Ontwerpwedstrijd

Ontwerpwedstrijd 2025/26
In het kort- Thema: NL2120
- Deadline inleveren ontwerp: Ma 9 maart 2026 - 13:00u
- Ontwerpwedstrijd finale: Wo 1 april 2026
Basisschoolleerlingen uit groep 5 tot en met 8, uit het hele land, kunnen jaarlijks meedoen aan de ontwerpwedstrijd van Wetenschapsknooppunt Wageningen University. Ontdekken, onderzoeken en ontwerpen maar!
Deelnemende groepjes werken aan een toekomstvisie rond een maatschappelijke of wetenschappelijke uitdaging. Daarbij staat samenwerken, creatief denken en onderzoekend leren centraal. Het proces van ontdekken, onderzoeken en ontwerpen wordt afgesloten met het maken van een maquette en een presentatie van hun idee.
De vijf groepjes met de meest vernieuwende of beste ontwerpen worden uitgenodigd voor een feestelijke finale op de campus van Wageningen University & Research. Daar presenteren zij hun ontwerp aan een jury van experts én een enthousiast publiek.
Hoe werkt het?
- Elk jaar wordt een nieuwe ontwerpvraag en een actueel thema bekendgemaakt.
- Leerlingen werken in groepjes aan hun eigen ontwerp.
- Deelnemende scholen sturen hun beste ontwerp in.
- De beste ontwerpen worden geselecteerd voor de finale op de Wageningse campus.
Thema & ontwerpvraag
Elk jaar staat er een ander thema centraal. Denk aan onderwerpen zoals duurzame energie, biodiversiteit, klimaat, voedsel of de leefomgeving. De ontwerpvraag daagt leerlingen uit om op een creatieve en oplossingsgerichte manier met dit thema aan de slag te gaan.
De ontwerpvraag voor dit jaar luidt:
Bedenk en maak iets (bijvoorbeeld een spel, maquette, website, filmpje, of ander creatief ontwerp) waarmee je laat zien hoe je in jouw/jullie omgeving op een nieuwe of andere manier kunt samenwerken met de natuur, en hoe dit kan bijdragen aan een groene en positieve toekomst!
In 2026 bestaat de vakjury uit WUR-wetenschappers
“En namens het Wetenschapsknooppunt”
- Hilco van Stuyvenberg
- Didacticus en lerarenopleider (CHE)
Prijspakket
Er zijn ieder jaar prijzen te winnen voor de beste groepjes. Meestal een mix van educatieve leermaterialen en iets lekkers.
Aan de slag... ook vanuit huis
Je kunt de onderzoekend- en ontwerpend leren cyclus gebruiken om met de leerlingen tot een ontwerp te komen. Gebruik hierbij ook de voorbeeldplanning en de web-app TOOL. Met TOOL kunnen leerlingen zelfstandig hun onderzoek starten!
Benieuwd hoe zo'n finale er uitziet?
Woensdag was het zover: de grote finale van de ontwerpwedstrijd! De vijf groepjes met de beste ontwerpen mochten als finalisten hun ontwerp presenteren over de Noordzee. De leerlingen stroomden langzaam binnen om hun maquette vast in de zaal te plaatsen. Een jongen zag het aantal stoelen in de zaal en riep enthousiast: “WOOOOOW, deze zaal heeft al 120 plekken. We hebben echt geluk dat de muur dicht is, anders waren het er nog meer!!”. Ondertussen maakten sommige kinderen van de gelegenheid gebruik om alvast te ervaren hoe het is om straks op het podium te staan.
Met hun presentatie bewezen ze hoe belangrijk kritisch denken en rekenvaardigheden zijn voor innovatie.Na een introductie door Ellen van Seben namens het Wetenschapsknooppunt Wageningen, kon de wedstrijd beginnen. De jury bestond dit jaar uit Ingeborg Mulder (docent Aquacultuur & Visserij), Esther Nijkamp-Schaars (docent Aquacultuur & Visserij) en Hilco van Stuyvenberg. Hieronder worden de groepjes benoemd in volgorde van presenteren, de eindstand staat onderaan het artikel.
Petrus Immensschool (Middelburg) – Noardsee
Nienke, Hanna, Ralph, Milow en Tabitha
De leerlingen namen het publiek direct mee in hun verhaal. “Doe je ogen dicht en stel je voor dat je een vis in de Noordzee bent. Je voelt de rust, je hoort wat bubbeltjes. Hé wat is dat, huh?”. Plotseling ben je gevangen in een net! Dit beeldende begin maakte diepe indruk op de jury.
Hun ontwerp draaide om windmolenparken waar omheen gevist mag worden op schelpdieren. Daarnaast hadden ze ook een speciale natuurgebieden ingericht, waar boten en vissers juist niet mogen komen, zodat de dieren er ongestoord kunnen leven. Op de maquette waren de gebieden duidelijk aangegeven met felgekleurde boeien. Bovendien voorzagen ze alle schepen van zonnepanelen om ze volledig zelfvoorzienend te maken.
De jury prees hun creativiteit en enthousiasme en zag hoezeer deze groep begaan was met de toekomst van de Noordzee.
De School met de Bijbel (Wekerom) - Het grote plan voor de Noordzee
Debora, Naomi, Yarnick, Quinn en Jasper
Daarna was het de beurt aan De School met de Bijbel. De leerkracht gaf vooraf al aan trots te zijn op deze groep en bewonderde hoe goed ze de taken hadden verdeeld. Dat ze een goed geolied team waren kwam al snel naar voren. Ze gaven aan dat ze tijdens het proces even in een leerkuil zaten, zo was ook de maquette op de juiste manier schalen lastiger dan gedacht. Maar ze hebben de stroming getrotseerd en zijn doorgegaan.
De jury vroeg hoe ze door die moeilijke fase heen waren gekomen. “We wilden dit heel graag! Als we toen gestopt waren stonden we nu niet in de finale. Dus we hebben nu geleerd dat doorzetten écht loont.” Dat leverde een daverend applaus op vanuit de zaal, waar achterin zelfs spandoeken werden vastgehouden door klasgenoten om hun team aan te moedigen.
Airborneschool (Renkum) - Noordzee als bron van leven en energie
Rosalin, Ymke, Lisa, Sam en Matteo
De leerlingen van de Airborneschool kozen voor een andere strategie waarbij alles op een plek gecentreerd wordt, zodat er minder energiekabels en materialen nodig zijn. Hierdoor wordt de impact op de zee beperkt.
De presentatie was sterk. Toen een groepsgenootje even vastliep sprongen de anderen meteen bij om hem te helpen. Ook inhoudelijk was het een sterke presentatie, ik moest zelf even opzoeken wat het betekende toen ze gingen praten over “NADES” (Natural Deep Eutectic Solvent). Ze hadden het over NADES-plastic magneten. Dit zijn milieuvriendelijke buizen waar plasticdeeltjes aan blijven plakken, terwijl vissen en andere dieren er ongehinderd doorheen kunnen zwemmen.
Ook gaven ze aan dat de Noordzee niet zo diep is, waardoor er meer mogelijkheden zijn voor duurzame oplossingen.
Leeuwarder Schoolvereniging (Leeuwarden) – 3-in-1 windmolen
Thomas, Teije, Maarten, Diem My, Ravi en Raf
Dit zestal reisde helemaal uit het hoge noorden af naar Wageningen en moest daarvoor zelfs een voetbaltoernooi laten schieten, maar zoals ze zelf zeiden: "De Noordzee verdient prioriteit!".
Hun ontwerp: een 3-in-1 windmolen, die niet alleen windenergie opwekt, maar ook oesterkooien en algenvelden bevat. De oesters trekken vissen aan, de algen bieden een schuilplek, naar eigen zeggen een kraamkamer voor het onderwaterleven. De zonnepanelen op de molens bewegen mee met het getij van eb en vloed, wat ook weer energie opwekt.
De leerlingen hadden zelfs bedrijven benaderd om hun idee te testen op haalbaarheid. De meeste bedrijven reageerden helaas niet, maar de aanhouder wint, want uiteindelijk kregen ze te horen: “Dit plan kan echt werken”. Goed nieuws!
De Wegwijzer (Kesteren) - Een schip voor een betere Noordzee
Gerson, Joas, Jula, Laurens, Levi en Rosah
De leerlingen van De Wegwijzer kwamen met een ambitieus plan: een schip dat zelf duurzame energie opwekt met windmolens en zonnepanelen.
Het oorspronkelijke idee was een vliegdekschip, maar met een prijskaartje van enkele miljarden euro's bleek dat niet haalbaar. Uiteindelijk kozen ze na een uitgebreide kostenberekening voor een containtschip. Ook prijzig, want ze kwamen uit op een bedrag van €3.107.000 voor het schip inclusief windmolen, maar: “Alles voor een groene Noordzee!”.
Hun goed onderbouwde presentatie bewezen ze hoe belangrijk kritisch denken en rekenvaardigheden zijn voor innovatie.
De eindstand
Uiteindelijk zijn alle finalisten winnaars, want het is al heel erg knap dat ze bij de vijf beste groepjes behoorden. Maar de Ontwerpwedstrijd blijft een wedstrijd.
Jurybeoordeling
Na een lang en spannend overleg kwamen Ingeborg Mulder, Esther Nijkamp-Schaars en Hilco van Stuyvenberg tot de volgende eindstand:
- 3-in-1 windmolen (Leeuwarder Schoolvereniging)
- Noardsee (Petrus Immensschool)
- Noordzee als bron van leven (Airborneschool)
- Een schip voor een betere Noordzee (De Wegwijzer)
- Het grote plan voor de Noordzee (De School met de Bijbel)
Publieksprijs
We vragen de deelnemers niet alleen om te presenteren, maar ook om zelf hun stem uit te brengen op welk groepje ze zelf het beste vonden. De deelnemers mochten niet op hun eigen groepje stemmen. Het was spannend, maar uiteindelijk ging de Petrus Immensschool met de publieksprijs aan de haal.
"We hebben een probleem, we sterven uit!". Met deze woorden opende de Micadogroep van de Eben-Haëzerschool in Bennekom gisteren hun presentatie. De kinderen gebruikten handpoppen van wespen, vlinders en bloemen om direct de aandacht te grijpen. De handpoppen vroegen de leerlingen van de Micadogroep om een oplossing te bedenken om de biodiversiteit te redden, waarna ze hun winnende plan presenteerden om binnen 5 jaar biodiversiteit de nieuwe realiteit te maken.
Dit was slechts een van de vijf groepjes die naar de Wageningse campus waren gekomen om hun ontwerp te presenteren over het thema “Help de biodiversiteit rond je school”. In totaal waren er 28 aanmeldingen voor de jaarlijkse ontwerpwedstrijd van het Wetenschapsknooppunt Wageningen, waarbij de vijf beste ontwerpen waren uitgenodigd voor de finale met een vakjury. Het was een geslaagde dag, met een leuke sfeer en veel leerzame momenten.
Wat is de nieuwe realiteit?
De nieuwe realiteit omvat een overvloed aan diverse planten, struiken en bomen die voedsel en onderdak bieden aan vogels, insecten, knaagdieren, reptielen en micro-organismen. Ook water is er overvloedig aanwezig, waardoor een levendige watergemeenschap ontstaat. De komst van een tiny forest zorgt voor talloze schuilplaatsen zonder menselijke verstoring. Verder komen er bijenkasten, zwaluwnesten, insectenhotels, egelhuisjes en andere voorzieningen voor een gastvrije omgeving voor dieren. Een groen schoolplein moet minder tegels hebben, aangevuld met heuvels, bomen en struiken, creëert een natuurlijke habitat. Er is een plan opgesteld om kinderen van de school en mensen uit de buurt te betrekken bij het aanplanten en onderhouden van het groen.Binnen één jaar zijn er al veel bloeiende bloemen te zien en zijn er meer vogels, egels en muizen. De vijvers bieden huis aan kikkers, padden en kleine waterbeestjes. Na vijf jaar gedijt de groenstrook vol leven, met libellen, hagedissen en broedende zwaluwen. Buurtbewoners omarmen de natuurlijke omgeving, terwijl kinderen leren om er zorgvuldig mee om te gaan. Niemand heeft meer een tuin vol tegels.
Jury
Bij de Kinderuniversiteit in oktober 2023 hebben kinderen al kennis kunnen maken met wetenschappers Casper Quist en Mieke de Wit. Daar hebben zij hun kennis over biodiversiteit gedeeld. Samen hebben zij als jury bij de Ontwerpwedstrijd gekeken naar het inhoudelijke deel van de ontwerpen. Daarnaast zat Hilco van Stuyvenberg in de jury, opleidingsdocent Leraar Basisonderwijs Christelijke Hogeschool Ede en werkzaam bij het Wetenschapsknooppunt.
De jury was onder de indruk van de presentaties en hoeveel onderzoek de leerlingen gedaan hebben. De niveau van de ontwerpen was hoog. Het was daarom ook een flinke klus voor de jury om de winnaar te kiezen. Bovendien kreeg de jury dit jaar ook vragen van de leerlingen teruggekaatst. Zo had één groepje foto's gemaakt van de monocultuur en tegelijkertijd de hoeveelheid aan klinkers op de Wageningse campus. Dat moet toch beter kunnen?
De finalisten
- De Springplank uit Rhenen met ‘Maak de Groeneweg groener’
- Bovenschoolse plusgroep SWV IJmond uit Castricum met het ‘Biodiversiteitskastje’
- De Wegwijzer uit Berkenwoude met de ‘Perkouwse Jungle'
- Eben-Haëzerschool uit Bennekom met 'Biodiversiteit, de nieuwe realiteit'
- Ericaschool uit Rhenen met ‘De LLAT-tuin’
Eerste plaats & publieksprijs
Leerlingen Talitha, Thomas, Joël, Liv, Rosa en Karlijn van de Eben-Haëzerschool (Bennekom) hebben zowel de eerste plaats als de publieksprijs binnen weten te halen met hun nieuwe realiteit. Zie bovenstaande tekst voor meer informatie over dit imposante en goed uitgedachte ontwerp.
Tweede plaats
Freya, Loïs, Tim, David en Justin, van de Springplank (Rhenen), hebben de tweede plaats weten te behalen met hun ontwerp over "Maak de Groeneweg groener". Een sterke presentatie over het vergroenen en versterken van de biodiversiteit binnen de schoolregio en reflectie op vragen die opkwamen. "Waarom gooien mensen hun troep weg in de natuur? Er is eigenlijk geen goed antwoord op, maar doe dat gewoon niet! We moeten zuinig zijn op deze mooie wereld."Ze gaven aan dat ze door dit project hebben geleerd dat biodiversiteit heeeel belangrijk is!
Derde plaats
Janek, Sonja, July, Lennart, Daphne en Emma van plusgroep SWV IJmond (Castricum) hebben hard gewerkt aan hun maquette en ontwerp wat resulteerde in het Biodiversiteitskastje. Ze opende hun presentatie met drie video's over wat ze willen veranderen en hoe ze dit gaan regelen. Ze hadden heel goed nagedacht over welke planten welke dieren/insecten aantrekken en waar dit kan groeien. Zelfs de eikenprocessierups is welkom en wordt aangemoedigd door het planten van eiken. Een sterk ontwerp wat ze de derde plek heeft opgeleverd!
Resource was ook aanwezig en heeft een verslag over deze dag geschreven!
Lees hier een verslag van Resource over de Ontwerpwedstrijd in 2024.
Tot slot: privacy
De inzendingen die een prijs winnen, worden gepubliceerd op onze website. Bij ieder gepubliceerd idee zijn de naam en plaats van de school en de klas zichtbaar. De winnende scholen gaan akkoord met publicatie van het idee, klas- en naamsvermelding en vermelding van de plaats van de school in uitingen van het Wetenschapsknooppunt. Dit gebeurt door vermelding op onze website en via persberichtgeving.
Heb je een vraag?
Heb je een vraag over de ontwerpwedstrijd? Stel het hier:
Wetenschapsknooppunt
1. Een ontwerpgroepje bestaat uit minimaal 4 leerlingen tot maximaal 6 leerlingen. Per klas kan maximaal één ontwerp worden ingezonden en per school twee. Heeft een klas of school meer ontwerpen, dan kiezen zijzelf de beste uit voor inzending.
1a. Je kunt dus met een hele klas bezig zijn aan het thema van de Ontwerpwedstrijd, maar je vormt groepjes van 4 tot 6 leerlingen. Binnen je klas kies je dan het beste ontwerp en dit groepje mag dan (als ze bij de beste 5 behoren) naar de finale. Het is niet toegestaan een ontwerp in te leveren waar met de hele klas aan is gewerkt.
2. Voordat je het ontwerp instuurt, moet je je aanmelden via de button op de website, zodat wij alle gegevens compleet hebben.
3. De uiterste inleverdatum van het ontwerp is maandag 9 maart 2026 om 13:00 uur.
4. Je kunt inzendingen alleen digitaal indienen via het e-mailadres wetenschapsknooppunt@wur.nl. Bekijk op de hoofdpagina van de ontwerpwedstrijd een voorbeeld van een hoofdstukindeling. Geef in een Word-document een beschrijving van de ontwerpstappen, het plan van aanpak en het resultaat (inleiding en conclusie met foto’s en filmpjes van het ontwerp). Je kunt ook de webapp Toolapp.nl gebruiken.
4a. Stuur de inzending rechtstreeks als bijlage mee in de e-mail. Let op: wij kunnen geen bestanden openen via deeldiensten zoals OneDrive of WeTransfer. Is je bestand te groot om te mailen? Neem dan contact met ons op, dan zoeken we samen naar een oplossing."
5. Inzendingen die op maandag 9 maart 2026 na 13:00 uur binnen komen worden niet meegenomen in de selectie.
6. De vijf finalisten worden in de week voorafgaande aan de finale per e-mail bekend gemaakt aan alle inzenders. Het bericht wordt gestuurd naar het e-mailadres dat op het inschrijfformulier is opgegeven. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd.
7. Vijf ontwerpgroepen met de beste en meest vernieuwende ontwerpen worden uitgenodigd voor de finale op de Campus van Wageningen University. Daar presenteren en verdedigen zij hun ontwerp tegenover een jury van deskundigen. Alle groepen ontvangen feedback. De genomineerde groepen hebben dan nog tijd om de feedback te verwerken.
8. De finale is op woensdagmiddag 1 april 2026. De presentatie van het ontwerp wordt bij de finale gepresenteerd door de ontwerpgroep (4 tot 6 kinderen). Tevens geeft de begeleider/leerkracht een korte pitch. Klasgenoten (in de leeftijd 8 t/m 12) en ouders zijn welkom bij de finale, zij kunnen zich hiervoor t.z.t. aanmelden.
9. Wanneer je hebt deelgenomen aan de ontwerpwedstrijd, maar geen finalist bent, ben je welkom op woensdagmiddag 1 april bij de finale. Je maakt dan onderdeel uit van de publieksjury. Ook dan geldt dat je met maximaal 6 kinderen en 1 begeleider per inzending mag komen. Zet 1 april 2026 dus altijd vast in de agenda als je als ontwerpgroep meedoet en sowieso aanwezig wil zijn om van deze ontwerpprocessen te leren.
10. De jury van de ontwerpwedstrijd kiest de winnaars op basis van de volgende aspecten:
- Originaliteit: De keuze van het onderwerp, het resultaat en de aanpak.
- Compleetheid: Hoeveel variabelen zijn meegenomen? Meer aspecten leveren een hoger cijfer op.
- Werkwijze: Aanpak en onderzoeksmethode, bijvoorbeeld "onderzoekend leren".
- Resultaat: Kwaliteit van de nieuwe leefomgeving.
- Presentatie van de inzending: Lay-out van het Word-document en het ontwerp, zie voorwaarden op de website.
- Gebruik externe bronnen: Zijn de bronnen goed benut of letterlijk overgenomen?
- Uitvoerbaarheid: Is het idee realistisch en betaalbaar?
Vandaar dat een zo volledig mogelijk beschreven ontwerp slim is (zie document hoofdstukindeling).
11. De inzendingen die een prijs winnen, worden gepubliceerd op onze website. Bij ieder gepubliceerd idee zijn de naam en plaats van de school en de klas zichtbaar. De winnende scholen gaan akkoord met publicatie van het idee, klas- en naamsvermelding en vermelding van de plaats van de school in uitingen van het Wetenschapsknooppunt. Dit gebeurt door vermelding op onze website en via persberichtgeving.
12. Tijdens de finale zullen foto's gemaakt worden. Wanneer je aanwezig bent bij de finale ga je akkoord dat je in beeld komt. Beeldmateriaal wordt alleen voor communicatiedoeleinden behorend bij het Wetenschapsknooppunt Wageningen University gebruikt, zoals verslaggeving van dit evenement. Alles over de WUR en de privacywetgeving vind je hier.
13. De prijzen worden tijdens de finale uitgereikt aan de drie winnaars.
14. Het Wetenschapsknooppunt behoudt zich het recht voor, wanneer de deelnemer één van de actievoorwaarden heeft overtreden, onvolledige, onjuiste of misleidende informatie heeft opgegeven of op enigerwijze de regels heeft overtreden, de deelnemer uit te sluiten, op enig moment te diskwalificeren of te weigeren de prijs toe te kennen.
15. Het team Wetenschapsknooppunt behoudt zich het recht voor te allen tijde zonder opgaaf van reden de wedstrijd stop te zetten of te wijzigen.
16. Deelname aan de wedstrijd houdt acceptatie van de actievoorwaarden in. Betwisting van de voorwaarden in het reglement wordt niet in overweging genomen.