Droog gras? Laat het met rust, dat herstelt vanzelf

Bij droogte beperken planten hun verdamping: bomen laten hun bladeren vallen en gras krult op en vergeelt. Het is dan niet dood, maar in rust. ‘Als de groeipunt blijft leven, zal het gras terug groeien,’ vertelt Bert Philipsen. ‘Dan begint het weer te groeien zodra er vocht bij komt.’ Maar in de tussentijd kan droog gras beter met rust worden gelaten. ‘Als gras redelijk verdroogd is, breekt het al door erop te lopen. Dan is het gedaan met het herstel.’

Gras op zandgrond loopt de grootste risico’s

‘In de weilanden staat veel Engelse Raai,’ vertelt Philipsen, ‘dat is een grassoort met een groot herstelvermogen. Eén plant per 10 vierkante centimeter is genoeg om uiteindelijk weer een gesloten grasmat te krijgen.’ Engels raaigras wortelt relatief diep, daardoor blijft het langer leven. Andere grassen hebben het misschien moeilijker.

‘De grondsoort is ook erg belangrijk voor het herstelvermogen van gras,’ zegt Philipsen. ‘Klei bevat veel vocht en het grondwater is relatief ondiep.’ Veengrond bevat ook veel water, maar kan sterker uitdrogen dan klei. Zandgrond geeft de meeste risico’s. Niet alleen ligt het grondwater relatief diep, er kan ook een soort verbrandingsschade optreden. ‘Dan is het net alsof de spruit wegbrand door het zonlicht dat op het zand reflecteert.’

Hoe erg is deze droogte voor de melkveehouderij?

Volgens Philipsen is de voervoorraad erg groot, dus er zullen maar weinig melkveehouders in de problemen komen. ‘Voor de gehele sector verwacht ik geen dramatische gevolgen,’ zegt Philipsen. Wel zullen de voerprijzen stijgen, aangezien de vraag groter wordt.

De droogte heeft grotere gevolgen voor de bedrijfsvoering. Er weiden minder koeien en er wordt minder mest uitgereden. ‘Dat heeft het gras nu niet nodig. Maar voor 1 september moet er wel mest op het land gebracht worden, aangezien er weer een winter aankomt waarvan ook weer mest opgeslagen moet worden.’ Philipsen denkt dat dit wel eens een knelpunt kan worden.

Waarom boeren wel mogen beregenen

 ‘Het lijkt oneerlijk, dat sommige boeren hun gras wel mogen beregenen en anderen hun gazon niet,’ zegt Philipsen. ‘Maar boeren moeten hun dieren voeden. Als hun gras vergeeld is, moeten ze voer aankopen. Ze merken verdroging dus direct aan hun inkomen.’

Bovendien gebruiken boeren voor het beregenen oppervlaktewater of eigen bronnen. Zij belasten het waternet dus niet. Als gras op zandgronden sterft, kost het bovendien erg veel energie om het weer terug te halen. ‘Daarmee belasten we het milieu extra.’

Als de droogte extremer wordt

In andere regio’s geldt ook voor boeren een beregeningsverbod. ‘Als het nog extremer wordt,’ vertelt Phlipsen, ‘kunnen er beregingsverboden volgen die we nog nooit hebben gezien.’ Volgens Philipsen begint de discussie bijvoorbeeld in Flevoland te spelen, een regio waar altijd voldoende water is. ‘Maar ook in het rivierengebied en het westen kunnen er verboden komen.’