Informatievoorziening Natuur

Informatievoorziening Natuur

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN). is verantwoordelijk voor de implementatie van internationale wetten en verdragen om de biodiversiteit, inclusief bossen en landschap, in Nederland te behouden en te herstellen. In de afgelopen decennia is het besef gekomen dat het behoud en herstel van de biodiversiteit van groot maatschappelijk belang is. De internationale beleidsdoelen voor het behoud en herstel van biodiversiteit zijn vastgelegd in diverse wetten en verdragen. In het thema Informatievoorziening Natuur gaat het om het maken van rapportages voor de volgende wettelijke onderzoekstaken:

Internationale biodiversiteitsverdragen

Nederland heeft diverse internationale verdragen over
het behoud en herstel van biodiversiteit geratificeerd, waaronder het Verdrag inzake Biologische Diversiteit, het Bonn en Bern-verdrag, het Ramsar-verdrag en het Carthagena-verdrag. Onder het verdrag
van Bonn, ook wel de Convention on migratory species, zijn ook diverse
afspraken over het beleid ten aanzien van migrerende soorten gemaakt. Het gaat dan onder andere om vogels (AEWA), vleermuizen (EUROBAts), zeehonden (Seals agreement) en walvisachtigen (ASCOBANS). Op grond van deze verdragen dient periodiek gerapporteerd te worden over de genomen maatregelen en/of de effecten van desbetreffende maatregelen; veelal trends. De rapportagefrequentie verschilt per verdrag. De WOT Informatievoorziening ondersteunt LVVN bij deze rapportages qua organisatie en qua inhoud en kennis.

Europese wet- en regelgeving (de Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn)

De Europese Vogelrichtlijn en Habitatrichtlijn, waaronder het Natura 2000 netwerk, zijn belangrijke instrumenten om de biodiversiteit in Europa te behouden en te versterken. De Europese Unie verplicht de EU-lidstaten om deze richtlijnen te implementeren in nationale wet- en regelgeving. In Nederland is dit geregeld in de Omgevingswet. Verder moet Nederland beschermde Natura 2000-gebieden aanwijzen en beheerplannen voor deze gebieden opstellen. Hierover wordt gerapporteerd aan de Europese Commissie via de Natura 2000 standaard data forms (SDFs). Elke zes jaar moet de Vogelrichtlijn artikel 12 en de Habitatrichtlijn artikel 17 rapportage worden ingediend bij de EC. De WOT Informatievoorziening Natuur ondersteunt LVVN bij deze rapportages (SDFs, VR- en HR-rapportage) qua organisatie en qua inhoud en kennis. Met deze rapportages laten de lidstaten zien of de beschermingsmaatregelen die zij genomen hebben ook resulteren in een verbeterde status van vogels of een verbeterde staat van instandhouding voor habitattypen en soorten.

Internationale afspraken over het beheer dan de Waddenzee (TWO en TMAP)

Ter bescherming van de Waddenzee werken Nederland, Duitsland en Denemarken sinds 1978 samen op het gebied van beheer, monitoring, onderzoek en politiek. Deze samenwerking is gebaseerd op de Trilaterale Waddenzee Overeenkomst (Joint Declaration on the Protection of the Wadden Sea) die in 1982 voor het eerst werd ondertekend en in 2010 werd bijgesteld. Het leidend principe is een natuurlijk en duurzaam ecosysteem, waarin natuurlijke processen op een ongestoorde manier verlopen. Elke 3-5 jaar is er een ministersconferentie waar trilateraal overleg plaatsvindt over de Waddenzee. Eén van de uitvloeisels van deze overeenkomst is de Trilateral Monitoring and Assessment Program (TMAP). Deze heeft als doel om te komen tot een wetenschappelijke evaluatie van de toestand en de ontwikkeling van het Waddenzee-ecosysteem en een rapportage van de status van de uitvoering van de Trilaterale Doelen van het Waddenzeeplan in een Quality Status Report. Binnen WOT Informatievoorziening Natuur worden bodemdieren, mosselbanken, kwelders, broedvogels en zeehonden gemonitord.

Een onderdeel van de overeenkomst is ook het ‘Agreement on the Conservation of the Seals in the Wadden Sea’, gesloten onder de Bonn-conventie. Het beleid en beheer van de gewone en de grijze zeehond en van de bruinvis in en rond de Waddenzee is vastgelegd in het vijfjarige Seal Management Plan (SMP), dat is opgesteld door de Trilateral Seal Expert Group (TSEG) en geaccordeerd door de verantwoordelijke ministers in de drie Waddenzeelanden.

Klimaatverdrag en afspraken over het behoud en beheer van bossen

Het doel van de Nederlandse Bosinventarisatie (NBI) is om een beeld te krijgen van de huidige toestand van het Nederlandse bos en van de ontwikkelingen sinds de vorige inventarisatie.

De NBI richt zich voornamelijk op de biomassa- en (hout)productie-aspecten van het bos. De meetresultaten van NBI zijn van belang voor de Nederlandse overheid om aan internationale rapportageverplichtingen te voldoen, over onder andere koolstofvastlegging (ook wel bekend als het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties) en verschillende internationale enquêtes zoals de Forest Resource Assessment (FRA) van de FAO en Forest Europe (voorheen MCPFE). Deze enquêtes resulteren in overzichtsrapporten zoals de Global Forest Resource Assessment 2020 en State of Europe’s Forests 2020. Daarnaast levert het onderzoek informatie voor geïnteresseerde Nederlandse partijen uit de bos- en natuursector.

Internationale afspraken over beleid en beheer van walvisachtigen (IWCASCOBANS)

Nederland is lid van de Internationale Walvisvaart Commissie (IWC) omdat de overheid invloed wil hebben op het internationale beleid en beheer van walvisachtigen. In de IWC neemt Nederland een beschermingsgezinde positie in. Verscheidene landen op de wereld denken daar anders over, daarom is een sterke wetenschappelijke onderbouwing van het beleid en daaruit voortvloeiend beheer nodig. De WOT Informatievoorziening Natuur levert een bijdrage aan de realisering van het geformuleerde overheidsbeleid voor beheer van walvissen.

Om een halt toe te roepen aan de achteruitgang van kleine walvisachtigen in de Noordzee en Oostzee, en om herstel te bevorderen, heeft een aantal landen, waaronder Nederland, een verdrag gesloten dat onder de auspiciën van de Bonn-conventie valt. Dit verdrag heet ‘Agreement on the Conservation of Small Cetaceans of the Baltic and North Seas (ASCOBANS)’. De status van kleine walvisachtigen in de Noordzee en Oostzee is zorgwekkend. Vooral sommige populaties bruinvissen zijn in vergelijking met enkele decennia geleden sterk gereduceerd. De WOT Informatievoorziening Natuur geeft uitvoering aan het Nederlandse bruinvisbeschermingsplan dat is opgesteld om te voldoen aan de Habitatrichtlijn, Kaderrichtlijn Marien, ASCOBANS, CMS, IWC en OSPAR.

Convention on the Conservation of Antarctic Marine Living Resources (CCAMLR)

De Nederlandse overheid overweegt volledig lidmaatschap van de Convention on the Conservation of Antarctic Marine Living Resources (CCAMLR). Niet vanwege de visserijbelangen, maar om ervaring op te doen met de procedures over visserijmanagement in de CCAMLR. Dit gaat niet alleen om het beheer van de commerciële soorten, maar ook om het beschermen van de hiervan afhankelijke predatoren. Het primaire achterliggende ‘politieke’ doel van deze wettelijke onderzoekstaak is de rechtvaardiging van het ‘Consultative membership’ van Nederland in het Antarctic Treaty System. Nederland is dan wel gehouden aan het uitvoeren van onderzoek op Antarctica, hetgeen binnen WOT Informatievoorziening Natuur wordt uitgevoerd.

Webportaal WOT-IN

De overheid dient verantwoording af te leggen over hoe men internationale beleidsdoelen ten aanzien van het behoud en herstel van biodiversiteit realiseert. Deze verantwoording vindt plaats via verplichte rapportages. WOT Informatievoorziening Natuur heeft een eigen webportaal dat toegang biedt tot informatie die relevant is voor deze verantwoording: www.natuurgegevens.nl.

Projecten: