Project
Effect van mobiel begrazingsbeheer door koeien en kippen op kruidenrijk grasland op zandgrond
Met Natuur Mee, van initiatiefnemer Sanne Beld, praktiseert, ontwikkelt en promoot een regeneratieve (veerkrachtige) landbouwmethode geïnspireerd door ervaringen in het buitenland (Allan Savory, Joel Salatin). Met name ‘Holistic planned grazing’, ontwikkelt door Allan Savory, heeft volgens de initiatiefnemer een hoge potentie voor een klimaatadaptief beheer van kruidenrijke graslanden gelegen op zandgrond.
Onderzoeksvraag
In dit onderzoek zijn Wageningse wetenschappers op zoek gegaan naar het antwoord op de vraag: Wat is het effect van mobiel begrazingsbeheer met koeien en kippen op kruidenrijk grasland op droge zandgrond? Wat doet dit boven en onder de grond qua bodemleven, vochthuishouding en soortenrijkdom van de vegetatie? Dit is gedaan door de effecten van het beheer op het perceel, dat Met Natuur Mee pacht van Staatsbosbeheer in de buurt van het Haaksbergerveen, in kaart te brengen.
Het beheer van het weiland bestond in 2019 en 2020 uit extensieve begrazing door lakenvelders en kortdurende (1 dag) intensieve begrazing door vleeskippen. Omdat de initiatiefnemer nog in de opstartfase zat, was dit nog niet het optimale mobiele beheer aangezien er nog te weinig koeien waren om deze mobiele begrazing volgens plan uit te voeren. Het effect van deze vorm van drukbegrazing door kippen op de vegetatie en de bodem is nog (vrijwel) onbekend. Daarom is dit wetenschapswinkel project uitgevoerd waarbij onderzocht is wat het effect van de begrazing is op de vegetatie, bodemleven (vooral wormen) en de chemische samenstelling van de bodem. Als controle perceel is een weiland in de buurt gebruikt dat al langjarig extensief wordt beheerd (standbegrazing door een laag aantal ossen, afgewisseld met 1 maaibeurt per jaar). Op het moment van monstername was het veld nog erg droog na een lange droge periode in voorjaar en zomer van 2020. Dat heeft invloed gehad op het bodemleven en de inventarisatie daarvan, er werden zeer weinig regenwormen en ander macrobodemleven aangetroffen. De verschillen tussen de behandelingen was ook gering, hoewel de plekken met kippenbegrazing in 2019 soortenrijker leken.
De inventarisatie die hier is beschreven is gebaseerd op de situatie zoals die was in 2020. Vanaf 2021 worden de vleeskippen vervangen door mobiel gehouden leghennen omdat zij naar verwachting een positiever effect hebben door hun gedrag op de bodem. Zoals aangegeven zullen ook de koeien vanaf april 2021 verplaatst worden in passende aantallen waardoor de mobiele begrazing volgens plan van start gaat.
De aanbeveling is om deze mobiele begrazing de komende jaren te blijven onderzoeken. Dit kan interessant zijn in bufferzones gelegen op zandgronden, met name wat betreft klimaatadaptie, biodiversiteit, verdienmodel natuurinclusieve boer (minder input en verhoogde waarde van lokaal voedsel).