Klimaatbestendige toekomst uitgelegd

Een klimaatbestendige toekomst betekent dat economie, leefomgeving, landbouw en natuur bestand zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering. Wereldwijd verandert het weer. De extremen worden steeds groter, en dat veroorzaakt overstromingen, droogte, stormen, natuurbranden en hittegolven. Bovendien stijgt de zeespiegel, wat in het bijzonder in laaggelegen landen en delta’s tot problemen kan leiden.

Om die gevolgen af te wenden zijn innovatieve oplossingen nodig. Voor zowel klimaatadaptatie (aanpassen aan het veranderend klimaat) als klimaatmitigatie (verminderen van broeikasuitstoot en verlies van leefgebied). Om de klimaatdoelen van Parijs te bereiken, moeten we manieren vinden om de effecten van klimaatverandering te verzachten. Broeikasgasemissies moeten omlaag, bijvoorbeeld door productieprocessen aan te passen, koolstofopslag te vergroten en biobased energie en producten te ontwikkelen.

Het begrijpen van natuurlijke processen is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Wageningen Environmental Research beschikt over brede kennis van natuurgebaseerde mitigatiemaatregelen. Op de natuur gebaseerde mitigatieoplossingen helpen niet alleen om de uitstoot van broeikasgassen met een derde te verminderen, ze verbeteren ook de bodem-, lucht- en waterkwaliteit en verhogen de biodiversiteit. Daarmee dragen ze ook bij aan de weerbaarheid tegen toenemende weersextremen.

Klimaatadaptieve oplossingen zorgen daarnaast dat schade beperkt blijft. Waterbergende landschappen zorgen dat een teveel aan regen- of rivierwater ergens naartoe kan. Klimaatbestendige stadsbomen zorgen voor verkoelende schaduw, ook in de toekomst. Innovaties in landbouw, zoals natuur-inclusief boeren en precisietechnologie, zorgen dat ons voedsel op een duurzame en efficiënte manier wordt geproduceerd. We werken intensief samen met overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en ngo’s om de implementatie van klimaatmaatregelen te versnellen en op te schalen.

De concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer is hoger dan ooit. Dit leidt tot temperatuurstijging, zeespiegelverhoging, verzilting, extremer weer, hittegolven en overstromingen. Deze effecten vormen een directe bedreiging voor klimaatgevoelige sectoren zoals landbouw, bosbouw, visserij en natuur. Voor laaggelegen gebieden zoals Nederland is veiligheid in relatie tot waterbeheer een urgent vraagstuk. Maar klimaatverandering kent geen grenzen: mondiale samenwerking via beleid, handel en kennisdeling is essentieel om effectief in te grijpen.

Tegelijkertijd behoren klimaatverandering en biodiversiteitsverlies tot de grootste mondiale uitdagingen. Er is dringend actie nodig om beiden aan te pakken: door broeikasgasuitstoot en verlies van leefgebieden te verminderen (mitigatie), én door de impact van klimaatverandering te beperken (adaptatie). Mitigatie vraagt onder meer om aanpassingen in productieprocessen, het vergroten van natuurlijke koolstofopslag en de inzet van biobased energie en materialen. Natuurgebaseerde mitigatie-oplossingen (natuurlijke CO2-opname) dragen hierbij aanzienlijk bij. Maar ook het radicaal terugdringen van CO2-uitstoot en tegelijkertijd verbeteren bodem-, lucht- en waterkwaliteit en biodiversiteit.

Aanpassing aan klimaatverandering is onvermijdelijk. Die aanpassing kan reactief zijn: na een ramp zoeken we naar oplossingen die voorkomen dat er ooit nog zoiets gebeurt. Maar we kunnen ook proactief aan de slag en tijdig maatregelen nemen. De uitdaging is tweeledig: beheer het onvermijdelijke en voorkom het onbeheersbare. WUR werkt aan oplossingen die de effecten van klimaatverandering beheersbaar maken én aan maatregelen die klimaatverandering zelf afremmen door broeikasgasuitstoot en verlies van leefgebieden terug te dringen. De afspraken uit het Parijs-akkoord zijn hiervoor leidend.

Klimaatverandering staat niet op zichzelf. Ze is verweven met andere mondiale ontwikkelingen zoals bevolkingsgroei, urbanisatie, veranderende voedingspatronen, technologische ontwikkelingen en geopolitieke spanningen. Al deze factoren vergroten de druk op natuurlijke hulpbronnen zoals de bodem, water en biodiversiteit. Economische en politieke instabiliteit beïnvloeden bovendien grondstofstromen, voedselzekerheid en investeringen in duurzame technologie. Terwijl juist de transitie naar een duurzaam voedselsysteem en een duurzaam energiesysteem de belangrijkste manieren zijn om klimaatverandering tegen te gaan.

In stedelijke gebieden leidt klimaatverandering tot toenemende hittestress, vooral voor kwetsbare groepen zoals ouderen. Zonder vergroening en slimme inrichting van de openbare ruimte blijven gezondheidsrisico’s toenemen. Klimaatbestendige steden zijn daarom essentieel voor een leefbare toekomst.