Dossier
Klimaat en energie
In 2030 moet 70% van de Nederlandse energie hernieuwbaar zijn, zo is afgesproken in het Klimaatakkoord. Zowel op land als op zee wordt daarom flink geïnvesteerd in wind- en zonne-energie. Wageningen University & Research onderzoekt de kansen voor een natuurinclusieve inbedding van windmolens en zonnepanelen in het landschap. Daarnaast kijken we naar de impact van (de winning van) zowel hernieuwbare als fossiele brandstoffen op het ecosysteem en hoe ecologische effecten te ondervangen.
Zonne-energie
Onder druk van de doelstellingen van het Energieakkoord schieten de zonneparken als paddestoelen uit de grond in Nederland. Dat gebeurt veelal op landbouwgrond en veelal gericht op een maximale energieopbrengst. Om dit op een duurzame manier te doen, heeft Wageningen University & Research het Solar Research Programme ontwikkeld.
Nieuws
-
Slim combineren van landbouw met productie zonne-energie krijgt stevige impuls met start van project Sunbiose
- Een consortium van wetenschappers, ingenieurs, projectontwikkelaars en agrarische sector heeft de krachten gebundeld om in Nederland de ontwikkeling... -
Zonneparken en biodiversiteit: ruimte voor verbetering
- Zonneparken worden vaak aangelegd op voormalige landbouwgrond. Dit kan leiden tot een verhoging van de natuurwaarden, omdat bemesting en het gebruik... -
Bewolkte dagen leveren grootste pieken zonne-energie
- Niet alleen zonnige dagen zorgen voor pieken in de opwek van zonne-energie. Juist ook bewolkte dagen leveren stroompieken die zelfs twintig procent... -
Ecologisch onderzoek op zes innovatieve zonneparken
- Op zes nieuwe testlocaties gaan LC Energy, Wageningen University & Research, TNO, Eelerwoude en SolarCentury onderzoek doen naar het effect van... -
Energietuin van de toekomst combineert duurzame energieopwekking, natuur én landschap
- Energieopwekking kan van waarde zijn voor landschap en omgeving. Dat willen de Natuur en Milieufederaties (NMF’s) en Wageningen University &...
Projecten
-
Solar at sea
Dit project beoogt de soortsamenstelling en het functioneren van epifaunagemeenschappen die zich op drijvende zonnepanelen ver op zee ontwikkelen, te... -
Ontwikkeling van instrumenten voor een natuurinclusieve energietransitie
De link met biodiversiteit is evident maar waar liggen er belangrijke hiaten in kennis en hoe kunnen we die invullen? Hoe kunnen we vervolgens de... -
SolarEcoPlus
Een samenwerkingsverband van LC Energy, Wageningen University & Research, TNO, Eelerwoude en SolarCentury gaat onderzoek doen naar het effect van... -
SMP 2114 Agrivoltaics in Mexico
Agrivoltaics is the combination of solar panels and crop growth on the same land, thus producing both renewable energy and food. The purpose of this... -
Wageningen Approach on Circulair AgriPhotoVoltaics
Er is land nodig om meerdere uitdagingen op het gebied van voedsel-water-energie aan te pakken en om de transitie naar een circulaire economie aan te...
Publicaties
-
Solar farm sheep graze more
Zonneparkschapen grazen meer, Resource jrg. 17 nr. 9 p. 7-7, 2023-01-20, https://edepot.wur.nl/585604;Solar farm sheep graze more, Resource jrg. 17 nr. 9 p. 7-7, 2023-01-19, https://edepot.wur.nl/585833 -
Zon op dijken : monitoring grasvegetatie onder zonnepanelen op dijken
Wageningen : Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten (Rapport / Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten WPR-OT-960) - p. -
Aanleg van PV-systemen op dijken : Project Zon op dijken, aanleg Eurorail en Delmeco Ritthem in 2020, aanleg Soltronergy en Afvalzorg Knardijk in 2020
Wageningen : Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten (Rapport / Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten WPR-OT-959) - p. -
Nieuw ontwerptoets verankert bodemkwaliteit in zonneparken
Bodem (2022)2. - ISSN 0925-1650 - p. 34 - 36. -
Meer dan glas - Ontwerpen aan natuur-inclusieve zonneparken
Meer dan glas - Ontwerpen aan natuur-inclusieve zonneparken, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, 11 pages, 2022-02-25, SCI/Andrea Prins, https://cms.stimuleringsfonds.nl/storage/media/Meer-dan-glas-essay.pdf -
In My Backyard Please - Zonneparken ontwerpen met draagvlak
-
Bijdrage kleinschalige windenergie aan het energie gebruiksprofiel van landbouwbedrijven
Wageningen : Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten (Notitie / Wageningen Plant Research WPR-OT 954) - p. -
Waarom koopt Koolen die boerderijen? 'Je staat steeds voor verrassingen. Nu wil hij weer een zonnepark aanleggen'
Waarom koopt Koolen die boerderijen? 'Je staat steeds voor verrassingen. Nu wil hij weer een zonnepark aanleggen', De Stentor, 2022-02-19 -
Waterstof moet zonnepanelen achterna
Waterstof moet zonnepanelen achterna, Boerderij, 2022-06-08, Theo Brummelaar -
Schadelijke stoffen bij branden met zonnepanelen : Rapportnummer 2022-0103
: RIVM - p.
Contact met experts
Windenergie
De grootschalige ontwikkeling van windparken op de Noordzee heeft ingrijpende gevolgen voor zowel de natuur als de ruimtelijke ordening, en daarmee voor alle Noordzeegebruikers. Er zijn voor de overheid, windenergiesector, natuurbeschermingsorganisaties en visserij- en aquacultuursector nog veel kennisleemten in te vullen.
Ook bij windmolens op land ontwikkelen onderzoekers van Wageningen University & Research kennis en technieken voor het minimaliseren van effecten op natuur. Zo worden foerageergebieden van kwetsbare vogels en vleermuizen ontzien en wordt economische schade voor windenergieleveranciers voorkomen.
Nieuws
-
Sander Lagerveld over vleermuizentrek bij Atlas
- Elisabeth van Nimwegen van Atlas zocht onlangs onderzoeker Sander Lagerveld op in de buurt van Callantsoog, om met eigen ogen te zien hoe het veldwerk... -
Hoe maken we windenergie veilig voor dieren in en boven zee?
- Windmolens op de Noordzee moeten uitgroeien tot de belangrijkste energiebron van Nederland. Die groei brengt risico’s met zich mee voor dieren... -
Artificiële intelligentie gaat helpen vogels en zeezoogdieren in windparken in kaart te brengen
- Door de toegenomen hoogte van windturbines is het lastiger de aanwezigheid van vogels en zeezoogdieren in offshore windparken met menselijke... -
Alles bij elkaar opgeteld
- Onderzoek naar de effecten van windmolenparken zijn vaak sectorspecifiek. Ze houden geen rekening met het totale effect van alle menselijke invloeden,... -
Onderzoek naar invloed van windparken op bruinvissen en zeehonden
- Zeehonden en bruinvissen zijn erg gevoelig voor geluiden onder water. In hoeverre hebben ze last van windmolenparken op zee? Onderzoekers van...
Projecten
-
BENSO
Het BENSO-project zal methoden en technieken ontwikkelen en implementeren voor de verbetering van de biodiversiteit in offshore windparken. Het... -
Vissen met de wind
De focus van het project ligt op het samenbrengen van de twee werelden; visserij en de windparkexploitanten. Binnen het project is er ruimte om... -
Ontwikkeling van instrumenten voor een natuurinclusieve energietransitie
De link met biodiversiteit is evident maar waar liggen er belangrijke hiaten in kennis en hoe kunnen we die invullen? Hoe kunnen we vervolgens de... -
Kosten en Biodiversiteit Natuurinclusieve Energie (KOBINE)
Het doel van dit project is het kwantificeren van natuurwinst (biodiversiteit) van verschillende natuurinclusieve ontwerpen in natuurherstelprojecten... -
Offshore batdetectoronderzoek
Onderzoek op land laat zien dat vleermuizen regelmatig slachtoffer worden van windturbines. Hoewel de meeste vleermuisactiviteit boven land...
Publicaties
-
IIFET 2022 Investigating the current and potential future market for lobster and crab from Dutch offshore windparks at the North Sea
-
An overview and conclusion concerning the use of Bruce anchors to anchor crab-pot-strings in Prinses Amalia Offshore Windpark
IJmuiden : Wageningen Marine Research (Wageningen Marine Research report C051/22) - p. -
Wind farm or nature reserve?
Windpark of natuurgebied?, Wageningen World nr. 3 p. 34-39, 2022-12-21, https://edepot.wur.nl/582935;Wind farm or nature reserve?, Wageningen World nr. 3 p. 34-39, 2022-12-20, https://edepot.wur.nl/582945 -
Potentiële bijdrage van de landbouw aan de RES van de Hoeksche Waard
Wageningen : Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten (Rapport / Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open teelten WPR-OT-967) - p. -
Biodiversiteit in offshore windmolenparken: inspectie kunstrif Ørsted offshore windpark Borssele 1&2
: Wageningen Marine Research -
Bijdrage kleinschalige windenergie aan het energie gebruiksprofiel van landbouwbedrijven
Wageningen : Stichting Wageningen Research, Wageningen Plant Research, Business unit Open Teelten (Notitie / Wageningen Plant Research WPR-OT 954) - p. -
Mosdiertjes problematiek in Nederlandse kustwateren : onderzoek naar de verspreiding voor de Nederlandse kust en de problemen die het veroorzaakt in de visserij en mogelijke mitigerende maatregelen
Yerseke : Wageningen Marine Research (Wageningen Marine Research rapport C048/22) - p. -
Slimme software telt vogels in windparken op zee
Slimme software telt vogels in windparken op zee, RTL nieuws, 2022-08-15, https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5326929/kunstmatige-intelligentie-zoekt-en-telt-vogels-windparken -
De economische betekenis van soorten die mogelijk geschikt zijn voor aquacultuur of passieve visserij in windparken op zee.
: Wageningen Economic Research (Factsheet 2021-094) - p. -
De Noordzee wordt voller met windparken en zeewierboerderijen: komen zeehonden en dolfijnen nog wel aan hun kostje?
De Noordzee wordt voller met windparken en zeewierboerderijen: komen zeehonden en dolfijnen nog wel aan hun kostje?, PZC, 2022-01-13, Frank Balkenende, https://www.pzc.nl/zeeuws-nieuws/de-noordzee-wordt-voller-met-windparken-en-zeewierboerderijen-komen-zeehonden-en-dolfijnen-nog-wel-aan-hun-kostje~a273ba37/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
Contact met experts
Offshore olie en gas
Offshore olie- en gaswinning: wat voor effect heeft het op de natuur van kust & zee? En wat te doen met afgedankte olie- en gasplatforms? Wageningen University & Research onderzoekt ecologische effecten, maar ook kansen voor nieuwe natuur rondom olie- en gasplatforms op zee.
Nieuws
-
Milieu-experts: olieplatforms bieden ook ecologische kansen
- Om en nabij olie- en gasplatforms leeft de zee vaak op, met ruimte voor bedreigde en exotische soorten. Onder de huidige reguleringen worden... -
30 jaar monitoring van bodemdaling op Ameland
- Er is de laatste jaren steeds duidelijker sprake van bodemdaling met effecten op de natuur als gevolg van de gaswinning op Ameland. Dichtbij het... -
Nieuwe zeeworm (Syllis vittata) gevonden aan gasplatform in Noordzee
- Er zijn twee exemplaren van een zeeworm, die tot nu toe nog niet in Nederlandse wateren was gesignaleerd, aangetroffen in de Noordzee aan een... -
Nieuw leefgebied bodemdieren op oude gasplatforms in de Noordzee
- In de Noordzee liggen naar schatting 30.000 kunstmatige riffen: olie- en gasplatforms, windturbines en scheepswrakken. Uit onderzoek van marien... -
Onderzoek naar marine communities: van de Noordpool naar de Cariben
- In haar promotieonderzoek aan de leerstoelgroep Milieubeleid heeft Linde van Bets geanalyseerd hoe het bestuur van maritieme activiteiten zich heeft...
Projecten
-
BENSO
Het BENSO-project zal methoden en technieken ontwikkelen en implementeren voor de verbetering van de biodiversiteit in offshore windparken. Het... -
Artificial Structures and the functioning of the North Sea EcoSyStem (ASSESS)
Aanwezigheid van kunstmatige structuren (havens, platforms en energie-installaties) in zacht sediment omgevingen verandert de biodiversiteit, de... -
Scour protection ontwerp voor verbetering van de biodiversiteit in offshore windparken op de Noordzee
Het BENSO-project zal methoden en technieken ontwikkelen en implementeren voor de verbetering van de biodiversiteit in offshore windparken. Het... -
De zeebodem voor en na booractiviteiten
Offshore booractiviteiten kunnen verschillende effecten hebben, waaronder op de zeebodem. Bij het boren wordt een platform geplaatst en wordt een... -
Beoordeling van ecologische impacts op populatieniveau in het kader van oliebestrijding in het noordpoolgebied
Bij het inschatten van ecologische aantasting door een olieverontreiniging op zee worden regelmatig ‘worst case’ (conservatieve) aannames...
Publicaties
-
ASSESS Oil platform field campaign 2022 with Heerema Marine Contractors : Cruise report 31 May – 04 June 2022
Den Helder : Wageningen Marine Research (Wageningen Marine Research report C065/22) - p. -
Working Group On Marine Benthal and Renewable Energy Developments (WGMBRED) : 8-11 March, online meeting
Copenhagen : ICES (ICES Scientific Reports 63) - p. -
The governance of marine restoration: insights from three cases in two European seas
Restoration Ecology 29 (2021)S2. - ISSN 1061-2971 -
Gas platforms enrich nature
Gasplatform verrijkt natuur Het weghalen van oude gasplatforms leidt tot verlies van biodiversiteit, Resource jrg. 15 nr. 6 p. 9-9, 2020-11-27, Roelof Kleis, https://edepot.wur.nl/536100;Gas platforms enrich nature, Resource jrg. 15 nr. 6 p. 9-9, 2020-11-26, https://edepot.wur.nl/536144 -
Ecological implications of removing a concrete gas platform in the North Sea
Journal of Sea Research 166 (2020). - ISSN 1385-1101 -
The ecology of infrastructure decommissioning in the North Sea: what we need to know and how to achieve it
ICES Journal of Marine Science 77 (2020)3. - ISSN 1054-3139 - p. 1109 - 1126. -
Duurzame productie op zee
Yerseke/IJmuiden : Wageningen Marine Research -
Working Group on Marine Benthal Renewable Developments
Copenhagen : International Council for the Exploration of the Sea (ICES Scientific Reports 6) - p. -
Report of the Working Group on Marine Benthal and Renewable Energy Developments (WGMBRED) : 6-9 March 2018, Galway, Ireland
: International Council for the Exploration of the Sea (ICES WGMBRED Report 2018/HAPISG:02) - p. -
Environmental benefits of leaving offshore infrastructure in the ocean
Frontiers in Ecology and the Environment 16 (2018)10. - ISSN 1540-9295 - p. 571 - 578.
