
Dossier
Kringlooplandbouw
In 2050 is de wereldbevolking gegroeid tot zo’n 9,5 miljard mensen. Om de aarde niet uit te putten, moeten we anders gaan consumeren en produceren. Met kringlooplandbouw is het mogelijk voldoende voedsel te produceren binnen de grenzen van de planeet.
Efficiënt systeem voor voedselproductie
Ons huidige Nederlandse lineaire landbouwsysteem is erop gericht om binnen de afzonderlijke productieketens zo veel mogelijk voedsel te produceren tegen een zo laag mogelijke belasting van het milieu. Het Nederlandse systeem wordt in de hele wereld geroemd, omdat het bijzonder efficiënt is. Maar nieuwe studies laten zien dat biomassa binnen dit lineaire voedselsysteem niet optimaal wordt benut. Zo gebruiken we bijvoorbeeld granen die door mensen gegeten kunnen worden als diervoer.

Lees ook deze longread
Alle biomassa optimaal gebruiken
Kringlooplandbouw draait op het principe dat alle biomassa optimaal gebruikt wordt. De reststromen van de ene keten zijn de grondstoffen voor een andere keten. Zo wordt bijvoorbeeldvoedsel dat wij niet meer eten als diervoer gebruikt. Om tot zo’n circulair landbouwsysteem te komen, hebben we een transitie nodig waarin plantaardige en dierlijke productieketens slim aan elkaar worden geknoopt.
Voorbeelden van kringlooplandbouw
De teelt van gewassen is in de kringlooplandbouw zo ingericht dat mineralen en organisch materiaal niet meer ‘ontsnappen’. Zij worden optimaal benut. Gewassen benutten voedingsstoffen uit de bodem beter dan nu. En mogelijk binden gewassen, bijvoorbeeld aardappel en rijst, straks ook stikstof uit de lucht voor hun voeding. Zoals de vlinderbloemigen nu al doen. Met behulp van precisielandbouw worden voedingsstoffen heel gericht aan de planten gegeven die dat nodig hebben.
Diervoer wordt in de kringlooplandbouw gemaakt van reststromen uit de gewassenteelt en voedingsindustrie. Denk aan de delen van planten die we nu als onbruikbaar beschouwen, zoals stro en loof. Deze worden met behulp van insecten, wormen of paddenstoelen omgezet in voedingsrijke grondstoffen voor diervoer.
Verder grazen runderen en schapen in de kringlooplandbouw van gras en kruiden op grasland dat ongeschikt is voor het telen van voedsel. Zoals in Nederland de veenweidegebieden.
De dieren zetten zo reststromen en gewassen die niet bruikbaar zijn voor onze consumptie om in hoogwaardige eiwitrijke voeding voor mensen: melk, eieren, vlees.
En hun mest vormt een waardevolle bron van organisch materiaal. Daarmee wordt de bodem weer opgeladen en is de cirkel van de kringloop rond.
Duurzaam dieet met dierlijke eiwitten
Dieren zetten reststromen en gewassen die wij niet willen of kunnen eten om in eiwitrijke voeding. Uit voorlopige berekeningen blijkt dat in een circulair voedselsysteem het meest duurzame dieet ongeveer 20 gram dierlijk eiwit per dag bevat.

Bekijk deze video's
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Opname Pakhuis De Zwijger 02-2019 met o.a. Louise Vet en Imke de Boer
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
- Helaas, uw cookie-instellingen zijn zodanig dat de Video niet getoond kan worden - pas uw permissie voor cookies aan
Uitgelicht
Longread Food System Vision 2050
In de media
- Nieuwe Oogst: Imke de Boer: 'We moeten leren eten wat de aarde schaft' (maart 2021)
- NRC: Een radicaal andere landbouw zou de boeren kunnen redden (juli 2020)
- EOS trace: Hoe verteren onze boeren een revolutie van het voedselsysteem?
- De Monitor: Emissiereductie door kringlooplandbouw en innovatie (november 2019)
- NRC: Afval bestaat niet in natuurlijk ecosysteem (november 2019)
- Volkskrant: Voor succesvolle kringlooplandbouw moet de veestapel fors kleiner (maar veganisme is niet de oplossing) (april 2019)
- Resource: Dierresten wil je niet verwerken in korte kringlopen (maart 2019)
- Trouw: Circulaire landbouw is de toekomst (dec 2017)
- Resource: "Gebruik vee voor recycling biomassa" (juli 2018)
- FD: Rol veehouderij in de circulaire economie (jan 2017)
Publicaties
Wageningen World
- Het goud op de mesthoop (2019)
- De kringlooplandbouw is al begonnen (2018)
- We moeten ons vee gaan voeren met restproducten (2017)
Blogs
- Blog: Kringlooplandbouw en de wetten van de economie (juni 2019)
- Blog: Nederland kampioen in benutten van co-producten
- Longread: Op naar een revolutie in het gebruik van hulpbronnen?
Tools en producten
- BroeikasgasWijzer
- ExcretieWijzer (BEX)
- MestverdelingsWijzer
- Nitraat Uitspoelings Reductie Planner (NURP)
- P-Wijzer Koeien & Kansen
- KringloopToets
- KringloopWijzer
Gerelateerde dossiers
Meer lezen over...
- Agrifood-reststromen verwaarden binnen de circulaire economie
- Circular & Biobased Economy
- Circulaire economie: hergebruik plantaardig materiaal landbouw
- Duurzaam landgebruik
- Natuurinclusieve landbouw
- Veehouderij en kringlooplandbouw