordeel’.

Jan Andries van Franeker, 7 januari 2015

Neumayer Shelfijsrand; 70°31’Zuid – 08°50’West; Luchttemperatuur -4°C