Nieuws
Maak werken in primair proces glastuinbouwbedrijf aantrekkelijker
Complexe handelingen in het primaire proces op het glastuinbouwbedrijf zullen ook in de komende decennia veel arbeid vragen. Robots kunnen in de toekomst kortcyclische handelingen overnemen maar naar verwachting duurt het nog zeker minimaal 15 jaar voor de sector volledig is gemechaniseerd. Mens en machine komen meer en meer in lijn staan. Het gevolg is dat het werk dat overblijft voor de werknemers, veelal het complexere en inzichtmatige werk, onder grotere tijdsdruk moet worden uitgevoerd. De doorlooptijd van het systeem wordt immers leidend. Bovendien moet dit werk worden verricht in klimatologisch steeds moeilijkere omstandigheden.
Dit blijkt uit het onderzoek "Arbeid in de toekomst: Inzicht in arbeid en goed werkgeverschap in de tuinbouw" van Wageningen University & Research in opdracht van Glastuinbouw Nederland. Het doel van het onderzoek is ondersteuning te geven aan het arbeidsmarktplan van Glastuinbouw Nederland voor de komende tien jaar.
De Nederlandse glastuinbouw is een arbeidsintensieve sector. Op jaarbasis werken er 125.000 mensen. Dit zijn mensen in vaste dienst, uitzendkrachten, payroll werknemers en zelfstandigen. Door de economische groei in de diverse sectoren en de daarmee gepaard gaande daling van de werkloosheid, kampen tuinbouwbedrijven steeds vaker met een tekort aan personeel.
Om arbeidspersoneel in de toekomst te behouden of aan te trekken is het van belang om het werk in het primaire proces aantrekkelijker te maken. Tegelijkertijd is een continue stapsgewijze introductie van robotisering aan te raden, waarbij niet alleen rekening wordt gehouden met kostenverlaging door het vervangen van arbeidskrachten.
Door middel van 'sensing' - gekoppeld aan de inzet van robots – worden waardevolle data verzameld. Zodra een business case haalbaar is gaat het bedrijf over tot implementatie volgens de Minimum Viable Product (MVP) benadering. Zo kunnen bedrijven de stand der techniek en toenemende complexiteit beter blijven volgen. Automatisering / robotisering noodzaakt tot het opwaarderen van bestaande banen. Voor een deel van de productie wordt MBO+ vaker de standaard (denk aan procesoperators).
Zes transitiepaden voor binding en verbetering arbeidsomstandigheden
De primaire processen die het product gereedmaken voor distributie en aflevering, vragen binnen het tuinbouwbedrijf om de meeste arbeidskrachten. Om het werk in het primaire proces aantrekkelijker te maken adviseren de onderzoekers de binding aan het bedrijf te stimuleren en arbeidsomstandigheden te verbeteren. Denk aan ergonomische maatregelen om de productiviteit te verbeteren en het werkplezier te verhogen. In het onderzoek worden zes transitiepaden benoemd:
- Faciliteer sociale interactie: tussen medewerkers onderling en tussen medewerkers en leidinggevenden;
- Van kwantitatieve naar kwalitatieve medewerker: Geef niet alleen feedback op kwantiteit, maar stuur ook op kwalitatieve bijdragen;
- Medewerker van primair naar secundair proces: bied ontwikkelpaden en scholing. Zet medewerkers in als verbinders tussen primair en secundair proces;
- Geef inzage in goed werkgeverschap: Grotere arbeidsmobiliteit van werknemers stimuleert verbetering arbeidsomstandigheden. Geef potentiële werknemers de mogelijkheid te beoordelen welke werkgevers de beste arbeidsvoorwaarden bieden.
- Prettige werkplek. Kassen worden warmer en vochtiger en bedrijfsruimtes kouder en vochtiger. Zet technologie in voor goede klimaatbeheersing van de werkplek en om medewerkers goed uit te rusten;
- Ontwikkel gespecialiseerde functies in het secundaire proces: Bied scholing en uitwisseling buiten het bedrijf en tussen bedrijven onderling. Ook de kennisuitwisseling tussen vergelijkbare specialisaties speelt een belangrijke rol.
De verdere introductie van robots en sensoren in de kas betekent dat er geïnvesteerd moet worden in gespecialiseerde opleidingen. Medewerkers moeten weer leren 'sleutelen', maar ook datastromen kunnen managen, de teelt kunnen sturen op basis van data en medewerkerstevredenheid kunnen monitoren.