Nieuws
Hoge mate van onzekerheid over het klimaateffect op bossen; roep om een vollediger inschatting
De zomer van 2023 is samen te vatten in een beeld van bosbranden over de hele wereld. Maar dat beeld is geen volledig plaatje. Wat de werkelijke rol van mondiale bossen in klimaatverandering is, blijft zeer onzeker.
Het mondiale bosareaal is cruciaal in de strijd tegen klimaatverandering, maar welke rol de bossen precies spelen blijft onzeker. Schattingen van de impact van bossen lopen ver uiteen, van beweringen dat het bosareaal ongeveer 6 miljard ton CO2 uitstoot, tot schattingen waaruit zou moeten blijken dat de bossen juist verantwoordelijk zijn voor de opname van 8 miljard ton. Deze onduidelijkheid met betrekking tot 22% van ’s werelds broeikasgassen maakt het onmogelijk om te bepalen of we op koers zijn om onder de 2 graden opwarming te blijven en het verhindert investeringen in koolstof beheersing. Deze zaken moeten worden opgelost, schrift Gert-Jan Nabuurs van Wageningen University & Research in een nieuw onderzoek gepubliceerd in Nature Communications in Earth and Environment.
Onder het Kyoto Protocol kwamen landen overeen om de uitstoot en opname van broeikasgassen die voortvloeien uit “door de mens veroorzaakte effecten” op te nemen in hun klimaatdoelen. Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) erkende echter dat door de mens veroorzaakte effecten op het land verweven zijn met omgevingsfactoren zoals stijgende CO2 niveaus (indirect effect). Deze twee categorieën kunnen op basis van de nu gebruikte methoden voor het bepalen van de hoeveelheid broeikasgassen per land niet van elkaar losgetrokken worden. Om het probleem praktisch aan te pakken lanceerde het IPCC het concept van “beheerd land”, voor gebieden waar menselijke interventie plaatsvindt, bijvoorbeeld ten behoeve van productie, ecologische of sociale motieven als alternatief voor antropogene effecten.
Onduidelijkheid over de rol van bossen in de klimaatcrisis komt onder andere voort uit het feit dat alleen beheerde bossen (ongeveer 55% van het wereldwijde bosareaal) worden meegenomen in de rapportage over CO2 uitstoot. Onbeheerde bossen worden gezien als iets waar landen geen controle over hebben en derhalve ook geen verantwoordelijkheid dragen voor de uitstoot ervan. Verschillende benaderingen, waaronder mondiaal modelleren, Nationale Rapportage van Broeikasgas, remote sensing en het carbon budget gebaseerd op de uitstoot van fossiele brandstoffen, maken gebruik van uiteenlopende definities van beheerd en onbeheerd. Het gevolg is dat schattingen over de bijdrage van bossen uiteenlopen van 6 miljard ton aan CO2 uitstoot tot een netto opname van 8 miljard ton aan CO2.
Deze onduidelijkheid maakt het moeilijker om de voortgang naar de netto-nul emissie die nodig is om onder de 2 graden opwarming te blijven goed te monitoren. En het verstoort investeringen in de koolstofmarkt van bossen omdat het een zeer onzekere sector is. De ruimtegebruik sector wordt geacht tussen de 8 en 14 miljard ton aan extra CO2 equivalenten per jaar uit de atmosfeer te halen, volgens het IPCC. Om dit te bereiken is een nauwkeurig beoordelingssysteem nodig.
In een recente publicatie in Nature Communications in Earth and Environment, hebben Nabuurs en collega’s van andere universiteiten alle beschikbare inschattingen over de rol van bossen in de klimaatcrisis verzameld. De resultaten van verschillende methodes zoals mondiale vegetatiemodellen, telling op de grond, statistieken, remote sensing en inversies werden samengevoegd, hetgeen een enorme variatie aan het licht bracht. Nabuurs en collega’s stellen dat het tijd is dat landen en andere entiteiten alle bosgebieden in ogenschouw nemen, zowel beheerd als onbeheerd. De extra informatie over onbeheerde bossen vult een hiaat in de beschikbare kennis, maakt het bijhouden van de voortgang richting de temperatuurdoelen gemakkelijker en zorgt dat de informatie volledig is en vergeleken kan worden.
De benodigde data en technieken zijn hiervoor beschikbaar. Landen kunnen de meest nauwkeurige schattingen van emissies en opnames van onbeheerd land in hun rapportages meenemen. Hiertoe kunnen zij gebruik maken van open-access data, modellen en observaties op mondiaal niveau. Schattingen van broeikasgasemissies kunnen in de eerste instantie worden meegenomen ter informatie, waarna deze worden meegenomen in de officiële berekeningen voor de klimaatdoelen. Deze aanpak stimuleert landen om koolstofrijke onbeheerde bossen, die juist kwetsbaar zijn voor klimaatverandering en menselijk handelen, mee te nemen in hun rapportage.
In het licht van de huidige uitdagingen vanuit de COP-bijeenkomsten, stellen wij een bilaterale aanpak voor. Tegelijkertijd zouden de VN-onderhandeling bij de COP-bijeenkomsten kunnen ijveren voor het opnemen van het volledig gebruikte landareaal. Daarnaast kunnen geïndustrialiseerde landen de overige landen ondersteunen in de analyse van koolstof emissies in bosgebieden.