Kinderuniversiteit

Op woensdag 15 oktober 2025 vond op Wageningen Campus de Kinderuniversiteit plaats, met dit jaar het thema “Nederland in 2120”. Zo’n 200 leerlingen uit groep 6, 7 en 8 kwamen samen om, onder begeleiding van WUR-wetenschappers Marlies van Ree en Joyce Zwartkruis, na te denken over de toekomst van ons land. Centraal stond de vraag: “Wat als jij mocht bepalen hoe Nederland er over honderd jaar uitziet?“

Openingscollege

Tijdens het openingscollege namen de wetenschappers de kinderen mee op een reis door de tijd. Met hun ogen dicht luisterden ze naar het verhaal van Marlies van Ree en verplaatsten zich naar het jaar 2120. Hoe wonen mensen? En hoe ziet de zee, het bos, de stad en het platteland eruit?

Even later ‘ging de wekker’ en keerden ze terug naar 2025, en later zelfs nog even naar 1920, om te zien hoeveel er in honderd jaar is veranderd. Van stijgende zeespiegels tot zowel nattere als drogere zomers: de uitdagingen voor de toekomst werden concreet gemaakt.

Dromen over Nederland van de toekomst

Na het openingscollege verdeelden de 200 leerlingen zich in twee groepen. De ene groep ging in discussie over toekomstgerichte stellingen in de collegezaal, terwijl de andere groep hun eigen Nederland van de toekomst ontwierp. Er werd getekend hoe ons land er over bijna honderd jaar uitziet. Hun verbeeldingskracht kende geen grenzen: van groene steden waar mens en dier in harmonie leven, tot innovatieve oplossingen voor waterbeheer, voedsel en klimaat. Sommige kinderen vroegen zich af of we in 2120 nog wel huisdieren hebben, anderen richtten zich vooral op dat er voldoende snoep aanwezig was. Maar één ding hadden alle ontwerpen gemeen: ruimte voor natuur.

Nieuwsgierige breinen vol vragen

De toekomstgerichte stellingen in de collezaal leidden tot een stroom aan vragen. Van de oerknal en het afkoelen van de aardkern tot de toekomst van voedsel, energie en technologie.

“Zullen er nog aardappels zijn?”, “Vliegen auto’s straks echt?”, “Mogen we dan al naar Mars?”, "Hoe kan ik ook klimaatwetenschapper worden?" en “Hoe kijken mensen voetbal in 2120?”.

Een dag vol verwondering

Aan het einde van de dag lagen de tafels vol tekeningen, plannen en toekomstvisies. De wetenschappers waren onder de indruk van de creativiteit en betrokkenheid van de leerlingen. “Ze dachten echt buiten de gebaande paden. Sommige ideeën waren verrassend realistisch, andere heerlijk fantasierijk, precies zoals het hoort als je nadenkt over de toekomst.”

De leerlingen gingen vol enthousiasme (en met hun eigen tekening) weer naar huis. Bij het verlaten gaven de kinderen aan dat de dag nog wel wat langer had mogen duren.

Bijdrage aan echt onderzoek

De kinderen waren creatief bezig en dachten echt outside-the-box. Alle gemaakte ontwerpen zijn gefotografeerd en worden onderdeel van het lopende NL2120-onderzoek van Wageningen University & Research. Zo dragen de ideeën van deze jonge toekomstdenkers écht bij aan het Nederland van 2120.

Op woensdag 9 oktober 2024 vond de Kinderuniversiteit plaats. Het thema van dit jaar was “Zuinig op de Noordzee”. Waarschijnlijk hebben veel kinderen wel eens hun tenen in het koude zeewater gestopt of schelpen gezocht op het strand, maar nu mochten ze écht ontdekken hoe belangrijk en veelzijdig de Noordzee is. Bovendien mochten ze zelf beslissen hoe ze de Noordzee willen inrichten. Dit alles gebeurde onder de enthousiaste leiding van docenten Ingeborg Mulder en Esther Nijkamp-Schaars, die de kinderen door middel van interactieve colleges en opdrachten meenamen in de wereld van wetenschap en de uitdagingen voor de Noordzee

De docenten worden getest tijdens het openingscollege

Het college begon direct interactief, met alle kinderen die enthousiast hun handen opstaken om vragen te beantwoorden. Toen gevraagd werd waarvoor we de Noordzee gebruiken, kwam er een golf aan antwoorden. "Strand!", "Rennen!", "Vissen!", riepen de kinderen. De docenten lieten ze kennismaken met het idee dat de Noordzee meer is dan alleen een plek voor strandplezier. Visserij, scheepvaart, natuur en windenergie werden geïntroduceerd als belangrijke thema’s en daarbij vroegen Ingeborg en Esther de kinderen om mee te denken over hoe we al deze zaken op een duurzame manier kunnen combineren.

“Wisten jullie dat anemonen zuurstof maken en CO2 uit de lucht halen?” vroeg Ingeborg enthousiast. De kinderen waren verbaasd en luisterden aandachtig, hoewel sommigen zich maar moeilijk konden inhouden om hun eigen ideeën te delen. Een leerling kon zijn vraag dan ook niet langer voor zich houden: “Weten jullie hoe oud de Noordzee is?”. De docenten legden uit dat de Noordzee werd gevormd tijdens de laatste ijstijd, zo’n 10.000 jaar geleden. “Beantwoordt dat je vraag?” vroeg Ingeborg. “Ik wist het al, maar ik wilde jullie gewoon testen!” antwoordde de leerling met een glimlach.

Kinderen gaan de Noordzee verdelen

Na het college werden de kinderen verdeeld en kregen ze een opdracht. In groepen van vier of vijf kinderen gingen ze samen de belangen van de visserij, de scheepvaart, energie en de natuur vertegenwoordigen. "Yes, ik mag natuur verdedigen!", riep een leerling blij, terwijl een ander juist zuchtte: "Ahhh nee, nu moet ik dit allemaal lezen", wijzend naar het A4’tje voor hem.

De kinderen werkten samen om een toekomstplan voor de Noordzee te maken en overlegden over hoe ze de Noordzee kunnen verdelen. Wat moet er meer of minder? Wat helemaal niet? En waarom? Dit leidde tot creatieve oplossingen. Een van de groepjes besloot bijvoorbeeld dat windmolens en natuurgebieden prima samen konden, omdat dat meer ruimte zou besparen. “Scheepvaart krijgt van ons geen specifieke gebieden, maar wel een route!”, werd er gepresenteerd. Waar anderen een rotonde speciaal voor de scheepvaart introduceerde. Aanvankelijk was er ook een groepje die alle natuur weg wou doen, maar de leerling die het opnam voor de natuur stak hier een stokje voor.

De toekomst van de Noordzee

Aan het einde van de middag presenteerden de kinderen hun plannen aan elkaar. Een van de leerlingen concludeerde trots: “Je kunt ook een beetje vissen, wij vinden dat het wel wat minder kan dan hoe het nu gaat.” Esther Nijkamp-Schaars zei achteraf: “Het was écht bijzonder om te zien hoe de leerlingen, zonder ruzie, tot een consensus kwamen, terwijl ze aanvankelijk heel verschillende ideeën hadden. Daar kunnen volwassenen nog wat van leren!”

Een leerling vroeg bij het verlaten van het lokaal nog hoopvol aan Ingeborg Mulder: “Mevrouw, gaat u ons plan wel gebruiken? We hebben overal over nagedacht. Dat wordt wel gebruikt toch? Ik kan niet wachten om ons plan online te zien!”

De jaarlijkse Kinderuniversiteit van het Wetenschapsknooppunt was een groot succes! Op 6 oktober stonden onze biodiversiteitsexperts klaar om bijna 200 leerlingen alles te vertellen en te laten ervaren over biodiversiteit. Met het thema "Biodiversiteit onder je neus" werden basisschoolleerlingen uit groep 6 tot en met 8 uitgedaagd om als echte biologen aan de slag te gaan.

Introductie college

Het enthousiasme van de leerlingen werkte aanstekelijk en hun betrokkenheid was duidelijk zichtbaar. Na elke zin die wetenschapper Casper Quist in zijn introductie college uitsprak, gingen er wel een aantal vingers de lucht in voor vragen. Casper opende zijn college met de vraag “Zie ik eruit als een wetenschapper?”. De zaal antwoorde luidkeels ontkennend, maar met verschillende argumenten: “nee, je haar zit niet raar * poef *", “nee, jij ziet er normaal uit!”.

Leerling: "Wat gebeurt er in 2072?" Casper: "Dat hangt er vanaf wat wij gaan doen met z'n allen!", een van de leerlingen denkt mee: "we kunnen meer planten op daken plaatsen, of tegels uit de tuin halen en er planten voor terugplaatsen. Na het introductiecollege over biodiversiteit stonden er drie activiteiten op het programma om de nieuwsgierigheid van de jonge onderzoekers verder aan te wakkeren.

Welke superhelden in je lichaam beschermen je tegen ziektes? En wat kun je doen om je eigen superhelden te helpen? Op 19 oktober 2022 organiseerde Wageningen University & Research de jaarlijkse Kinderuniversiteit. Meer dan 150 kinderen uit groep 6, 7 en 8 kregen de kans om kennis te maken met de wetenschap.

Het thema van dit jaar was ‘Superhelden in mijn lichaam’. De kinderen kregen les van drie Wageningse wetenschappers: Tamara Hoppenbrouwers, Paul Vos en Harry Wichers. Zij legden uit dat witte bloedcellen de superhelden zijn die mensen beschermen tegen ziektes. De leerlingen stelden veel vragen, zoals ‘Welke held in mijn lichaam lijkt het meest op een Pokémon’ en ‘Hoe kan ik de superhelden in mijn lichaam helpen?’. Op die laatste vraag hadden de wetenschappers een duidelijk antwoord: eet groenten en fruit in alle kleuren van de regenboog.

Geheim experiment met poeder

Na dit interactieve college was het tijd voor een geheim experiment en een gezondheidsspel. Voor het experiment mochten de kinderen hun eigen superheldenmasker in elkaar knutselen. Zonder dat ze het wisten kregen ze daarbij poeder aan hun handen, dat pas zichtbaar werd als er met blacklight op werd geschenen. Zo zagen ze van dichtbij hoe besmetting werkt. Daarna speelden ze een variant op tikkertje, met capes en maskers, om spelenderwijs te leren hoe het immuunsysteem het lichaam beschermt tegen bacteriën en virussen.

De 167 kinderen gingen enthousiast naar huis met een diploma van WUR. Uiteraard mochten ze hun eigen superheldenmaskers en capes ook meenemen.

Op woensdag 13 oktober vond de Kinderuniversiteit 2021 plaats met als thema “De Ademhaling van de Aarde”. Onder leiding van professor Wouter Peters en Ingrid Luijkx van de vakgroep Meteorologie en Luchtkwaliteit hebben 150 kinderen een interactief college gevolgd en proefjes gedaan om zo alles te weten te komen over de koolstofkringloop.

De kinderuniversiteit die plaatsvond op 9 oktober, stond dit jaar in het teken van Algen. Maar liefst 150 kinderen kregen college van prof. dr. Maria Barbosa over het thema Algen. En een speciaal moment, want het Wetenschapsknooppunt is 10 jaar geleden tijdens de eerste kinderuniversiteit begonnen!

De leerlingen kregen in een inkijkje in de wereld van algen, leerden hoe je algen kunt kweken onder de beste omstandigheden en kwamen van alles te weten over de toepassingen van algen. Ook kregen ze een inkijkje in het Algaeparc op de campus, waar algen worden gekweekt op grote schaal.  

Daarnaast gingen leerlingen ook nog even zelf aan de slag met de algen die ze zelf hebben meegenomen. Met de microscoop van Maria Barbosa en de verschillende proefjes werd gekeken onder welke condities de algen het beste groeien.