Mariene biotoxinen

Mariene biotoxinen in schelpdieren

Mariene biotoxinen worden door algen geproduceerd en kunnen ophopen in eetbare schelpdieren die de algen uit het water filteren, zoals mosselen en oesters. Consumptie van besmette schelpdieren kan leiden tot ernstige vergiftigingsverschijnselen zoals geheugenverlies, verlamming, braken en diarree. Om de voedselveiligheid van eetbare schelpdieren te borgen zijn Europese en Nederlandse richtlijnen opgesteld en worden de toxineconcentraties in schelpdieren uit de officiële productiegebieden regelmatig bepaald.

In Nederland geldt wetgeving voor de volgende toxinen:

• Domoizuur. Dit toxine veroorzaakt onder andere geheugenverlies (Amnesic Shellfish Poisoning, ASP).
• Saxitoxinen. De toxinen behorende tot de saxitoxinen veroorzaken onder andere verlammingsverschijnselen (Paralytic Shellfish Poisoning, PSP).
• Okadazuur en dinophysistoxinen, deze toxinen kunnen onder andere diarree veroorzaken (Diarrheic shellfish poisoning, DSP).
• Azaspiraciden die onder andere braken en diarree kunnen veroorzaken.
• Yessotoxinen die hartafwijkingen in muizen kunnen veroorzaken.
• Tetrodotoxine (TTX), dit toxine veroorzaakt onder andere verlammingsverschijnselen.

Voor TTX is Nederlandse wetgeving van kracht (Beleidsregel Warenwet TTX in levende tweekleppige weekdieren 2022), de andere toxines zijn op Europees niveau gereguleerd (Verordening (EG) Nr. 853/2004 - Bijlage III, Sectie VII, Hoofdstuk V).

Referentielaboratoria

In de Europese wetgeving staat beschreven aan welke eisen de methoden voor het meten van toxinen in schelpdieren moeten voldoen. De kwaliteit van deze analyses binnen de Europese Unie wordt geborgd door een netwerk van referentielaboratoria. Dit netwerk bestaat uit een Europees referentielaboratorium (EURL) dat in het Spaanse Vigo is gevestigd en uit NRL’s. WFSR is het Nederlandse en het Noord-Ierse NRL.

Chemische methosdes en celtesten

WFSR is expert in het analyseren van mariene biotoxinen in schelpdieren. We beschikken over de voorgeschreven chemische analysemethoden voor gereguleerde toxinen (Verordening (EU) 2019/627, Verordening (EG) Nr. 2021/1709) en daarnaast zijn we in staat om met verschillende chemische methoden en celtesten ook een brede groep niet-gereguleerde toxinen te bepalen.
Naast het borgen, ontwikkelen en valideren van testmethoden bestaan de taken van het NRL onder andere uit het geven van adviezen aan de bevoegde autoriteit, het borgen van andere laboratoria die analyses uitvoeren op officiële monsters en deelname aan panels van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (European Food Safety Authority / EFSA), Codex Alimentarius Commissie (CODEX) en Europees Comité voor Normalisatie (The European Committee for Standardization/CEN).