Project

Vergroten van de biodiversiteit op Landgoed De Lieskamp

Landgoed De Lieskamp is een particulier landgoed gelegen in het Binnenveld te Wageningen, enkele kilometers ten noordwesten van de campus. Sinds 2016 wordt Landgoed De Lieskamp beheerd door eigenaren Rogier en Martine van der Mast (de opdrachtgever). De filosofie van de eigenaren van Landgoed De Lieskamp is om de wereld beter achter te laten voor de toekomstige generatie. Ook willen de eigenaren uitdragen dat het mogelijk is om een gezonde omgeving te realiseren die samenwerkt mét de natuur.

Het landgoed zelf is zes hectare met onder andere boomgaarden, kruidengraslanden, vijvers en een hakbos. Ook is Landgoed de Lieskamp onderdeel van de Natuurschoonwet en publiekelijk toegankelijk via een Klompenpad dat door het landgoed loopt. Op het moment zijn de eigenaren al actief bezig met het verarmen van het kruidenrijk grasland door het verwijderen van hooi, uitstellen van maaiseizoen (ten behoeve van weidevogels) en het toepassen van sinusmaaibeheer om zo de biodiversiteit op hun landgoed te vergroten. Ook wordt er gestreefd naar het verhogen van de soortenrijkdom van het kruidenrijk grasland en worden bessenstruiken geplant. De eigenaren zijn benieuwd of zij op het goede pad zijn, wat er op dit moment op het landgoed te vinden is met betrekking tot flora en fauna en of het beheer nog verbeterd kan worden om zo de biodiversiteit te vergroten.

De hoofdvraag van dit onderzoek was:
Welke (beheer) maatregelen kunnen er genomen worden om de biodiversiteit op Landgoed De Lieskamp te vergroten?

Daarbij werden er verschillende deelvragen beantwoord:

  1. Wat is de huidige situatie met betrekking tot de biodiversiteit op Landgoed De Lieskamp?
    1. Soortgroepen (vogels, insecten, planten etc.)
    2. Bodemkwaliteit
    3. Waterkwaliteit
  2. Wat is het huidige beheer op het landgoed?
  3. Hoe wordt er momenteel gecommuniceerd met bezoekers van het landgoed over de biodiversiteit? En hoe kan dit verbeterd en/of aangevuld worden.

Resultaten

Biodiversiteit

Om inzicht te krijgen in de huidige situatie met betrekking tot biodiversiteit is er veldwerk gedaan door studenten in november en december 2023. Ze hadden camera- en muizenvallen neergezet, boomsoorten geïnventariseerd, bodemanalyses gedaan en de aanwezige habitattype op het landgoed in kaart gebracht. Daarnaasthebben ze onder andere vijf soorten muizen gevonden en 15 soorten op de cameravallen waargenomen waaronder reeën, vossen en fazanten.

Ook is er veldwerk uitgevoerd door onderzoekers in de lente/zomer van 2024. Er zijn vegetatieopname gemaakt, vogels en insecten geïnventariseerd en cameravallen neergezet.

Daarnaast is er op het landgoed een Bioblitz aangemaakt via Waarneming.nl (BioBlitz BioBlitz Landgoed de Lieskamp - Waarneming.nl). Een Bioblitz is een citizen science project waarbij er zoveel mogelijk waarnemingen worden in gedaan in een bepaalde periode. Iedereen kon hier aan mee doen en waarnemingen werden ingevuld in Waarneming.nl. In totaal zijn er 1989 waarnemingen gedaan van 509 dier- en plantsoorten. Deze waarnemingen zijn tot stand gekomen door de samenwerking van 123 waarnemers op waarneming.nl. Voor de gehele soortenlijsten wordt er verwezen naar het Wetenschapswinkel rapport ‘biodiversiteit vergroten op Landgoed de Lieskamp’.

Communicatie

Voor het communicatie onderzoek hebben studenten onderzocht hoe de eigenaren van de Lieskamp al communiceren over hun landgoed en over het natuurbeheer wat ze toepassen. Daarnaast hebben ze aanbevelingen gedaan over hoe de communicatie te verbeteren over biodiversiteit en landgoed de Lieskamp. Dit hebben ze gedaan door middel van literatuuronderzoek, interviews met stakeholders en ze hebben een enquête uitgezet voor bezoekers van het landgoed.

Uit de literatuurstudie hebben de studenten gevonden dat storytelling en ervaringsgericht leren (zoals burgerwetenschap) belangrijk zijn om mensen te informeren en te betrekken. Ook zorgt dit voor meer emotioneel betrokkenheid en laat mensen nadenken over de biodiversiteit.

Daarnaast adviseerde de studenten om een informatiebord met recente informatie te plaatsen en meer evenementen te organiseren op het Landgoed. Een voorbeeld van een activiteit dat al georganiseerd wordt door de eigenaren van de Lieskamp is ‘Kunst aan het Klompenpad’. Aanvullend kunnen er ook excursies georganiseerd worden, geleid door gidsen met algemene informatie over planten, bloemen en thema’s als waterbeheer.

Daarnaast zou het leuk zijn om initiatieven zoals een ‘biodiversiteitschallenge’ in de buurt te organiseren om bewustwording over biodiversiteit in eigen tuinen te vergroten. Interactieve en ervaringsgerichte ideeën helpen bezoekers te inspireren om thuis bij te dragen aan biodiversiteit. de Lieskamp kan bijvoorbeeld diners en workshops met experts organiseren om kennis en netwerken te benutten en verdere samenwerking te stimuleren.

Conclusie en aanbevelingen

De eigenaren van Landgoed De Lieskamp zijn goed op weg om de biodiversiteit op hun landgoed te vergroten. Aanvullend wordt aanbevolen:

  • Een deel van de sloot jaarlijks ongemaaid te laten.
  • De groei van pitrus (Juncus effusus) te beperken om ruimte te scheppen voor andere soorten.
  • Open plekken in het bos te creëren om verjonging te stimuleren.

Daarnaast kan de communicatie worden versterkt door excursies en interactieve evenementen te organiseren, zoals biodiversiteitschallenges en workshops met experts. De jaarlijkse activiteit ‘Kunst aan het Klompenpad’ is een goed voorbeeld van de betrokkenheid van de eigenaren.

Met deze maatregelen kunnen de eigenaren hun doel om biodiversiteit te bevorderen en bezoekers te inspireren, verder versterken.