Windparken op zee: Kansen voor natuurherstel en biodiversiteit

In het verleden boden oesterbanken en andere harde structuren op de bodem van de Noordzee een schuilplaats en habitat voor specifieke mariene soorten. Door overbevissing, ziektes en klimaatverandering zijn de banken, en daarmee ook de soorten verdwenen. Windparken bieden een nieuwe kans voor schelpdierbanken en bodemdieren. Tussen de windmolens kunnen opnieuw oesterbanken worden aangelegd, en op de stenen rondom de basis van windmolens (die daar liggen om aantasting door zeestromen te voorkomen) kunnen met slim ecologisch ontwerp nieuwe habitats ontstaan.

Platte-oesterriffen op 3-D geprinte structuren

De Europese platte oester (Ostrea edulis) is uitgekozen voor restoratieprojecten om het behoud van soorten en habitats te versterken. Platte oesterbanken horen niet alleen thuis in de Noordzee, maar bieden ook een leefgebied voor andere benthische flora en fauna, voedsel en een schuilplaats voor krab, kreeft en garnalen, en een plek voor vissen om hun kuit af te zetten. Roofvissen, zeevogels en zeezoogdieren vinden voedsel op de riffen. Ook hebben oesterbanken een gunstig effect op de waterkwaliteit.

In de Borkumse stenen, boven Schiermonnikoog, zijn in mei 2018 de eerste oesters op (o.a.) 3D-geprinte rifstructuren uitgezet. Ook zijn ruim 80.000 oesters op de bodem gezaaid en zijn 4 monitoringskooien op de bodem geplaatst. Dit project wordt uitgevoerd samen met Bureau Waardenburg in opdracht van WNF.

Lees meer

Kunnen uitgezette oesters zich voortplanten?

De eerste resultaten zijn hoopvol: de uitgezette oesters overleven goed en planten zich voort. Andere proefprojecten samen met Bureau Waardenburg zijn inmiddels gestart in het Gemini Windpark en Eneco-windpark Luchterduinen. Wageningen Marine Research onderzoekt in opdracht van de windenergiesector en natuurbeschermingsorganisaties de oesters in kooien op overleving, groei en voortplanting.

Om de geschiktheid van windmolenparken voor oesterriffen te kunnen beoordelen, heeft Wageningen Marine Research een onderzoekskader ontwikkeld dat is toegepast voor elke potentiële/geplande locatie. Op basis hiervan zijn Zee-Energie, Buitengaats, Borssele en Luchterduinen geïdentificeerd als kansrijke locaties voor uitgebreider onderzoek, voordat oesterherstelprojecten op grote schaal van start kunnen gaan. Hiertoe werken wij samen met Bureau Waardenburg en SAS Consultancy vanuit het Platte Oester Consortium.

Publicaties en artikelen

Publicatie: 'Offshore Wind Farms as Potential Locations for Flat Oyster (Ostrea edulis) Restoration in the Dutch North Sea'

Contact met onze experts

dr. P (Pauline) Kamermans
senior onderzoeker marine ecologie en aquacultuur
Contact

Biodiversiteit op hard substraat

Wageningen Marine Research adviseert windmolenexploitanten, overheid en natuurbeschermingsorganisaties. Bijvoorbeeld door kansrijke soorten voor natuurherstel te inventariseren of technische aanpassingen aan de windparken voor te stellen. Ons onderzoek levert duidelijkheid over de meest geschikte onderzoeksmethoden en de beste kansen om natuurinclusief te bouwen.

Lees meer

Welke soorten gedijen op en rondom onderwaterstructuren?

Van oktober 2015 tot september 2017 namen experts van Wageningen Marine Research deel aan het RECON-project, waarbij de invloed van windmolens en olieplatforms in de Noordzee op het ecosysteem tot in detail is onderzocht. Daarbij is gekeken naar de samenstelling van soorten op offshore structuren, welke factoren daar invloed op hebben, en hoe de verschillende leefgemeenschappen met elkaar in verbinding staan.

Op de funderingen van de windmolens en platforms en op stenen rondom de voeten zijn 193 verschillende soorten aangetroffen. Onder die soorten zijn mosselen, koudwaterkoralen, krabben, kreeften, kokerwormen en anemonen. Door de mens aangelegde riffen en kunstmatige ondergronden zoals staal blijken in diep water qua biodiversiteit weinig te verschillen van natuurlijke rifstructuren. Ook kunnen kunstmatige riffen ‘stepping stones’ vormen voor verdere kolonisatie van de Noordzee door soorten die gewoonlijk alleen dichtbij kustzones voorkomen.